De rol van de curator in een faillissement

Een faillissement betekent vaak een persoonlijke ramp voor werknemer, schuldeiser en kredietverlener. Het aantal bedrijven dat kopje onder gaat, is groter dan ooit tevoren. Curatoren moeten als gevolg van de economische crisis een record aantal faillissementen afwikkelen. Zo'n curator bezit in ons land vergaande bevoegdheden, maar hij werkt graag mee aan een mogelijke doorstart.

Rehabilitatie slechts na betaling alle schulden

Doorgaans vist de gewone crediteur bij een faillissement achter het net. De gelden die uit de boedel komen, volstaan in de regel nauwelijks om daaruit eventuele belastingschulden, lonen en de afwikkeling van het faillissement te voldoen. Slechts bij hoge uitzondering kunnen alle schulden uit de boedel worden voldaan. Pas nadat een onderneming al zijn schulden heeft betaald, kan er bij opheffing van een faillissement sprake zijn van rehabilitatie.

Bevoegdheden van de curator in een faillissement

Curatoren hebben in ons land vergaande bevoegdheden in een faillissement. Ze kunnen bijvoorbeeld:

• nieuwe sloten laten aanbrengen;
• identiteitsbewijzen innemen;
• bedrijfspanden verzegelen;
• gijzeling van personen bevelen.

Van curatoren mag een strenge en consequente opstelling worden verwacht, maar het zijn geen boemannen; Ze werken graag mee aan een mogelijke doorstart.

Onderhands akkoord met schuldeisers

Voordat het tot een daadwerkelijk faillissement komt, zal men eerst onderzoeken of men niet tot een onderhands akkoord met de crediteuren kan komen. Denkbaar is bijvoorbeeld dat 25% van de schulden wordt terugbetaald tegen volledige kwijting van het restant van de vordering. Schuldeisers zijn daar doorgaans wel voor te vinden omdat men zo tenminste íets van zijn vordering terugziet.

Grootste struikelblok voor een onderhands akkoord is meestal de financiering ervan, want bij de bank hoeft men immers niet meer aan te kloppen. Uitkomst bieden vaak private investeerders, zogenaamde business-angels (vermogende particulieren met de goede expertise), die met financiering instemmen om zo bedrijven van de ondergang te redden.

Doorstart in afgeslankte vorm

Als een faillissement uiteindelijk niet meer te vermijden is, behoort wellicht een doorstart in afgeslankte vorm tot de mogelijkheden. Voorwaarde is dan wel dat het bedrijf een deel van de boedel tegen gereduceerd tarief kan terugkopen.

Financiële gevolgen faillissement voor de staat

Faillissementen hebben een ontwrichtend effect op de economie van een land. Zelfs overheden ondervinden er de nadelen van omdat door de betrokken ondernemingen doorgaans geen belasting werd betaald of sociale premies werden afgedragen. Financiële consequenties zijn er ook als de overheid uit een oogpunt van algemeen belang moet bijspringen om instellingen als banken en woningbouwcorporaties van de ondergang te redden.

Faillissementsfraude

Niet zelden blijkt in de praktijk dat malafide ondernemers bewust hebben aangestuurd op een faillissement om er zelf beter van te worden. Maar het feit dat een ondernemer, vooruitlopend op een aankomend bankroet, opzettelijk crediteuren benadeelt, is vaak moeilijk aan te tonen. Vaak worden belastende documenten bewust buiten de administratie gehouden.

Vanwege de grote maatschappelijke schade ervan is het aanpakken van faillissementsfraude door het kabinet Rutte 2 tot een van de speerpunten van het beleid verheven. De huidige regelgeving maakt het immers niet gemakkelijk om fraudeurs strafrechtelijk aan te pakken.

Meest getroffen sectoren

Wie van mening was dat de grens van het aantal faillissementen in 2012 wel bereikt was, moest zijn mening in 2013 al herzien. We koersen af op een nieuw hoogtepunt. Sectoren die bijzonder zwaar getroffen werden zijn de horecabranche, de transportsector, en uiteraard de bouw als gevolg van het instorten van de bouwmarkt.