Vermogensrecht: de basisbergippen

In dit artikel wordt begrip vermogensrecht nader toegelicht. Vermogen is het geheel van meestal op geld waardeerbare rechten en plichten (schulden) van een rechtssubject. Vermogen is dus niet alleen een mooie auto die men heeft. Ook niet tastbare zaken zoals een bankrekening behoort tot het vermogen. Vermogen is dus meer dan de zaken die iemand in eigendom heeft. Het vermogensrecht wordt onderverdeeld in het goederenrecht en het verbintenissenrecht. In het goederenrecht staat de verhouding tussen een persoon en een goed centraal. In de verbintenisrechtelijke verhouding staat de verhouding van een persoon tot een andere persoon centraal. Deze twee relaties zijn los van elkaar te bezien, maar er bestaat ook een nauwe relatie tussen beide. Uit art. 7:9 BW volgt dat uit een koopovereenkomst (verbintenisrechtelijke verhouding) voor de koper de verplichting volgt om het gekochte aan de koper in eigendom over te dragen (goederenrechtelijke verhouding).

Vermogensrecht in enge zin

In de zin van art. 3:6 BW is het vermogensrecht een subjectief recht dat onderdeel van iemands vermogen kan zijn. In die zin zijn vermogensrechten:
A. Zijn overdraagbaar: het zijn op geld waardeerbare overdraagbare rechten. Bijvoorbeeld het eigendomsrecht, vruchtgebruik, vorderingsrechten of immateriële goederen behoren hiertoe. Het is ook denkbaar dat een bepaald vermogensrecht alleen maar overdraagbaar is samen met een ander recht. Een hypotheek bijvoorbeeld kan alleen worden overdragen tezamen met de vordering tot zekerheid waarvan het hypotheekrecht dient. Dit soort rechten worden afhankelijke recht (3:7).
B. Verschaffen stoffelijk voordeel/ wat verkregen is in ruil voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld voordeel. Deze rechten zijn niet overdraagbaar, maar het grootste gedeelte van de vermogensrechten kun je overdragen.

Vermogensrecht in ruime zin

Is dat deel van het objectieve recht (het geheel van geschreven of ongeschreven rechtsregels) dat van belang is voor het vermogensrecht. Deze rechtsregels staan in de boeken 3 t/m 8 van het BW. Het uitgangspunt is dat de stof gerangschikt is van algemeen naar bijzonder (gelaagde structuur). Goederenrecht staat in de boeken 3 (vermogensrecht in het algemeen) en 5 (zakelijke rechten). Vermogensrecht heeft betrekking op rechtsregels betreffende rechten en plichten die tot het vermogen van rechtssubjecten behoren. Het verbintenissenrecht regelt de rechtsverhouding tussen rechtssubjecten onderling en is met name geregeld in boek 6 van het BW. Rechtssubjecten zijn dragers van rechten en plichten. Dit kunnen zowel natuurlijke personen (de mens) als rechtspersoon (onderneming) zijn.

Goederen

Goederen en goederenrecht zijn in het voorgaande al een paar voorbij gekomen. Wat goederen zijn wordt omschreven in art. 3:1 BW: alle zaken en alle vermogensrechten. Vermogensrechten (3:6) zijn zoals eerder aangegeven stoffelijk voordeel; overdraagbaar, al dan niet in combinatie met een ander recht (afhankelijk recht art. 3:7).

In het privaatrecht staat het begrip "subjectief recht" centraal. De eigenaar van een goed kan tegenover een ieder zijn subjectief recht op zijn eigendom afdwingen. Dit wordt een absoluut subjectief recht genoemd. Ook een vordering is een subjectief recht. De rechten die voortvloeien uit een koopovereenkomst is dat de koper de verkoper betaalt voor de zaak. De verkoper zal dan de eigendom over de zaak moeten overdragen. Dit is het vorderingsrecht. Het verschil tussen het subjectief recht "eigendom" en "vordering" is dat het eerste jegens een ieder kan worden ingeroepen. Het tweede alleen jegens de contractuele wederpartij. De vordering is dan ook een relatief subjectief recht.

Terminologie van rechthebbenden (degene tot wiens vermogen het goed behoort):
A. zaken: de rechthebbende van een zaak heet de eigenaar.
B. vorderingsrechten: de rechthebbende van een vorderingsrecht heet schuldeiser of crediteur.
C. beperkte rechten: de rechthebbende van een beperkt recht heet de beperkte gerechtigde.
© 2012 - 2024 Ck10, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Koopovereenkomst ontbindenKoopovereenkomst ontbindenStel: u heeft een televisie gekocht die binnen drie maanden kapot gaat. De verkoper wil het product niet laten repareren…
Koopovereenkomst laten inschrijvenKoopovereenkomst laten inschrijvenArtikel 2 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek geeft de mogelijkheid om een koopovereenkomst in te schrijven. Wat is he…
De koopovereenkomstDe koopovereenkomstEen koopovereenkomst is een overeenkomst waarbij de verkoper een product/dienst moet leveren aan de koper en waarbij de…
Voorlopige koopovereenkomst is niet vrijblijvendVoorlopige koopovereenkomst is niet vrijblijvendAls je een huis koopt, zal je een overeenkomst moeten ondertekenen. Deze koopovereenkomst wordt ook wel eens de 'voorlop…

Rechten en plichten bij een verkeersdelictRechten en plichten bij een verkeersdelictNagenoeg iedereen is wel eens betrokken geweest bij een verkeersdelict. Hierbij is het belangrijk om te weten wat uw rec…
Soorten strafrechtSoorten strafrechtHet Nederlandse rechtssysteem kent vele soorten rechten en wetten die allemaal onder de noemer 'strafrecht' vallen. In d…
Bronnen en referenties
  • Goederenrecht, Studiereeks Burgerlijk Recht, van prof. mr. H.J. Snijders en mr. E.B. Rank-Berenschot, derde druk
Ck10 (21 artikelen)
Gepubliceerd: 11-02-2012
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Juridisch
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.