Een eigen persbureau of freelance schrijven voor geld

Een eigen persbureau opzetten of freelance journalistieke producties leveren, betekent voor diverse media schrijven om zo elke maand een behoorlijk bedrag bijeen te vergaren. Maar hoe ziet de dagelijkse praktijk van iemand met een persbureau er uit in dat geval? Hoe begin je een persbureau? En hoe lever je journalistieke producties? Kan je volstaan met alleen het schrijven van artikelen als je een persbureau hebt?

Wat levert een persbureau?

Een persbureau zorgt er niet alleen voor dat persberichten worden aangeleverd, hoewel de naam dit wel doet vermoeden. Een dergelijk bedrijf kan ook achtergrondverhalen, commerciële uitingen zoals advertorials en scoops (hard nieuws) leveren. Ook kan een persbureau een hele productie verzorgen. Wil een bedrijf folders, naamkaartjes, een website en verhalen in de krant, dan levert een persbureau dit hele pakket.

Afwisselend werk

Het werk is dan ook erg uiteenlopend. Het ene moment zit een journalist van een persbureau aan tafel bij een directeur die wil vertellen hoe goed zijn bedrijf het doet, het andere moment zit de persoon in kwestie avond aan avond bij politieke bijeenkomsten en moet die vervolgens weer verslaan. Hoewel dat allemaal redelijk eenvoudig lijkt, is kennis toch wel de grootste kracht van een freelancer of een eigenaar van een persbureau. In adviescommissies (die in de meeste gemeenten worden gehouden voorafgaande aan de uiteindelijke besluitvorming in de raadsvergadering) waar het draait om ruimtelijke ordening is het wel heel handig om veel van de procedures te weten. Als er gesproken wordt over een artikel 19 procedure (dit is een versnelde procedure) en iemand weet niet wat dat betekent wordt het vervolgens wel heel moeilijk om daar later verslag van te doen.

Veel informatie verzamelen

Ook voor commerciële artikelen is het handig om eerst wat materiaal te verzamelen. Wie een afspraak heeft met zo’n bedrijf kan op internet al het nodige opzoeken als de firma in kwestie een website heeft. Wie bijvoorbeeld voor een glossy business to business blad werkt om daar bedrijfspresentaties te schrijven kan bovendien een aantal standaardvragen opstellen. Vanzelfsprekend komen in elk verhaal – of het nu commercieel is of hard nieuws bevat – de vijf W’s om de hoek kijken:

• Wie,
• Wat,
• Wanneer,
• Waarom en
• Waar

Sfeerbeschrijving

Met het beantwoorden van die 5 vragen is de basis gelegd. Daarom heen moet wel een leuk verhaal geboetseerd worden. Een portret leent zich uitermate voor een sfeerbeschrijving, maar om een goed portret te schrijven is het ook nodig om langer met iemand op te trekken om hem of haar in zijn natuurlijke omgeving mee te maken. Voor een presentatie van een bedrijf is een bezoek aan de werkvloer onontbeerlijk. Zien, ruiken, voelen wat er precies gebeurt. En is er iets dat niet duidelijk is, dan altijd vragen. Ook op momenten dat er belangrijke mensen worden opgetrommeld zoals ministers of staatssecretarissen is het belangrijk om zoveel mogelijk te vragen. Iemand die nog maar net begint vindt dat vaak raar of eng, maar alleen met vragen kom je achter zaken die de wereld zou moeten weten.

Check de feiten - en pas hoor en wederhoor toe

Soms heeft een verhaal twee kanten. Of ben je niet helemaal zeker van de feitelijke achtergrond. Check dat dan. Bel mensen, raadpleeg het internet of stel vragen via de mail om zo het juiste boven water te krijgen. Zijn er bovendien meerdere partijen bij een verhaal betrokken zorg dan voor hoor en wederhoor. Dit betekent dat je eerst een verhaal schrijft met daarin wat het nieuws is. Vervolgens leg je de partij die niet zo goed uit de verf komt dat verhaal voor. Ik stuur het altijd gewoon op, zodat mensen het op hun gemak kunnen doorlezen. Vervolgens mogen zij dan weer reageren en die reactie wordt dan vervolgens ook geplaatst. In situaties waarin mensen liever niet willen dat het nieuws naar buiten wordt gebracht worden soms de raarste zaken ingebracht om je er maar van te overtuigen dat je niet moet schrijven. Bedreigingen, geweld, geld om je mond dicht te houden, geestelijke chantage (je maakt mijn gezin kapot) zijn aan de orde van de dag. Wil je echt dat zaken aangepakt worden en dat de wereld weet dat wat er gebeurt niet klopt, dan houd je je bij je verhaal. Ten minste als je weet dat je alles gecheckt hebt en het klopt wat je schrijft.

Lange dagen maken als freelancer

Doordat mensen je altijd willen beïnvloeden is het niet gemakkelijk om als zelfstandig journalist (freelancer) of vanuit je eigen persbureau te werken. Daar komt nog bij dat het werk ook lichamelijk van je vergt. ’s Ochtends om 8 uur een interview, vervolgens de hele dag nog andere interviews en dan ’s avonds nog naar bijeenkomsten trekt een wissel op je lichaam en op je geest. Daar komt nog bij dat je de hele dag vrij intensief met mensen aan het communiceren bent. Je aandacht kan en mag niet verslappen, want dan mis je een deel van de kern waar je verhaal om moet gaan. Sommige mensen zijn bovendien zo emotioneel, boos of verdrietig dat al je energie in hen verdwijnt zo lijkt het soms wel. Op z’n tijd even rustig aan doen of een paar dagen niets doen is dan wel gewenst. Bovendien weten mensen je altijd te vinden als ze weten dat je schrijft. Ze bellen je op de meest rare momenten, weten je deur te vinden als je die hebt en denken blijkbaar dat je 24/7 paraat staat. Voor grote dingen moet je dat ook, maar een kleinigheid kan ook best wachten tot op de gewone werkdag.

Nieuwe media

Kranten en tijdschriften maken zware tijden door. Reorganisaties zijn aan de orde van de dag op dat gebied. De geprinte versies zijn namelijk minder in trek, mensen adverteren steeds meer via het internet. Met een eigen persbureau of als freelancer zul je daar wel mee aan de slag moeten, want anders verlies je op termijn een groot deel van je inkomsten. Leer schrijven voor het internet. Dit moet namelijk beknopter en krachtiger zijn dan als je bijvoorbeeld een achtergrondverhaal schrijft. Lucratief is ook het schrijven van websiteteksten. De procedure is hetzelfde, maar de uitvoering is anders. Je gaat met het bedrijf om tafel zitten en probeert uit te vinden wat zij graag op hun website willen hebben staan. Vervolgens zorg je dat die tekst in afgebakende stukjes wordt geschreven. En zo dat het past, want op maat schrijven wordt steeds belangrijker. Ook voor opdrachten die in print worden uitgevoerd (tijdschriften, kranten enz) krijg je als freelancer de opdracht om in zoveel woorden of tekens uitdrukking te geven aan wat iemand wil zeggen. Houd je daar aan, want er is niets vervelender dan dat een bureauredactie hele grote verhalen krijgt aangeleverd die moeten worden ingekort.

Verhuren aan redacties

Iemand die als freelancer werkt of een eigen persbureau heeft kan zich ook verhuren per dagdeel of per dag aan een krant, bedrijf of tijdschrift. In de praktijk betekent dit dan dat er vaak bureauredactiewerkzaamheden moeten worden uitgevoerd.

1. Teksten moeten worden geredigeerd zodat er geen stijl- en spelfouten meer in staan,
2. de tekst moet opgemaakt worden,
3. er moeten telefoontjes worden gepleegd voor telefonische interviews en die moeten vervolgens worden uitgewerkt
4. Er moet contact worden gelegd met andere freelancers om opdrachten uit te zetten