Een inleiding op het strafrecht

Een inleiding op het strafrecht Met deze gids wil ik je wegwijs maken in het Nederlandse strafrecht. Je kunt geen krant openslaan zonder een artikel te vinden dat raakvlak heeft met het strafrecht. Het is handig te weten wat het strafrecht precies inhoudt, ook als je geen crimineel bent!

Strafrecht leeft

Zoals eerder vermeldt kun je geen krant openslaan zonder een artikel te vinden wat ergens wel te maken heeft met het strafrecht. Een veroordeling van een bekende crimineel, een automobilist die wordt opgepakt met een hoop borrels teveel, ga zo maar door. Het strafrecht is zonder twijfel een van de meest levende rechtsgebieden, en ook het meest zichtbare. Op straat zie je politie en camera's en op televisie is iedere avond wel een misdaadfilm of -serie. Strafrecht leeft.

Positie van het strafrecht binnen het Nederlandse recht

In het Nederlandse rechtssysteem zijn verschillende rechtsgebieden te vinden. Je hebt civiel recht, bestuursrecht en kantonrecht naast het strafrecht. Alle gebieden hebben een hele 'eigen' dynamiek en werking van regels. Ik wil je nu proberen duidelijk te maken welke positie het strafrecht precies inneemt, en wat daarvan de beginselen zijn.

Strafrecht gaat over straf

De titel lijkt misschien een open deur in te trappen, maar kort door de bocht gezegd gaat het strafrecht over het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd. Velen hebben wel eens een strafbaar feit gepleegd, de ene natuurlijke ernstigere feiten dan de andere. Ook het te hard rijden in je auto is een strafbaar feit. Het strafrecht regelt wie straf krijgt en waarvoor precies.

De staat binnen het strafrecht

De staat heeft een monopolie op het opleggen van straffen op haar burgers. Dit betekent dat jij als burger niet andere burgers mag straffen als vergelding voor het begaan van een strafbaar feit. Een burger is voor strafbare feiten alleen verantwoording afleggen aan de overheid. De overheid kan vervolgens beslissen een straf op te leggen namens de samenleving. Dit is een kenmerk wat het strafrecht wezenlijk onderscheidt van civiel recht. Het civiele recht, in de volksmond burgerlijk recht, regelt de verhouding tussen burgers onderling. Als jij een overeenkomst gaat met een andere burger, bijvoorbeeld door een huis te kopen, dan valt dit onder het civiel recht. Hierin verscholen ligt het wezenlijke verschil met strafrecht, bij civielrechtelijke geschillen kun je bepaalde zaken over andere burgers voorleggen aan een rechter ('voor de rechter slepen'). Hier blijft de staat buiten.

Schema positie van het strafrechtSchema positie van het strafrecht

Het Openbaar Ministerie

Het Openbaar Ministerie (veelal kortweg OM genoemd) is het orgaan dat namens de overheid burgers ter verantwoording roept bij de strafrechter (dagvaarden). Degene die daadwerkelijk de verdachte dagvaard is de officier van justitie. De officier van justitie is een afgevaardigde van het Openbaar Ministerie, belast met de taak het vervolgen van verdachten.

Lees verder

© 2012 - 2024 Infokoning, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het algemeen deel van het Wetboek van StrafrechtHet algemeen deel van het Wetboek van StrafrechtEen van de belangrijkste onderdelen van het Nederlandse rechtssysteem is het Strafrecht. Het strafrecht is vastgelegd in…
Het recht: beslissingsschemaHet recht: beslissingsschemaHet beslissingsschema van artikel 350 Strafvordering heeft betrekking op elk strafproces. Voordat de rechter naar een za…
Strafrecht: wat is strafrecht?Strafrecht: wat is strafrecht?Strafrecht valt onder het publiek recht. Het strafrecht regelt de rechtsverhoudingen tussen de overheid en burgers. De o…
Het recht: soorten straffen, minimale en maximale straffenHet recht: soorten straffen, minimale en maximale straffenEen straf is een leed dat iemand ter vergelding van schuld opzettelijk wordt aangedaan. Schuld is een voorwaarde voor be…

Het doel van straffen in het Nederlandse strafrechtHet doel van straffen in het Nederlandse strafrechtIn deze handleiding wil ik je inzicht geven op het doel van het opleggen van straffen binnen het rechtssysteem van Neder…
Het hangmat-arrestHet hangmat-arrestHet hangmat-arrest is een belangrijk arrest geweest over de vraag in hoeverre een mede-eigenaar de andere eigenaar kan a…
Bronnen en referenties
  • Kronenberg, J (2010) Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht. Deventer: Kluwer.
Infokoning (40 artikelen)
Laatste update: 01-02-2012
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Juridisch
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.