Wat moet je nooit doen tijdens een sollicitatiegesprek?

Een eerste indruk maak je maar één keer. Met name tijdens een sollicitatiegesprek is het daarom belangrijk ervoor te zorgen dat je de beste eerste indruk maakt. Meer inzicht in de do's en don'ts tijdens een sollicitatiegesprek kunnen daarbij helpen. Ook helpt het te weten waar werkgevers altijd op letten als ze een sollicitant voor zich hebben. Een eerste feit kan misschien ontmoedigen: uit onderzoek blijkt dat maar liefst een derde van de werkgevers al heel snel beslist of ze iemand aan willen nemen of niet. Volgens het ene onderzoek is dit binnen 30 seconden, en andere onderzoeken geven je 90 seconden. Of je betrouwbaar bent, bepaalt men zelfs in een tiende seconde. Met alle do's en don'ts voor solliciteren gaan we ervan uit dat je

• geschikt bent voor de functie (passend in een team en in het bedrijf);
• de nodige ervaring hebt;
• en graag de baan wilt hebben.

Als deze punten van toepassing zijn, kan onderstaande informatie je helpen met succesvol solliciteren.

Voorbereiding sollicitatiegesprek

Je eerste indruk hangt samen met wat er nog vóór je sollicitatiegesprek over je bekend is.

Je online profielKennis over het bedrijf
Een echt slechte indruk maak je als je je vooraf niet goed hebt ingelezen in het bedrijf waarbij je solliciteert. Verplaats je maar eens in de ander: hoe zou jij het vinden als je een bedrijf opzet en mensen die komen solliciteren niet eens weten wat je doet? Hoe beter je op de hoogte bent, hoe beter. Je kunt vooraf ook vragen wat je het beste mee kunt nemen naar het sollicitatiegesprek, zoals een extra kopie van je cv, aanbevelingen, een notitieblok, en/of voorbeelden van je eerdere werk.

Eigenlijk moet je online aanwezigheid tip top in orde zijn nog vóór je je sollicitatiebrief en cv verstuurt (zie ook 'wat je nooit op je cv moet zetten'). Feestfoto's haal je het liefst weg of zet je op privé. Vreemde hobby's of gewoontes moeten niet online te vinden zijn. De aandacht moet uitgaan naar je kwaliteiten. Google jezelf eens (log vooraf uit bij alle sociale netwerken) en kijk wat jouw online aanwezigheid over je zegt.

Verrassende factoren

Er zijn diverse factoren die invloed hebben op de eerste indruk die iemand van je heeft.

Een mooi uiterlijk

Je kunt er eigenlijk nauwelijks wat aan doen, maar wie knap geboren is, heeft een voorsprong.

Kleren maken de man/vrouw

Uit een Nederlands onderzoek blijkt dat als je merkkleding draagt, men je een hogere status toekent. Mensen werden beter behandeld als zij merkkleding droegen. Het lijkt voor zich te spreken, maar dankzij dit onderzoek is het bewezen. Het onderzoek noemde Lacoste en Tommy Hilfiger als prominente merken. Overigens had merkkleding geen invloed op hoe aardig, aantrekkelijk en betrouwbaar iemand leek.

Té modieus gekleed gaan wordt weer als negatief gezien, en het grootste deel van werkgevers zegt op basis hiervan iemand niet aan te nemen. Het is dus belangrijk niet te overdrijven om indruk te maken.

Laat felle kleren het liefst in de kast hangen.

Non-verbale fouten tijdens een sollicitatiegesprek

Zelfs zonder iets te zeggen kun je al een indruk overbrengen.

Handdruk en oogcontact
Oefen je handdruk. Een goede handdruk is niet te slap en niet te stevig. Test hem op anderen en vraag hen om feedback. Er zijn verder weinig zaken belangrijker dan oogcontact. Wegkijken is funest, net als geen oogcontact maken. Oogcontact blijkt uit onderzoek zelfs bepalend te zijn om in te schatten hoe intelligent iemand is.

Houding en gebaren

Zowel je postuur (sta rechtop!) als je zitgedrag hebben invloed op hoe je overkomt. Wiebel niet teveel, en zit niet het hele gesprek stijf in één houding. Probeer ontspannen en rechtop te zitten, met je schouders naar achteren. Sla je armen niet over elkaar. Wildenthousiast met je armen gebaren, met je haar spelen en veel je gezicht aanraken zijn dingen waardoor je onzeker en soms zelfs manisch/labiel overkomt. Onzeker over je houding en je spreekgebaren? Film jezelf eens terwijl je met iemand praat. Met welke houdingen vind je dat je ontspannen lijkt? En met welke houdingen en gebaren niet? Leer jezelf de ontspannen houdingen en gebaren aan.

Niet lachen

Glimlach. Niet de hele tijd, maar wel voldoende om rustig, zeker, vriendelijk en betrouwbaar over te komen. Helemaal niet glimlachen helpt je niet verder.

Verbale fouten tijdens een sollicitatiegesprek

Je kunt met wat je zegt zowel geschikt als ongeschikt overkomen. Net als hoe je het zegt is dit heel belangrijk. Wat zijn echte don'ts tijdens je sollicitatiegesprek?

Slechte stembeheersing

Hoe zenuwachtig je ook bent, zorg dat je stem zuiver en zeker klinkt.

De verkeerde vragen of antwoorden geven

Wat verdient het?
Als je belangrijkste vraag is wat je verdient, ligt je hart niet echt bij de functie. Doe zelf vooronderzoek voor het geval men vraagt wat je verwacht te verdienen. Zo kun je een antwoord geven dat past bij je niveau en de functie.

Ik heb geen slechte eigenschappen
Of: eigenschappen zo verdraaien dat ze alleen maar positief zijn. Iedereen heeft valkuilen. Deze kennen en weten hoe je ermee omgaat is juist positief. Je zwakke kanten ontkennen geeft aan dat je misschien wel onbewust onbekwaam bent, en/of dat je jezelf beter voordoet dan je bent.

Ja, daar weet ik alles van!
Lieg niet over wat je weet of waar je goed in bent. Je kunt aangeven dat je nieuwe dingen snel oppakt en vlot leert, maar niet dat je
een systeem al kent als je er nog nooit mee hebt gewerkt.

Ik zie dit als een goed opstapje voor <echte wens>
Ook al is dit waar, het geeft aan dat je de huidige functie niet serieus neemt.

Hoe zit het met doorgroeien/promotie?
Dit is vergelijkbaar met 'ik zie dit als een goed opstapje'. Focus je op de huidige functie. Je kunt natuurlijk desgevraagd aangeven dat je ambities hebt, maar laat blijken dat je de functie waarop je solliciteert serieus neemt.

'Geen idee'
Denk liever een paar seconden langer na, of zeg 'daar wil ik even langer over nadenken'.

Weinig kennis

Je moet je gedegen voorbereiden op een sollicitatiegesprek. Zorg dat je de nodige kennis paraat hebt. Ook belangrijk: je woordkeuze. Onderzoek vooraf welke vaktaal wordt gebruikt in je (nieuwe) functie en bezig deze.

Veel aan het woord zijn
Laat ook het bedrijf aan het woord. Stel vragen! Hoe meer je over het bedrijf weet, hoe specifieker je vragen kunnen zijn.

10 vragen die je tijdens het sollicitatiegesprek kunt stellen

1. Als ik binnen <X periode> niets van jullie hoor, mag ik dan contact opnemen? (En met wie?)
2. Hoe ziet deze functie er over tien jaar uit?
3. Wat is de bedrijfscultuur? Informeel of juist formeel?
4. Hoe kan ik het meeste bijdragen aan deze organisatie? Wat voor kwaliteiten waren belangrijk/misten jullie bij anderen in mijn functie?
5. Wat zijn de grootste uitdagingen binnen deze functie?/Wat zijn de grootste prioriteiten op dit moment?/Wat moet als eerste aangepakt worden?
6. Hoe worden mijn prestaties geëvalueerd/hoe vaak/op welke manier?
7. Wat op mijn cv/achtergrond/persoonlijkheid maakte dat jullie juist mij hebben uitgenodigd? Als jullie twijfels hebben over mij, wat zijn deze?
8. Hoe ver zijn jullie in het sollicitatieproces? Wat is de volgende stap?
9. Wat vinden jullie het fijnst aan werken voor dit bedrijf?
10. Kunnen jullie een voorbeeld geven van hoe mijn werkdag eruitziet/hoe overleg plaatsvindt?

Je kunt ook een psychologische truc toepassen. Wanneer mensen al voor zich zien dát je ergens werkt, leid je hen met bepaalde vragen naar het punt dat ze je in hun hoofd al hebben aangenomen. Een voorbeeld:

• Stel, ik werk aan <project/taak> en ik loop tegen <probleem> aan. Met wie zou ik dit het beste op kunnen lossen als ik er zelf niet uit kom?

Samengevat: de belangrijkste tips voor je sollicitatiegesprek

De belangrijkste tips op een rij:

1. Bereid je voor - leer meer over het bedrijf en zorg dat je zelf ook vragen paraat hebt.
2. Kies je kleding zorgvuldig. Kom verzorgd maar niet te overdreven over (met teveel merkkleding, felle kleuren, of dikke lagen make-up).
3. Oefen je handdruk, houding en stemgeluid.
4. Maak jezelf veelgebruikte vaktaal eigen.
5. Wees jezelf en wees oprecht: toon interesse in de ander.
6. Probeer je zoveel mogelijk te ontspannen.

Lees verder

• Begin een nieuwe carrière: ga voor je droombaan!
• Kantoortermen: spreek de juiste kantoortaal!
• Wat moet je nooit op je cv zetten?
• Schrijf de beste sollicitatiebrief