Wat is een octrooi en hoe ziet een octrooiaanvraag eruit?

Wat is een octrooi? Hoe ziet een octrooiaanvraag er eigenlijk uit? Een korte beschrijving van wat het octrooirecht inhoudt en wat er nu eigenlijk wel en niet beschermd kan worden.

Definitie van octrooi

Een octrooi is een exclusief recht op een uitvinding waarmee u een ander kunt verbieden de uitvinding commercieel toe te passen in een bepaald rechtsgebied, gedurende een bepaalde periode. De tegenprestatie die geleverd wordt voor de bescherming die het octrooi biedt is publicatie. Elke octrooiaanvraag wordt 18 maanden na de eerste indieningsdatum gepubliceerd. Een octrooi is geldig in één of meer landen en voor maximaal 20 jaar.

Octrooi en recht

Zoals de definitie ook zegt, hoort het octrooi thuis bij de zogenaamde verbodsrechten. Dat wil zeggen dat het de houder van het recht de mogelijkheid biedt om anderen iets te verbieden. De octrooihouder kan eenieder verbieden om datgene te doen waarvoor het octrooi bescherming geeft, terwijl hij tevens de mogelijkheid heeft om derden gebruikt te laten maken van het geoctrooieerde door het verlenen van licenties. Het feit dat een octrooihouder ergens octrooi voor heeft verkregen, betekent niet dat hij het geoctrooieerde zonder meer mag toepassen en/of gebruiken. Hij zal rekening moeten houden met octrooien van derden, maar ook met andere wettelijke maatregelen zoals milieuwetten en hinderwetvergunningen. Bovendien gelden voor het verlenen van licenties allerlei beperkende wetgevingen.

Industrieel eigendom

Het octrooi maakt deel uit van het industrieel eigendomsrecht , dat samen met onder meer het auteursrecht het intellectueel eigendomsrecht vormt (IE). Het intellectueel eigendomsrecht is de losse verzameling van wetten en internationale verdragen die het eigendomsrecht regelen voor producten van intellectuele arbeid. Een octrooi beschermt geen diensten, natuurwetenschappelijke theorieën, rekenmethoden, ideeën zonder concrete uitwerking en esthetische vormgevingen. Daarop kunnen wel andere beschermingsvormen bruikbaar zijn, zoals het auteursrecht, het tekeningen- of modellenrecht of het merkenrecht.
Octrooien beschermen in feite technische uitvindingen. Deze uitvindingen kunnen liggen op elk gebied van de nijverheid en ook, sinds 1977, op het gebied van de landbouw. Echter, in Nederland kan geen octrooi worden verleend voor planten- of diersoorten en voor biologische werkwijzen ter verkrijging van deze planten- of diersoorten . Deze worden beschermd door de Zaaizaad en Plantgoedwet (1995). Er kan wel octrooi worden verleend voor microbiologische werkwijzen en de hiermee verkregen voortbrengselen.

Octrooiliteratuur

De meeste wereldwijde vernieuwende technische ontwikkelingen zijn in octrooien beschreven. Daarom zou feitelijk elke ondernemer moeten starten met een octrooionderzoek wanneer hij een innovatie wil doorvoeren. Het is erg belangrijk om op zo’n moment goed op de hoogte te zijn van de bestaande techniek. Een onderzoek in de octrooiliteratuur kan verrassende resultaten opleveren. Octrooiliteratuur is te vinden in octrooidatabanken.

Voorwaarden octrooiaanvraag

Volgens de voorwaarden waaraan een octrooiaanvraag moet voldoen kunnen in een octrooiaanvraag in drie delen worden onderscheiden:

• De beschrijvingsinleiding
• De voorbeelden (of de tekeningen)
• De conclusies

Beschrijvingsinleiding van een octrooiaanvraag

In de beschrijvingsinleiding van een octrooiaanvraag wordt beschreven op welk gebied van de nijverheid de uitvinding betrekking heeft. De meest nabij gelegen stand van de techniek met betrekking tot de uitvinding wordt aangegeven, gevolgd door eventuele bezwaren hiervan. Na deze inleiding wordt aangegeven op welke wijze door de uitvinding de, aan de bekende stand van de techniek klevende, bezwaren worden verholpen. Deze aanpak wordt ook wel de problem-solution approach genoemd. Tegenwoordig is dit de meest gebruikelijke vorm. Indien in de beschrijving van een aanvraag de uitvinding onvoldoende is onthuld, kan dat voor de Octrooiraad een reden zijn om de aanvraag in deze vorm te weigeren

Voorbeeld in een octrooiaanvraag

Na de beschrijvingsinleiding wordt de uitvinding aan de hand van ten minste één voorbeeld in de octrooiaanvraag technisch uitgediept en verduidelijkt. Een aanvraag dient zo te zijn beschreven dat er voldoende onthuld wordt om een vakman in staat te stellen de uitvinding uit te voeren.

Conclusies in de octrooiaanvraag

De conclusies zijn het belangrijkste deel in de octrooiaanvraag, en geven een omschrijving van datgene waarvoor de aanvrager uitsluitende rechten wil verkrijgen. Deze conclusies bevatten een zogeheten kop en een kenmerk. In de kop wordt de stand der techniek aangeduid en in het kenmerk de onderscheidende eigenschappen. Meestal wordt in een eerste, of zogenaamde hoofdconclusie, de uitvinding zo veel mogelijk in zijn essentie gedefinieerd. Deze wordt gewoonlijk gevolgd door één of meerdere zogeheten onderconclusies. Een onderconclusie behelst meestal een species van de hoofdconclusie. In de conclusies van een octrooiaanvraag kunnen producten, werkwijzen en combinaties van producten en werkwijzen worden omschreven, zolang maar voldaan wordt aan het principe van eenheid van uitvinding.

Octrooigemachtigde

Octrooien omvatten een rechtsgebied met veel diverse aspecten. En tegelijkertijd een rechtsgebied waar veel vernieuwende ondernemers mee te maken hebben of krijgen. De kennis die nodig is om een octrooi aan te vragen en/of te beheren mag niet worden onderschat. Daarom is het aan te raden om, wanneer u overweegt een octrooi aan te vragen, de hulp in te roepen van een octrooigemachtigde. Hij of zij kan onder meer de aanvraag voor u opstellen en u de correspondentie met betreffende instanties uit handen nemen. Aan een octrooigemachtigde worden wettelijke eisen gesteld. De octrooigemachtigde is iemand met een afgeronde technische universitaire studie, die een aanvullende juridische opleiding heeft genoten en hiervoor staatsexamens heeft gehaald. Dit geldt niet voor personen die zich octrooiexpert of octrooiadviseur noemen. Het is verstandig om dit in de gaten te houden wanneer u hulp zoekt bij uw octrooiaanvraag.