Leiderschap en visie: succesvolle organisaties hebben visie

Succesvolle bedrijven hebben een visie. Als leiderschap niet begint met visie, resteert de vraag: waarmee dan wel? Een visie geeft richting en sturing aan het handelen van de organisatie. Zonder visie raakt een organisatie op drift en is het stuurloos. Een visie werkt bezielend en motiveert mensen; werknemers zijn bereid emotioneel te investeren in het bedrijf of stichting en grootse inspanningen te leveren. Goede leiders van organisaties zorgen voor een prikkelende visie die werknemers en klanten aanspreekt. Een visie bestaat uit kerncompetenties en andere aspecten.

Leiderschap en visie

• Het belang van een visie
• Wat is een visie?
• Realistische en richtinggevende droom
• Kernwaarden
• Kernkwaliteiten of competenties
• Hogere doel
• Gewaagd doel
• Tips met betrekking visie

Het belang van een visie

Succesvolle leiders en succesvolle bedrijven en instanties hebben een visie. De werknemers van het bedrijf of de leden van een groep kunnen zichzelf dat niet geven, dat moet een leider doen. Soms is een nieuwe visie nodig, als de groep op een dood spoor is belandt en er om een nieuwe koers of richting wordt gevraagd. Zonder visie gaat de groep of het bedrijf zwalken en weet men niet welke richting met uit moet. Zonder visie dobber je wat rond in een oneindige oceaan.

Wat is een visie?

Realistische en richtinggevende droom

Een visie is een realiseerbare droom die richting geeft aan je plannen en doelen. Het is de toetssteen, de maatstaf waaraan de missie en de doelen van de groep of organisatie worden beoordeeld.

Een visie geeft op beknopte wijze weer:

• waar een organisatie voor staat, de kernwaarden;
• waarom een organisatie bestaat, hoger doel;
• waar een organisatie heen gaat, gewaagd doel;
• waarin een organisatie uitblinkt, de kernkwaliteiten.(1)

Kernwaarden

Kernwaarden zijn diepgewortelde overtuigingen die aangeven aan welke kwaliteiten gedrag moet voldoen. Deze waarden geven richting en sturing aan het handelen van het bedrijf en de groep. Om het te verduidelijken geven we de kernwaarden van Reclassering Nederland weer, een maatschappelijke organisatie die werkt met daders en verdachten van strafbare feiten:

• Betrokken bij de samenleving en bij de individuen met wie de organisatie in contact komt.
• Betrouwbaar: integriteit in woord en daad.
• Transparant in de wijze waarop zij in- en extern met mensen omgaat.
• Professioneel en deskundig in haar wijze van werken.
• Consequent en duidelijk in wat ketenpartners, maatschappij en individuele daders en verdachten van ons mogen verwachten.(2)

Kernkwaliteiten of competenties

Kernwaliteiten of competenties geven datgene aan waarin je als groep, bedrijf of organisatie in uitblinkt, de aspecten waar je goed in bent. Het zijn die kwaliteiten die kenmerkend zijn voor je organisatie -ze geven iets van de identiteit van de organisatie weer. Daar waar je goed in bent, daar ligt je kracht en je mogelijkheden. Ze zijn belangrijk voor een visie - want dromen moet haalbaar en realiseerbaar zijn - een organisatie moet over de kwaliteiten beschikken om hun visie waar te maken. Een visie is geen luchtkasteel! Kernkwaliteiten kunnen zijn: creativiteit, ondernemerschap, flexibiliteit en kunnen inspelen op een steeds veranderende markt, enz.

G. Hamel en C.K. Prahalad (1994) geven drie criteria waaraan een kernkwaliteit of kerncompetentie moet voldoen. Kerncompetenties zijn activiteiten, kennis en vaardigheden die een organisatie of onderneming onderscheidend vermogen bieden en zij moeten:

• leiden tot een voordeel en door de klanten of consumenten ook zo ervaren worden;
• voor concurrenten moeilijk zijn te imiteren of na te bootsen;
• multi-inzetbaar zijn, dat wil zeggen dat ze met betrekking tot meerdere producten en markten ingezet kunnen worden.

Hogere doel

Bij het hogere doel kunnen vragen gesteld worden als: 'Wat onderscheidt ons van de rest, welke unieke bijdrage leveren wij?' Adviesbureau '&Samhoud' bij voorbeeld heeft een hoger doel dat als volgt luidt:

• Together we'll build a brighter future. Wij realiseren doorbraken door het inspireren en verbinden van mensen.

Zij richten zich niet primair op structuren, systemen en processen, maar zij focussen zich op de menselijke kant van bedrijfsvoering. Hierin onderscheiden zij zich van andere adviesbureaus.(3)

Gewaagd doel

Gewaagd doel is een doel in de toekomst waarnaar je als organisatie of groep streeft. Het ligt binnen handbereik, maar je moet je wel tot het uiterste inspannen om het te bereiken. Het is een een uitdagend en inspirerend toekomstbeeld. Het werkt bezielend en enthousiasmerend. Een gewaagd doel moet niet verward worden met een strategisch doel. Een strategisch doel is in principe haalbaar, een gewaagd doel reikt veel verder dan niet ofschoon het ook weer geen luchtkasteel is.

Het gewaagde doel van de Unie van Waterschappen is bij voorbeeld:

• Niemand wil om ons heen! De Unie is (in 2010) de meest inspirerende gesprekspartner over regionaal waterbeheer en dus aanwezig op plekken waar (belangrijke) besluiten worden genomen.(4)

Tips met betrekking visie

Een visie bestaat dus uit bovengenoemde onderdelen. Nog een paar tips:

• Houd de visie simpel, zodat voor de werknemers van de organisatie en voor de buitenwereld in één oogopslag duidelijk is waar je voor staat.
• Een visie verbindt heden met de toekomst. Bouw voort op wat de organisatie heeft gedaan en waar ze goed in is, gooi niet plots het roer 180 graden om.
• Een goede visie nodigt uit tot betrokkenheid en stimuleert en motiveert mensen. Een goede visie betekent het formuleren van een aansprekende uitdaging, waarin mensen emotioneel willen investeren. Een visie heeft ook een wervend effect op mensen, helemaal als die visie door aansprekende leiders wordt verwoord.
• Zorg dat de visie niet allengs uitdooft, maar houd haar levens en actueel! En denk eraan dat een visie dynamisch is en niet statisch. Actualiseer je visie bij tijd en wijle.

Noten:

1. Kus de visie wakker: http://www.managementissues.com (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 mei 2009)
2. Reclassering Nederland - Naar een veiliger samenleving - aan de slag met daders. http://communityplaza.nl (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 mei 2009)
3. Ons hoger doel. http://www.samhoud.nl/nl/over-ons/ons-hoger-doel (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 mei 2009). Dit bedrijf heeft de vier onderdelen van een visie heel krachtig verwoord en weergegeven op hun website. Een voorbeeld voor veel andere bedrijven!
4. Visie. http://www.uvw.nl/pagina_8126.html (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 mei 2009)
5. Zie voetnoot 1

Lees verder

• Leiderschapsstijlen: soorten en effectief leiderschap
• Narcistische leiders: voordelen en nadelen - Michael Maccoby