Ingebrekestelling: verzuim, vereisten, gevolgen en voorbeeld

In de praktijk komt het regelmatig voor dat mensen gemaakte afspraken afzeggen of vergeten. Zo kan het voorkomen dat de afspraak om samen naar de film te gaan wordt afgezegd of zelfs totaal wordt vergeten door de ander. Doorgaans leidt een dergelijke afzegging of het vergeten van de afspraak – hoe vervelend ook – niet tot een juridisch conflict. Daarentegen zijn er ook situaties denkbaar waarin de andere partij wel wil optreden tegen degene die zijn afspraken niet is nagekomen. Denk bijvoorbeeld aan de koper van meerdere productiemachines, die niet worden uitgeleverd door de leverancier. In zo’n geval kan het versturen van een ingebrekestelling een logische vervolgstap zijn om de leverancier enerzijds tot nakoming te bewegen of anderzijds de juridisch molen in gang te zetten. Maar wanneer moet een ingebrekestelling worden verstuurd, welke vereisten worden eraan gesteld, hoe ziet een ingebrekestelling eruit en welke gevolgen heeft het niet versturen van een ingebrekestelling?

Ingebrekestelling

• Verzuim in de nakoming van een overeenkomst
• Ingebrekestelling niet altijd nodig
• Gevolgen bij het overslaan van de ingebrekestelling
• Vereisten voor een rechtsgeldige ingebrekestelling
• Voorbeeldbrief ingebrekestelling

Verzuim in de nakoming van een overeenkomst

Alvorens een partij een overeenkomst kan laten ontbinden dan wel voordat een schadevergoeding vanwege het wanpresteren kan worden gevorderd, moet de wederpartij volgens de wet (zie kaders hieronder) doorgaans eerst in verzuim zijn geraakt. Echter in de regel treedt dit verzuim niet van rechtswege in en moet de eisende partij een ingebrekestelling versturen aan de wederpartij.

De ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning waarbij de wederpartij een redelijke termijn wordt gesteld om alsnog zijn verplichtingen na te komen. Die redelijke termijn wordt in de regel op veertien dagen vastgesteld. Verzuim treedt in, wanneer de wederpartij na deze gestelde termijn nog steeds zijn verplichtingen jegens degene die de ingebrekestelling heeft verstuurd niet is nagekomen.

Als de wederpartij tijdelijk niet zijn verplichtingen kan nakomen of wanneer uit zijn houding blijkt dat het aanmanen geen effect zal hebben, dan kan de ingebrekestelling geschieden door middel van een schriftelijke mededeling. Daarin moet dan worden opgenomen dat de wederpartij voor het niet nakomen aansprakelijk wordt gesteld.

Wetsartikelen

Ingebrekestelling niet altijd nodig

In een aantal gevallen is een ingebrekestelling niet nodig. Zo zijn er gevallen waarin verzuim niet nodig is:

• De ingebrekestelling kan achterwege blijven indien nakoming van de overeenkomst blijvend onmogelijk is;
• De ingebrekestelling is eveneens niet benodigd in het geval dat gekozen wordt om de overeenkomst te ontbinden en de nakoming van de overeenkomst blijvend of tijdelijk onmogelijk is.

Volgens artikel 74 lid 2 van het zesde Burgerlijk Wetboek (art. 6:74 lid 2 BW) is verzuim nodig om de wederpartij schadeplichtig te maken. Zoals hiervoor is besproken moet daarvoor eerst een ingebrekestelling worden gestuurd en soms een aansprakelijkheidstelling. Daarentegen bepaalt artikel 83 van het zesde Burgerlijk Wetboek (art. 6:83 BW) dat in een aantal situaties het verzuim ook zonder ingebrekestelling kan intreden. Zo treedt het verzuim in zonder ingebrekestelling indien:

• Een bepaalde harde ‘deadline’ is verstreken. Deze deadline wordt ook wel de fatale termijn genoemd;
• De verbintenis voortvloeit uit de onrechtmatige daad (art. 6:162 BW) of strekt tot schadevergoeding wegens wanpresteren in de zin van artikel 74 lid 1 van het zesde Burgerlijk Wetboek en de verbintenis niet meteen wordt nagekomen;
• De wederpartij te kennen heeft gegeven (bijvoorbeeld: een mededeling of de aangenomen houding) dat de overeenkomst niet zal worden nagekomen.

Gevolgen bij het overslaan van de ingebrekestelling

Gezien de uitzonderingen op de hoofdregel dat – kort gezegd – ‘voor verzuim een ingebrekestelling is vereist’, kan degene die de wederpartij tot nakoming wil dwingen in sommige gevallen de ingebrekestelling achterwege laten. Echter ook in die situaties wordt er doorgaans voor gekozen om een ingebrekestelling aan de wederpartij te versturen. Deze ingebrekestelling wordt dan verstuurd ter voorkoming van situaties waarbij achteraf blijkt dat deze niet achterwege had mogen blijven. Een ‘vergeten’ ingebrekestelling kan namelijk tot gevolg hebben dat een schadevergoeding onterecht is gevorderd en/of de overeenkomst onterecht is ontbonden. Als de wederpartij niet akkoord gaat met de vordering tot schadevergoeding of het ontbinden van de overeenkomst, dan is de kans groot dat de rechter zich in een later stadium zich zal moeten buigen over de ontstane situatie.

Rechter

De rechter kan dan bijvoorbeeld tot de conclusie komen dat de vordering tot schadevergoeding wegens het niet nakomen van de overeenkomst door de wederpartij moet worden afgewezen, omdat er geen ingebrekestelling is verzonden. Het kan ook zo zijn dat de rechter concludeert dat de overeenkomst onterecht is ontbonden. In dergelijke gevallen is het zelfs mogelijk dat de wederpartij een schadevergoeding krijgt toegewezen en de kosten van de gerechtelijke procedure vergoed moeten worden door de eiser.

Vereisten voor een rechtsgeldige ingebrekestelling

Het gaat te ver om te stellen dat de ingebrekestelling geheel vormvrij is. Echter tot op zekere hoogte kan degene die een ingebrekestelling wil versturen deze naar eigen inzicht indelen, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

• De ingebrekestelling moet schriftelijk geschieden;
• Het moet de verplichtingen van de wederpartij bevatten met daaraan gekoppeld dat deze niet zijn nagekomen;
• Er moet een redelijke termijn worden gesteld voor het alsnog nakomen van de verplichtingen. Deze wordt in de regel gesteld op veertien dagen, maar kan in specifieke gevallen langer of korter zijn. Denk bijvoorbeeld aan de leverancier van een groot festival. Als het festival binnen zeven dagen plaatsheeft, dan is het stellen van een termijn van veertien dagen niet logisch. Andersom geldt dat veertien dagen te kort kan zijn als het een leverancier van machines betreft waarvan de productietijd drie jaar is.

Extra op te nemen:

• Indien van toepassing kan al worden opgenomen dat buitengerechtelijke incassokosten en wettelijke rente in rekening worden gebracht;
• Eveneens is het mogelijk om op te nemen dat juridisch stappen volgen indien de wederpartij de nakoming van de verplichtingen wederom achterwege laat.

Voorbeeldbrief ingebrekestelling

Onderstaand voorbeeld is een ingebrekestelling die voornamelijk toepassing vindt in het consumentenrecht. Door deze naar eigen inzicht aan te passen is de ingebrekestelling ook bruikbaar tussen commerciële partijen. Het is raadzaam om de ingebrekestelling zowel via de normale post alsook aangetekende post te versturen aan de wederpartij. Hiermee wordt voorkomen dat de wederpartij zich in een later stadium kan beroepen op het 'niet-ontvangen' van de ingebrekestelling. Dat de ingebrekestelling aangetekend en ook per gewone post wordt verstuurd kan dan bovenaan de brief worden vermeld.

Andere voorbeelden

Op het internet zijn tal van andere voorbeeldbrieven te vinden voor de ingebrekestelling. Zo is een prima voorbeeld op Rechtswinkel.nl te vinden voor commerciële partijen of de voorbeelden van Hettema & van Bambost Juristen.