De zeven grondvormen van reclame
Overal om je heen is reclame waar te nemen. De wereld staat vol met posters, banners, logo’s en andere merkuitingen die je de hele dag al dan niet bewust binnen krijgt. Ook een folder van een politieke partij, een display van een nieuw product of een voorlichtingscampagne voor een goed doel kan worden gezien als reclame. Reclame is dus in deze maatschappij een zeer belangrijk aspect voor elk bedrijf. Het is dan ook logisch dat er allerlei soorten reclame zijn. Maar wat is eigenlijk de definitie van het begrip reclame? En wat zijn de zeven verschillende grondvormen van reclame?
Wat is de definitie van het begrip reclame?
Reclame kan worden beschreven als commerciële communicatie. Bij reclame is het zaak om een bepaalde boodschap over te brengen aan een daarvoor vastgestelde doelgroep. Dit kan bijvoorbeeld zijn het verkopen van een product, dienst, persoon of merk. De Reclame Code Commissie beschrijft het begrip reclame als volgt:
iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten.
Verschillende soorten en vormen reclame
Reclame is dus een breed begrip. Op allerlei manieren kan reclame in verschillende soorten worden verdeeld. Zo is reclame beschikbaar voor talloze verschillende media als tv, radio, internet en print. Reclame is te verdelen aan te hand van de wijze waarop het waar te nemen is door de ontvanger. Hierbij kan (bij de meeste mensen) worden gedacht aan het aanspreken van de vijf zintuigen: ruiken, horen, proeven, zien en voelen. Dit zijn allemaal verschillende voorbeelden van hoe reclame tot uiting kan komen en aan een doelgroep kan worden aangeboden.
Reclame kent echter ook verschillende grondvormen. Om reclame op dit gebied te onderscheiden, dient er niet te worden gekeken naar de manier waarop deze tot uiting komen, maar naar de boodschap die de ontvanger moet begrijpen. Het gaat om het effect dat deze op de ontvanger van de boodschap zou moeten hebben. Verschillende grondvormen van reclame maken de ontvanger van de boodschap elk op een andere manier wijzer. Afhankelijk van het zogeheten psychologische leerdoel kunnen er zeven daadwerkelijke grondvormen van reclame worden onderscheiden. Dit worden ook wel de zeven grondvormen van reclame genoemd.
De zeven grondvormen van reclame
Reclame kan een doelgroep dus op zeven verschillende manieren iets leren. Deze zeven grondvormen luiden als volgt:
- De mededeling
- De display
- De associatietransfer
- Het lesje
- Het drama
- Het amusement
- De fantasie
Deze zeven grondvormen van reclame zullen allen worden besproken en toegelicht met behulp voorbeelden.
De mededeling
Als eerst is er de mededeling. Dit betekent niet dat een reclame uit één enkele zin moet bestaan om een reclame van de grondvorm mededeling te zijn. Een reclame van het type mededeling is informationeel en bedoeld om iemand ergens van op de hoogte te brengen. Dit type reclame gaat niet gepaard met eventuele emoties die de boodschap beïnvloeden. Deze vorm van reclame is puur informatief.
Voorbeeld
Een voorbeeld van een mededeling is een reclame van een supermarkt waarin wordt aangekondigd dat alle producten van een bepaald merk de volgende week in de aanbieding zijn. Een ander voorbeeld is een reclame van de Nederlandse Spoorwegen die de reizigers laat weten dat er op bepaalde dagen op een bepaald traject geen treinen zullen rijden in verband met werkzaamheden aan het spoor.
De display
Bij de display draait het om de presentatie van een product. Het is hierbij heel belangrijk dat het product (of dienst) er echt als de held uitspringt. Deze dient dan ook goed waar te nemen te zijn. Bij deze vorm van reclame is dit belangrijker dan de eigenschappen van het product of de relevante informatie.
Belangrijk is hierbij dat het betreffende product iets unieks heeft dat eventuele concurrenten niet exact hetzelfde hebben. Is dit wel het geval, dan heeft deze vorm van reclame geen groots effect. De benzine van Shell ziet er bijvoorbeeld hetzelfde uit als die van de Esso of ieder ander tankstation. Hierbij heeft deze vorm van reclame geen zin.
Voorbeeld
Deze grondvorm van reclame komt vaak voor bij luxeproducten. Om enkele voorbeelden te noemen is een mooie splinternieuwe auto goed zichtbaar in de showroom of staat een nieuw parfum centraal in een stylistische parfumcommercial. Daarnaast kan nog worden gedacht aan sieraden, (merk)kleding en horloges.
De associatietransfer
Een veelvoorkomende grondvorm van reclame is de associatietransfer. Hierbij wordt een product, dienst of merk in verband gebracht met een gebeurtenis, object of persoon. Door de link te leggen tussen deze verschillende zaken, zorgt een bedrijf ervoor dat het merk ‘top of the mind’ is bij de consument in een bepaalde situatie.
Top of the mind is een communicatiebegrip. Dit betekent dat in een bepaaldesituatie de consument als eerst denkt aan merk X. Dit merk is dan top of the mind in het hoofd van de consument.
Voorbeeld
George Clooney speelt in de periode 2006-2018 in de reclamecampagne van Nespresso en staat daarom sterk met het merk in verband. Een ander voorbeeld is het denken aan Albert Heijn bij het zien van een hamster. De associatie kan dan bij Albert Heijn liggen door de jaarlijkse ‘Hamstereeeeen’-campagne.
Gevaarlijk
Het gevaar van dit type reclame is dat een persoon zo sterk aan een merk gelinkt kan worden, dat het onmogelijk is het merk nog afzonderlijk te kunnen zien. Zo’n persoon neemt dan een heel merk over. Dit kan gevaarlijk zijn bij een volgende campagne waar deze persoon niet meer bij betrokken is. Het merk zou daardoor niet meer herkenbaar kunnen zijn voor een consument, alsof het merk geheel veranderd is.
Het lesje
Weer een andere reclamevorm die heel veelzijdig kan worden gebruikt, is het zogeheten lesje. Dit is half informerend en half transformationeel (aansporen tot het uitvoeren van een handeling). Het is met het lesje de bedoeling de ontvanger van de boodschap iets te leren. Het zou een voorlichting genoemd kunnen worden. Vaak wordt dit gebruikt om het gedrag van een bevolkingsgroep aan te passen of om mensen te overtuigen dat een bepaalde keuze of handeling anders zou moeten.
Belangrijk is hierbij dat bijvoorbeeld de eventuele persoon in de reclame betrouwbaar en overtuigend is en de boodschap goed beargumenteerd wordt. Is dit niet het geval, dan is de kans groot dat het gewenste effect niet wordt bereikt.
Voorbeeld
Als eerst zijn de spotjes van Postbus 51 een voorbeeld van een lesje. De reclamecampagne rondom het veilig omgaan met vuurwerk (‘je bent een rund als je met vuurwerk stunt’) dient ervoor de bevolking te overtuigen dat dit gevaarlijk is. Het is de bedoeling dat mensen het gedrag aanpassen door minder gevaarlijk te werk te gaan of eventueel anderen vuurwerk te laten afsteken.
Een ander voorbeeld is een reclame van een tandpastamerk waarin een deskundige in een witte jas (straalt gezag uit) vertelt waarom juist dit merk aangeraden wordt door tandartsen en daarom de beste optie is voor een gezond gebit.
Het drama
Een reclamevorm van het type drama kan worden vergeleken met een toneelstukje. Dit is vaak reclame in enige vorm met een dialoog tussen tenminste twee personen waarbij er één een probleem heeft dat de ander oplost. Het is dus een script met meestal een happy end. Hierbij wordt de doelgroep niet direct iets aangespoord te doen, maar is er sprake van een op zichzelf staand verhaal waar de ontvanger van de boodschap zijn of haar eigen conclusie uit kan trekken.
Voorbeeld
Zo is een reclame waarin iemand ernstige rugpijn heeft en iemand anders diegene een pilletje of een zalfje geeft dat de pijn verlicht,een dergelijk voorbeeld. Andere alledaagse situaties als een schoonmaakmiddel waarmee uiteindelijk de badkamer blinkend schoon wordt, zijn ook reclames van de grondvorm drama.
Het amusement
Bij het amusement is de factor entertainment belangrijk. Dit is reclame waarbij de doelgroep vooral vermaakt wordt. Hierbij passen bijvoorbeeld situaties in de categorieën: comedy, slapstick of satire. Bij deze vorm van reclame wordt humor gebruikt als overtuigingskracht, waardoor een product, dienst of merk de voorkeur krijgt.
Voorbeeld
In de periode 2013-2018 heeft supermarktketen Jumbo een serie komische spotjes waarin een gezin met acteur Frank Lammers als vaderfiguur allerlei dingen meemaakt rondom het onderwerp boodschappen doen.
De fantasie
In deze laatste categorie wordt fantasie gebruikt om een boodschap over te brengen. Reclames in deze categorie staan vaak in verband met kinderen. Het gaat meestal om cartoons, animaties of andere vergelijkbare uitingen die helpen een boodschap duidelijker te maken wanneer de gewone producteigenschappen te ingewikkeld of niet duidelijk genoeg zijn. De boodschap wordt dan op een andere manier aan de ontvanger aangeboden.
Voorbeeld
Een voorbeeld van een fantasiereclame is een reclame met een geanimeerd kind dat vieze handen heeft. Na het handenwassen met een bepaalde zeep heeft hij weer schone handen en is die helemaal gezond en blij. Dit maakt duidelijk voor kinderen dat het belangrijk is de handen te wassen met dit specifieke zeepmerk. Zonder een cartoon zou dit met woorden minder goed over kunnen komen.