Curator of bewindvoerder worden
Wanneer iemand op wil treden voor een ander persoon als curator of bewindvoerder, dan moet hij of zij daarvoor door de kantonrechter gemachtigd worden. Dit kan alleen in situaties wanneer de persoon in kwestie onvoldoende in staat is zijn of haar eigen belangen te behartigen. Het kan bijvoorbeeld gaan om iemand met een geestelijke handicap. Er bestaat wel een kans op misbruik door een curator of bewindvoerder, maar daar probeert de overheid met nieuwe wetgeving iets aan te doen.
Een bewindvoerder of curator is iemand die door de kantonrechter wordt aangewezen om voor iemand beslissingen te nemen, bijvoorbeeld over de financiën, en belangen te behartigen. Er zijn wel bepaalde voorwaarden waar een curator aan moet voldoen. Zo moet een curator meerderjarig zijn en mag hij zelf niet onder curatele staan. Ook mag het niet iemand zijn die recent zelf failliet is gegaan of in de schuldhulpverlening zit. Dit is om te voorkomen dat een curator te makkelijk in de verleiding komt om misbruik van iemand te maken. Verder moet een curator uiteindelijk een natuurlijk persoon zijn. Een stichting kan niet als curator of mentor worden aangesteld.
Curator of bewindvoerder worden
Er zijn bepaalde voorwaarden waaraan voldaan moet worden wanneer iemand onder curatele komt te staan. Dit kan niet in alle omstandigheden. Mensen met een geestelijke stoornis komen bijvoorbeeld in aanmerking. In dat geval kan de curator ook beslissen waar een persoon wordt opgenomen. Andere situaties waarin iemand als curator kan optreden is als iemand heel verkwistend is, aan de alcohol of drugs is verslaafd of duidelijk heeft laten zien niet op zijn eigen belangen te kunnen letten. De meeste toewijzingen gebeuren met instemming van de cliënt zelf. Die instemming hoeft niet per se. In dat geval moet voor de kantonrechter wel voldoende worden aangetoond dat iemand niet voldoende in staat is zijn eigen belangen voldoende te kunnen behartigen.
Toewijzing van een curator of bewindvoerder door de rechter
De kantonrechter maakt uiteindelijk de beslissing over wie iemands bewindvoerder of curator wordt, maar zal doorgaans luisteren naar de voorkeur van de persoon in kwestie. Er zou een aantoonbaar goede reden moeten zijn om daar van af te wijken en dan moet de rechter dat ook goed kunnen onderbouwen. De voorkeur van een rechter gaat doorgaans uit naar een persoon die dichtbij de persoon in kwestie staat. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een partner of een familielid, zoals een ouder, broer of zus. Als geen van die personen beschikbaar is kan de rechter ook kiezen om een buitenstaander als curator of bewindvoerder aan te wijzen. In dat geval kan het zowel gaan om een vrijwilliger als om een professionele curator. Deze moeten dan vaak wel aan bepaalde eisen voldoen.
Misbruik door de curator of bewindvoerder
Een curator staat op zijn beurt weer onder toezicht van de kantonrechter. Als deze om inlichtingen verzoekt mot een curator of bewindvoerder deze leveren. In de praktijk blijkt dat lang niet altijd te gebeuren. Een curator kan ook makkelijk misbruik maken van zijn macht, bijvoorbeeld in het geval dat iemand aangesteld wordt als curator over een dementerende oudere. Deze hebben in hun leven vaak veel rijkdom vergaard. Doordat een curator alle macht heeft en toegang tot bijvoorbeeld de bankrekening kan hij of zij makkelijk de oudere bestelen. Familieleden hebben dat soms pas door als de erfenis wordt verdeeld, omdat zij te goed zijn van vertrouwen of slechts vermoedens hebben, maar niets kunnen bewijzen. Daarom is er een wetswijziging in de maak dat meerdere personen tegelijkertijd als curator kunnen optreden. Op die manier hoopt de overheid het toezicht te verbeteren, zodat er uiteindelijk minder misstanden zijn.