Werken in loondienst of werken als ZZP-er, freelancer

In veel beroepen kun je in loondienst aan de slag of als ZZP-er. De keuze tussen werken voor een baas of als zelfstandige hangt niet alleen af van het inkomen. Freelancer worden heeft verschillende voordelen en nadelen en die moet je goed tegen elkaar afwegen. ZZP-er zijn betekent vrijheid, zelf keuze kunnen maken en je talent ontwikkelen zoals jij dat wilt. Maar tegelijkertijd heb je als zelfstandige te maken met veel verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en je inkomen is niet altijd zeker. Steeds meer beroepen die voorheen alleen in loondienst werden uitgevoerd kun je tegenwoordig ook als ZZP-er (Zelfstandige Zonder Personeel) of freelancer uitvoeren. Sinds een aantal jaren is er een flinke groei te zien van ZZP-ers in de bouw. Maar ook managementfuncties en bijvoorbeeld onderzoeks- en adviestaken worden meer en meer ingevuld door freelancers. In veel branches heb je dus min of meer de keuze of je in loondienst treedt, of dat je als zelfstandige aan de slag gaat. Dit kun je laten afhangen van op welke manier je het eerst werk hebt, of - als beide opties open liggen - van op welke manier je verwacht het meeste te verdienen. Maar het is verstandiger om deze keuze iets doordachter te maken. Bij de keuze tussen in loondienst werken of ZZP-er worden speelt namelijk veel meer mee dan de beschikbaarheid van de opdrachten en de verwachte inkomsten.

Redenen om zelfstandig te worden

Vrijheid

Als zelfstandige heb je niets te maken met een werkgever, want dat ben je namelijk zelf. Bij elke opdracht heb je wel een opdrachtgever maar die kan maar in beperkte mate eisen stellen. En als een opdracht of een opdrachtgever je niet aanstaat, neem je het werk niet aan en ga je op zoek naar iets anders. Als ZZP-er kun je zelf bepalen wat je wanneer doet en op welke plek - je hebt je uiteraard wel aan gestelde deadlines te houden. Ook ben je in de meeste gevallen vrij om (een deel van) het werk door te schuiven naar een andere ZZP-er.

Balans tussen werk en privé

Als je zelfstandig bent kun je zelf bepalen welke opdrachten je aanneemt en in welke periode je deze uitvoert. Als jij het op de juiste manier weet te plannen heeft niemand er problemen mee als jij nooit meer dan 30 uur in de week wilt werken. Of als je een half jaar lang 70 uur per week werkt om vervolgens een half jaar lang vrij te zijn. Dit schept nieuwe mogelijkheden voor je gezinsleven, hobby's en vakantie.

Uitdagingen

Als ZZP-er ben je zelf verantwoordelijk voor je inkomen, maar ook voor het correct uitvoeren van je opdrachten. Als er iets mis gaat heb je geen werkgever om je achter te verschuilen. Ook moet je zelf zorgen dat je het goed blijft doen in de markt; je moet jezelf blijven verkopen. Daarvoor zul je een bepaalde naam op moeten bouwen bij je opdrachtgever, je zult moeten investeren in de juiste materialen en hulpmiddelen, maar ook in opleidingen en cursussen. Dit kan op sommige mensen overkomen als eng en onzeker, maar veel zelfstandigen zien dit juist als een uitdaging.

Ruimte voor talent

Als freelancer heb je geen baas die je vertelt wat je moet doen. Dit betekent dat er meer ruimte is voor het ontplooien van je eigen talent, en het ontwikkelen van je eigen creativiteit. Je kiest je eigen opdrachten, en taken die je minder aanstaan kun je desgewenst uitbesteden aan anderen.

Veel geld verdienen als ZZP-er

Als je het goed doet kun je als ZZP-er meer geld verdienen dan als je hetzelfde werk in loondienst doet. Je uurtarief ligt over het algemeen een stuk hoger. Echter, je moet jezelf niet te snel rijk rekenen. Als ZZP-er kun je ook zonder inkomen komen te zitten. Je moet zelf voor verzekeringen zorgen (bijvoorbeeld tegen arbeidsongeschiktheid en aansprakelijkheid), en bij ziekte of vakantie wordt je niet doorbetaald.

Nadelen van zelfstandig zijn

Verantwoordelijkheden

Als zelfstandige ben je verantwoordelijk voor het werk dat je doet. In loondienst is dat in veel gevallen ook zo, maar uiteindelijk heb je dan altijd nog een baas of een bedrijfsnaam waarachter je je kunt verschuilen. Een keer wat minder presteren in loondienst betekent misschien een stevig gesprek met je leidinggevende, maar vervolgens kun je gewoon weer door. Als je als freelancer werkt en je presteert onder de maat dan zal je opdrachtgever niet tevreden zijn. Dit kan grote gevolgen hebben voor toekomstige opdrachten.

Een voordat je opdrachten uit kunt voeren, zul je als ZZP-er opdrachten binnen moeten halen. Er is geen werkgever die zich daar om bekommert. En als dat niet lukt, is het moeilijk om daar hulp bij te vinden. Vooral voor de startende ZZP-er kan dat nog wel eens moeilijk zijn.

Beschikbaarheid en werkdruk

Als freelancer draag je niet alleen verantwoordelijkheid: er wordt ook op het gebied van beschikbaarheid behoorlijk wat van je verwacht. Je bent zelf je bedrijf, en mensen zullen je soms ook in het weekend of in de avonden willen bellen. Ook is het soms misschien nodig om tijdens vakanties telefonisch bereikbaar te zijn of je mail te blijven beantwoorden. Door het jaar heen kan het ook goed zijn dat een groot deel van de opdrachten in een specifieke periode. In andere periode heb je juist nauwelijks werk. Dit alles kan een behoorlijke impact hebben op bijvoorbeeld je gezinsleven.

Financiële onzekerheid

Zoals hierboven al is vermeld kun je als ZZP-er meer verdienen dan als je hetzelfde beroep in loondienst uitoefent. Daar staat wel een aanzienlijke financiële onzekerheid tegenover. Geen opdrachten betekent ook geen inkomen.

Alles zelf doen

Als je in loondienst bent worden veel zaken je uit handen genomen. Zaken die je als zelfstandige zelf zal moeten doen. Dat gaat niet alleen over acquisitie, maar ook over schoonmaken, boekhouding, koffie zetten, omgaan met wanbetalen, etc. Er komen allerlei dingen op je af, en jij zult zelf moeten beslissen hoe je daarmee omgaat. Uiteraard kun je veel van deze zaken ook weer uitbesteden aan anderen (denk bijvoorbeeld aan je administratie en boekhouding), maar dat kost wel geld.

Eenzaam bestaan

Als freelancer werk je niet alleen voor jezelf; in veel situaties ben je ook behoorlijk op jezelf. Je hebt geen collega's waar je mee kunt overleggen, geen ondergeschikten die je werk over kunnen nemen, en geen leidinggevenden waar je met je problemen terecht kunt. Als je denkt dat je hier moeilijk tegen kunt, is het aan te raden om regelmatig andere ZZP-ers op te zoeken die zich in dezelfde branch begeven.

Werken in loondienst of als ZZP-er?

Hoewel de bovenstaande punten een redelijk voerzicht geven van de voors en tegens van voor jezelf beginnen, kan in dit artikel geen antwoord gegeven op de vraag of je beter in loondienst kunt werken, of dat je beter af bent als zelfstandige. Dit is een persoonlijke keuze, Het hangt af van wat jij prettig en belangrijk vindt, en welke kansen en voor jou liggen.

Welke keuze je ook maakt; als je er goed over nagedacht hebt, ga er dan vanuit dat dit ook de juiste keuze is. Je zult het veel verder schoppen wanneer je achter je eigen keuzes staat.

Lees verder

• ZZP: Tips voor startende ZZP'ers
• Tips voor ZZP-ers op zoek naar opdrachten
• Jezelf beter verkopen als zzp-er: 10 tips
• ZZP reclame maken: 10 marketing tips voor ZZP-ers