Eisen voor aanvraag van een octrooi of patent

Een octrooi, oftewel een patent, is een bewijs voor een persoon dat hij of zij iets heeft gemaakt of uitgevonden heeft. Octrooien voor uitvindingen en nieuwe technieken moet worden aangevraagd. Aanvragen van een octrooi moet bij het Nederlandse octrooicentrum, nadat de aanvraag is geaccepteerd komt het octrooi in het octrooiregister en bent u octrooihouder. Het is mogelijk om in de Benelux een octrooi aan te vragen of in heel Europa of heel de wereld.

Wat is een octrooi?

Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een tijdelijk alleenrecht op een nauwkeurig omschreven technisch idee (een uitvinding). Voorwaarde is dat de beschrijving van het technisch idee openbaar wordt gemaakt. De gedachte hierachter is dat iedereen de beschrijvingen van octrooien kan inzien. De beschrijving wordt dan een bron van inspiratie voor het doen van nieuwe uitvindingen. Het opvragen en inzien van octrooien kan onder andere bij het Bureau voor de Industriële Eigendom.

Een octrooi moet aan de volgende eisen voldoen:

• een uitvinding
• nieuw en inventief
• industrieel toepasbaar
• niet in strijd met de openbare orde of goede zeden

Hieronder zal ik uitleggen wat er precies met deze bovenstaande eisen bedoeld wordt en of mijn product daaraan voldoet.

Uitvinding

In de wet wordt geen definitie gegeven van het begrip uitvinding. Wel valt op te maken dat een uitvinding een technisch probleem oplost. Het is dus een "technisch kunnen". Er ontstaat iets nieuws (een product) of er wordt een nieuw productieproces toegepast. Mijn product is dus duidelijk een uitvinding. De tandenborstel met de tandpasta er al in is iets nieuws, want dat is nog niet eerder op de markt gebracht.

We weten niet precies wat de definitie van het begrip uitvinding is, maar de wet geeft wel een opsomming wat in ieder geval niet als uitvinding moet worden beschouwd, zoals:

• ontdekkingen of natuurwetenschappelijke en wiskundige methoden,
• esthetische (kunstzinnige) vormgeving, zoals bijvoorbeeld de uitvinding van een bijzondere vorm (kunstvoorwerpen worden wel beschermt door het auteursrecht),
• stelsels, regels en methoden voor het verrichten van geestelijke arbeid, voor spelletjes of voor de bedrijfsvoering,
• computerprogramma’s en presentaties van gegevens.

Nieuw en inventief

Nieuw is alles dat niet tot de stand der techniek behoort en op het moment van de octrooiaanvraag openbaar nog niet toegankelijk is gemaakt door beschrijving, door toepassing of op andere wijze, waar dan ook ter wereld. Door een demonstratie kan iets openbaar zijn gemaakt. Heeft u uw product of productieproces zelf openbaar gemaakt, voordat een octrooi is aangevraagd, dan is dat product of productieproces niet nieuw meer en kan geen octrooirecht worden verkregen. Dit is echter niet het geval indien de openbaarmaking plaats vindt op een wereldtentoonstelling, in de zin van het Verdrag inzake Internationale Tentoonstellingen. Toen ik dit product met mijn projectgroep uitvond hebben we dat verder tegen niemand gezegd. Eerst hebben we verder gekeken naar of ons product recht heeft op octrooi.

Een uitvinding is inventief als de vernieuwing voor een doorsnee vakman op dat vakgebied niet voor de hand ligt. De uitvinding moet dus "verrassend" zijn om voor octrooibescherming in aanmerking te komen. Ik denk dat de click en clean wel verrassend is. Beide producten bestaan al wel, de tandenborstel en de tandpasta, maar niemand is nog op het idee gekomen om het in één op de markt te brengen.

Industrieel toepasbaar

Een uitvinding moet industrieel toegepast kunnen worden (ook landbouw valt hieronder). Een uitvinding mag niet slechts theorieën of inzichten behelzen. Geneeskundige behandelingsmethoden, in tegenstelling tot geneesmiddelen, worden niet beschouwd als uitvindingen die toepasbaar zijn op het gebied van de nijverheid.

Ben ik de uitvinder?

De persoon die het eerste een octrooiaanvraag indient bij het Octrooi Centrum Nederland wordt als uitvinder beschouwd. Wordt de uitvinding gedaan door iemand die in dienst is van een werkgever, dan krijgt de werknemer het octrooi. Ik ben de uitvinder en ik heb als eerst het octrooi aangevraagd, dus ik heb alleen het recht op een octrooi.
Ook de werkgever kan recht op het octrooi hebben, als:

• de werknemer specifiek in dienst is om met zijn kennis het soort uitvindingen te doen waarvoor het octrooi wordt aangevraagd
• de werknemer is aangenomen voor researchwerkzaamheden.

De werknemer heeft in dat geval wel recht op naamsvermelding in het octrooi. Is een uitvinding gedaan door meerdere personen, dan hebben zij gezamenlijk een aanspraak op het octrooi. Ik heb samen met mijn projectgroepje dit product bedacht, dus we hebben gezamenlijk een aanspraak op octrooi.

Losse onderdelen van het octrooirecht

Conflict over een octrooi

Wanneer je als eerste een octrooiaanvraag hebt ingediend, heb je een alleenrecht. Je mag als enige het geoctrooieerde product of het resultaat van de geoctrooieerde werkwijze voor jouw bedrijf gebruiken, invoeren of in voorraad hebben, verkopen, verhuren of op een andere manier in het verkeer brengen. Privé-gebruik van het voortbrengsel door een ander kan je niet verbieden.

Bij inbreuk op jouw rechten kan je naar de rechter stappen met het verzoek de inbreukmaker te verbieden de bovengenoemde handelingen te verrichten. Eventueel kan je een schadevergoeding eisen.

Octrooigeschillen worden behandeld door de rechtbank in Den Haag. Een dergelijke procedure kan je pas starten nadat je een nieuwheidonderzoek overlegt. De geldigheid van een octrooi wordt pas in een gerechtelijke procedure achteraf getoetst, aan de hand van de eerder genoemde eisen. Als octrooihouder loop je dus de kans dat in een procedure komt vast te staan dat jij een uitvinding hebt laten beschermen, die eigenlijk niet octrooieerbaar was.

Overdracht en licentie

Je kan je recht op een octrooi geheel of gedeeltelijk overdragen. Een overdracht dient altijd schriftelijk plaats te vinden, en werkt pas tegenover derden nadat deze is ingeschreven in het octrooiregister. Tenzij de derde van de overdracht reeds op de hoogte is.

Je kan een derde ook toestemming geven om bepaalde handelingen te verrichten. Bijvoorbeeld het verkopen van de uitvinding. Dit heet een licentie. Een licentie ontstaat door het sluiten van een overeenkomst. Vanzelfsprekend is schriftelijke vastlegging aan te bevelen.

De licentie is tegenover derden pas geldig nadat deze in het octrooiregister is ingeschreven. De licentiehouder heeft geen zelfstandig recht om op te treden tegen inbreuk op het octrooirecht. Een licentiehouder kan slechts zelfstandig een vordering tot schadevergoeding indienen als hij de bevoegdheid daartoe gekregen heeft van de octrooihouder.

Voor meer informatie zie: Octrooi Centrum