Werken als uitzendkracht

Wil je werken voor een uitzendbureau? Als uitzendkracht ben je flexibel en doet in korte tijd veel werkervaring op. Zodra duidelijk is welk werk je wilt en kunt, gaat het uitzendbureau met je wensen en eisen aan de slag om de perfecte baan voor jou te vinden. Zo is uitzendwerk vaak een opstap naar een vaste baan. In de rol van bemiddelaar brengt het uitzendbureau opdrachtgever en uitzendkracht bij elkaar, en kunnen beiden testen hoe de samenwerking ligt. Is het niks, dan wacht de volgende job!

Uitzendwerk: drie partijen!

Soms is het verwarrend, bij wie ben je nu eigenlijk in dienst? Bij uitzendwerk is sprake van drie partijen: jij (de uitzendkracht), het uitzendbureau (de werkgever) en het bedrijf waar je werkt (de inlener of opdrachtgever). Je ontvangt salaris van het uitzendbureau, en het bedrijf waar je werk is cliënt van het uitzendbureau. Alleen met jouw toestemming mag je worden uitgezonden naar een opdrachtgever. Voor uitzendkrachten gelden dezelfde bedrijfsregels (bijv. werktijden en vrije dagen) als voor de andere werknemers.

Uitzendwerk, vrij als een vogel?

Een uitzendkracht heeft rechten en plichten die voortvloeien uit het arbeidscontract tussen het uitzendbureau en de werknemer. Als uitzendkracht ben je dus gewoon in dienst! Tegenwoordig is het zo dat hoe langer je bij een uitzendbureau werkt, hoe meer rechten je krijgt. Dit is het gevolg van het door cao-partijen ontwikkelde nieuwe 'fasestelsel', dat werknemers in drie categorieën verdeelt.

• Fase A uitzendwerk: Fase A betekent in principe een overeenkomst met 'uitzendbeding', tenzij anders is afgesproken. De termijn geldt voor de eerste 78 kalenderweken dat je voor het uitzendbureau werkt, of je nu slechts enkele uurtjes per week werkt of fulltime. Is er echter een onderbreking van 26 kalenderweken of meer, dan vervalt de telling en begin je weer vanaf week 1. De uitzendovereenkomst eindigt automatisch wanneer de uitzending op verzoek van de inlener wordt gestopt. Ook ziekte van de werknemer is een reden voor beëindiging van de overeenkomst. Fase A houdt verder in dat je enkel recht hebt op betaling van salaris over de gewerkte uren, dus niet over de tijd dat er geen werk beschikbaar is.
• Fase B uitzendwerk: Werk je na fase A door bij hetzelfde uitzendbureau, of in elk geval binnen 26 kalenderwerken daarna, dan begint fase B. Je krijgt hierbij een tijdelijke arbeidsovereenkomst of een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Deze fase duurt twee jaren, waarbinnen maximaal acht contracten voor bepaalde tijd kunnen worden gesloten zonder dat deze over zouden moeten gaan in een vast contract. Duurt een onderbreking tijdens deze twee jaren 13 kalenderweken of langer, maar korter dan 26 kalenderweken, dan begint de telling van de fase weer bij week 1. Duurt de onderbreking nog langer, dus meer dan 26 kalenderweken, dan kom je weer in fase A. Is er even geen werk, dan heb je recht op doorbetaling van minimaal 90% van je laatstverdiende salaris over het afgesproken aantal werkuren. Passende arbeid dien je dan wel te aanvaarden, want als je dit weigert dan vervalt je recht op doorbetaling en vervangend werk.
• Fase C uitzendwerk: Ga je na de twee jaren door met werken voor hetzelfde uitzendbureau en is dit binnen 13 kalenderweken, dan beland je in fase C. Dit houdt in dat je automatisch voor onbepaalde tijd bij het uitzendbureau in dienst bent. Verder gelden wat betreft de doorbetaling van loon en de flexibiliteit ten aanzien van passend werk dezelfde plichten als bij fase B. De arbeidsovereenkomst kan in fase C niet zomaar worden beëindigd, dus ook niet van de kant van het uitzendbureau.

Periode-keten systeem

Soms wordt niet met het fasesysteem gewerkt. Uitzendbureaus en opdrachtgevers die geen cao hebben, werken met het zogenaamde periode-ketensysteem. Met het woord 'periode' wordt een tijdsduur van max. drie jaar bedoeld, en het woord 'keten' staat voor de reeks tijdelijke contracten. Een werkgever kan hierbij binnen drie jaren maximaal drie arbeidscontracten voor bepaalde tijd achter elkaar afsluiten. Onderbrekingen van drie maanden of korter tellen mee. Als voor de vierde keer een contract wordt afgesloten of als de totale serie contracten meer dan drie jaar duurt, gaat de tijdelijke overeenkomst automatisch over in een contract voor onbepaalde tijd. Echter, als tussen twee contracten een onderbreking zit van meer dan drie maanden, begint de telling opnieuw. Er is een uitzondering bij langdurige contracten voor drie jaar of langer. Dit contract kan nog een enkele keer direct aansluitend verlengd worden (voor max. drie maanden), voordat het wordt omgezet in een overeenkomst voor onbepaalde tijd.

Vrije dagen en vakantie

In fase A krijg je tijdens vakantie niet doorbetaald. Wel reserveert het uitzendbureau ter compensatie een aanvulling op je salaris. Neem je een paar vrije dagen op, dan ontvang je dit geld. Let wel: het bedrag wordt niet opgebouwd over overuren of het toeslagdeel van ploegendiensturen. Kies je ervoor om helemaal geen vrije dagen op te nemen, dan houd je het beschikbare geld over. In week 26 krijg je het eerste deel en in week 52 het tweede deel uitbetaald. Ook als je niet meer voor het uitzendbureau werkt krijg je het 'overgebleven geld' nog overgemaakt.
In fase B en C krijg je gedurende je vrije dagen recht op doorbetaling van het salaris. Dit komt bij een werkweek van 40 uur neer op zestien doorbetaalde vrije uren per maand. Deze uren neem je vervolgens als vakantiedagen op, waardoor je bij een heel jaar volledig werken 24 vrije, doorbetaalde dagen hebt opgebouwd. Wil je vakantie opnemen, dan dien je wel het uitzendbureau vooraf om toestemming te vragen, want soms zijn er bijzondere, eigen regels aan verbonden. Je uitzendbureau betaalt salaris in fase B en C eveneens door als je vrij hebt op een doordeweekse feestdag (dit kan ook via een feestdagenreservering).

Uitzendbureau heeft geen werk

Ben je voor onbepaalde tijd in dienst van een uitzendbureau en is er geen werk? Alle mogelijkheden worden onderzocht, en natuurlijk worden ook jouw wensen onder de loep genomen. Misschien is scholing nog een optie, en wanneer niets lukt, kan een ontslagvergunning worden aangevraagd. Tot het ontslag van kracht is en dit wordt bepaald door het UWV Werkbedrijf, wordt je salaris gewoon doorbetaald. Heb je een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en er is voortijdig geen werk meer, dan behoud je eveneens recht op salaris. Je krijgt dit geld zolang het uitzendbureau geen geschikt werk gevonden heeft.

Opdrachtgever geeft niet thuis

Stel dat je uitzendwerk aanvaard hebt, maar de opdrachtgever heeft je niet in de gelegenheid gesteld dat werk ook uit te voeren. Niets aan de hand, want je ontvangt sowieso drie uur salaris mits je je op de afgesproken plaats en tijd gemeld hebt. Dit salaris is evenveel als wat je met het werk zou hebben verdiend.

Overwerken als uitzendkracht?

Overwerk betekent de uren die de uitzendkracht meer werkt dan gebruikelijk is in de branche van de werkgever. Overwerk moet worden betaald in tijd of geld. Soms zijn er toeslagen voor overwerkuren, maar dat is niet verplicht. Uitzendbureau en uitzendkracht kunnen afspraken maken over de uitbetaling van eventueel overwerk.

Uitzendwerk en ziekte

Word je ziek in fase A, dan krijg je niet doorbetaald omdat de uitzendovereenkomst direct na ziekmelding eindigt. Ook krijg je niet doorbetaald als je naar de dokter moet of als er een speciale familieomstandigheid is. Wel bestaat er een reservering voor zgn. kort verzuim, een opgebouwd bedrag per uur. Ben je niet ziek geweest dan wordt dit tegoed aan het eind van het contract uitbetaald. Zit je in fase B of C, dan heb je wel recht op doorbetaling bij ziekte of buitengewoon verlof. Dit wordt niet van de vakantiedagen afgetrokken. Ben je ziek, dan ben je verplicht je voor 10 uur in de ochtend te melden bij het bedrijf waarvoor je werkt, maar ook bij het uitzendbureau.

• Ziek in fase A: De uitkering volgens de Ziektewet bedraagt 70% van het gemiddelde bruto dagloon over de laatste dertien kalenderweken, te beginnen vanaf de derde ziektedag. De cao voor uitzendkrachten schrijft verder voor dat het uitzendbureau de uitkering tot 91% moet aanvullen. Het bedrag kan iets verschillen, afhankelijk van of je wel minimaal dertien weken gewerkt hebt, of als je in die tijd meer vrije dagen hebt opgenomen dan er gereserveerd was. Omdat de eerste twee ziektedagen wachtdagen zijn, krijg je voor de 2e dag een compensatie in de vorm van opslag op je bruto uurloon. Dit is geen reservering, maar wordt wekelijks met het gewone loon uitbetaald.
• Ziek in fase B of C: Ziek in fase B of C geeft wat meer rechten. Zo betaalt het uitzendbureau tijdens het eerste ziektejaar (en maximaal een jaar) 91% van je salaris door, te beginnen vanaf de tweede ziektedag. Dit bedrag valt korter uit als je overeenkomst korter duurt. In het tweede ziektejaar heb je nog steeds aanspraak op salaris want de uitzendovereenkomst loopt tijdens de ziekte gewoon door en eindigt pas op de overeengekomen einddatum. Daarna kun je eventueel een uitkering ontvangen volgens de WIA.
• Weer beter?: Voor zowel fase A, B als C geldt: voordat je je werk weer hervat moet je je beter melden bij het uitzendbureau. Zit je echter in fase A, dan moet je dit ook doorgeven aan het UWV, en dit geldt ook als je na je ziekte geen uitzendwerk meer hebt.

Contract afgelopen maar werk gaat door

Is je werkgever vergeten dat je contract verlopen is en je werkt er nog steeds, dan heb je automatisch en 'stilzwijgend' een nieuw contract onder dezelfde voorwaarden en voor dezelfde tijdsduur, tot maximaal een jaar.

Contract afgelopen maar werkgever neemt een ander

Voor een werkgever heel handig, maar voor jou wellicht wrang: een werkgever is niet verplicht om je een contract voor onbepaalde tijd aan te bieden als je contract voor bepaalde tijd van rechtswege is afgelopen. Hij kan gewoon iemand anders in dienst nemen, bijvoorbeeld weer een uitzendkracht. Er is geen opzegging door middel van een ontslagvergunning nodig, en ook geen ontbinding door de rechter. Uitzonderingen zijn als je langer dan drie jaar in dienst was of meer dan drie opeenvolgende overeenkomsten met hetzelfde bedrijf hebt gehad, want in die gevallen mag de werkgever je niet zomaar laten vertrekken. Soms wordt er afgeweken van de regels omtrent tijdelijke contracten die later worden omgezet in een vast contract, dus check steeds je cao.

Opzegtermijn uitzendwerk

De wettelijke opzegtermijn voor het uitzendbureau is een maand. Loopt de opdracht voor langere tijd (tussen drie en zes maanden), dan bedraagt de opzegtermijn voor de werknemer meestal veertien dagen. Vanaf zes maanden werk geldt een maand opzegtermijn. Gaat het om werk voor een korte of bepaalde tijd dan geldt meestal dat je helemaal niet kunt opzeggen. En soms geldt een weekje opzegtermijn bij een contract korter dan drie maanden.

Pensioen bij uitzendwerk?

Als je 21 jaar of ouder bent heb je na 26 weken recht op pensioenopbouw. Dit wordt geregeld door het pensioenfonds voor uitzendkrachten. Bij dit pensioenfonds blijf je zolang er niet langer dan een jaar tussen twee contracten met een uitzendbureau zit. Dit mogen overigens verschillende uitzendbureaus zijn.

'Do not hire a man who does your work for money, but him who does it for love of it.' ~ Henry David Thoreau