Faillissement & faillissementswet: dwangakkoord in 2020/'21

Een faillissement komt vaak voor, surseance van betaling ook. Maar het gebeurt uiteraard ook dat een bedrijf in financiële problemen een faillissement juist wil voorkomen en tijdig in gesprek gaat met de schuldeisers. Bij deze onderhandelingen kan een enkele schuldeiser dwarsliggen en een blokkade opwerpen. De overige schuldeisers worden zo gedwongen om de blokkerende schuldeiser tegemoet te komen waardoor of toch maar te kiezen voor een faillissement. Het deels verouderde Nederlandse faillissementsrecht wordt op dit punt aangepast. Vanaf 1 oktober 2020 wordt een buitenrechtelijk dwangakkoord mogelijk via de Wet homologatie onderhands akkoord in faillissement (WHOA). Dit akkoord geldt in 2020 en 2021 voor alle schuldeisers, ook voor de schuldeisers die dwarsliggen.

Wat is de Faillissementswet?

De Faillissementswet geeft de strikte wettelijke regels voor het geval een schuldenaar niet langer in staat is om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Een door de rechtbank uitgesproken faillissement betekent een beslag op nagenoeg het gehele vermogen van de schuldenaar cq bedrijf en verlies aan werkgelegenheid. Soms is een doorstart mogelijk.

Een faillissement voorkomen

Een bedrijf in financiële problemen zal een faillissement dikwijls willen voorkomen en op zoek gaan naar oplossingen. Dat kan inhouden dat er wordt geprobeerd om extra kapitaal aan te te trekken, maar ook dat er met de schuldeisers zal worden onderhandeld over het schrappen van een deel van de schulden, het doen van extra investeringen en het akkoord gaan met een uitstel van betaling. Probleem is echter dat zolang er geen surseance van betaling of faillissement is uitgesproken, de schuldeisers hun volledige recht houden op de betaling van de uitstaande schulden. Buiten een surseance en faillissement kunnen de schuldeisers en aandeelhouders beperkt worden verplicht om mee te werken aan een onderhands akkoord, ook als dit akkoord de enige redding van het bedrijf is. Schuldeisers die niet willen meewerken, kunnen daartoe niet worden gedwongen. Een faillissementsprocedure is bovendien duur en kan lang duren, terwijl grote haast geboden kan zijn. Dit moet dus anders en de Wet homologatie onderhands akkoord in faillissement (WHOA) kan daarvoor zorgen.

Wet homologatie onderhands akkoord in faillissement: het dwangakkoord

De Wet homologatie onderhands akkoord in faillissement (WHOA) introduceert een regeling op basis waarvan de rechtbank kan overgaan tot homologatie van een onderhands gesloten akkoord over de sanering en herstructurering van de schulden van een
schuldenaar, die ook geldt voor de schuldeisers of aandeelhouders die niet met het akkoord hebben ingestemd. Voor wie niet akkoord was, is de goedkeuring die de rechter aan het akkoord geeft, dwingend. Voor hen is dit akkoord een dwangakkoord.

Voorwaarden toepassing WHOA en homologatie dwangakkoord

Een rechtbank zal niet zomaar tot homologatie van een onderhands akkoord overgaan en met een dwangakkoord een deel van de schuldeisers buiten spel zetten. Er moet aan een aantal voorwaarden zijn voldaan (ter beoordeling van de rechtbank), bovendien kunnen zij die tegen het akkoord hebben gestemd een verzoek tot weigering van homologatie indienen:

• De schuldenaar neemt zelf het initiatief om tot een akkoord te komen. Laat de schuldenaar dit na of zijn de plannen onvoldoende terwijl een (verbeterd) akkoord de enige uitweg lijkt om een faillissement te voorkomen, dan kunnen ook de schudeisers het initiatief tot een akkoord nemen. De schuldeisers kunnen zelfs de rechtbank vragen om een deskundige aan te stellen die een voorstel voor een akkoord kan opstellen.
• Eerst is er geprobeerd om via de minnelijke weg tot een akkoord te komen.
• Het akkoord is noodzakelijk en voldoende om een dreigend faillissement af te wenden.
• Er is minimaal één categorie van betrokken schuldeisers of aandeelhouders die het akkoord in ruime meerderheid steunt.
• Het akkoord is redelijk. Dat houdt in dat het gezamenlijke belang van de schuldeisers en aandeelhouders er voordeel bij heeft en er in ieder geval niet op achteruit gaat.

Conclusie dwangakkoord

Een dwangakkoord wordt in een aantal gevallen mogelijk om een bedrijf op tijd te kunnen herstructureren en zo een faillissement en baanverlies te voorkomen. Deze versoepeling van de Faillissementswet gaat naar verwachting per 1 oktober 2020 in.