Goed en fout tijdens de sollicitatieprocedure

Een andere baan zoeken versus überhaupt een baan hebben, zijn verschillende uitgangspunten voor solliciteren. Maar in beide gevallen worden dezelfde fouten gemaakt, namelijk voorbereidingsfouten en fouten tijdens het sollicitatieproces. We willen iets heel graag en soms lijkt het alsof we dan in een soort “koker” terechtkomen. Er ontstaat een soort tunnelvisie die je (deels) afsluit van de realiteit, suggesties vanuit de (directe) omgeving komen niet meer aan en het objectief beoordelen neemt af. Wat moet je vooral wel doen en wat niet tijdens de sollicitatieprocedure?

Solliciteren

Er zijn in een kalenderjaar vaak enkele momenten dat de potentiële kandidaat voor die nieuwe baan extra alert is. Zo is de maand september populair, net terug van de vakantie en enthousiast om aan iets nieuws te beginnen. Aan het begin van het nieuwe jaar willen ook relatief veel mensen een verandering aanbrengen en daar hoort niet zelden ook een nieuwe baan bij. De aanpak verschilt echter nogal van persoon tot persoon, maar er zijn wel wat zaken waar je aan zou kunnen denken én er zijn wat universele regels.

Voorbereiden

Zoveel mensen voor die ene baan, maar ook zoveel banen die aangeboden worden … en als je op zoek bent, gaat het om die ene goede match. Daar zit ook de crux, want een leuk omschreven functie met een mooi bijpassend salaris, stemt ons vrolijk en de focus ligt vervolgens op die ene baan.

Toch is het beter naar het geheel te kijken en dat is meer dan de inhoud van de functie en de geldelijke vergoeding. Hoe de sfeer binnen een onderneming is, moet je proberen te achterhalen en bedenk hoe jij je er bij voelt. Kijk vervolgens vanuit een totaalplaatje (van deze onderneming) of je jezelf daar ziet functioneren én of je van toegevoegde kunt zijn. Zekerheid heb je nooit, maar met enige research op voorhand, kom je al een stuk verder.

Die aspecten maken een sollicitatie ook veel reëler. Hier komt immers een goed en waarheidsgetrouw verhaal uit. Een begeleidend schrijven moet je opgedane kennis (over de onderneming) in combinatie met je persoonlijke presentatie beknopt beschrijven en de lezer moet meer willen weten. Zo wordt de kans vergroot dat je op de stapel van de uit te nodigen kandidaten terechtkomt.

Het gesprek

Zoals bekend kan de sollicitant maar één keer een goede eerste indruk achterlaten. Daar is het eerdergenoemde voorbereiden er één van, maar er is natuurlijk meer. Onderstaand enkele zaken die nogal eens verkeerd gaan en welke eigenlijk met het grootste gemak voorkomen kunnen worden.

Intimidatie

Als er beoordeling plaatsvindt, wat immers toch het geval is tijdens een sollicitatie, dan kunnen mensen zich defensief, afwijzend of juist onderdanig opstellen. Met deze kennis wil het nog wel eens gebeuren dat de sollicitant zich tijdens een eerste gesprek laat intimideren. De interviewer zal de sollicitant mogelijk uit de tent proberen te lokken, want dan komt de ware persoon meestal naar buiten. Daar is op zich niets mis mee, maar als intimidatie een rol speelt, kunnen er ook verkeerd gekozen woorden uitgesproken worden en dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Als sollicitant is het dicht bij jezelf blijven belangrijk en geef tijdens het gesprek aan wat het gevoel je ingeeft (een 'filter' gebruiken mag, maar het mag geen ingestudeerd geheel worden). Dit alles kan natuurlijk ook tot gevolg hebben dat je niet de juiste persoon voor die functie bent. Echter, als je dit constateert als je al ergens werkt, is dat nog minder prettig. Of het blijkt op een andere manier niet te gaan werken tussen de onderneming en nieuwe medewerker.

Eerlijkheid duurt het langst en als je als sollicitant dicht bij je gevoel blijft en met die basis een gedegen antwoord kunt geven, is het ook goed mogelijk dat je juist punten kunt scoren. Door gedegen antwoorden te geven die je echt als persoon karakteriseren, heb je de meeste kans van slagen. Dit is zeker mogelijk als je voorgesprekken bij een werving- en selectiebureau voert. Zij kunnen sollicitant en onderneming het beste matchen voor de huidig openstaande functie of toekomstige functies.

Meepraten

Een successtory die de interviewer de kandidaat voorlegt is mooi, maar ga er niet in op en ga dus niet te pas en te onpas meepraten. Een kandidaat kan dan als een soort puppy gezien worden die zo graag wil, dat hij/zij de neiging heeft om mee te gaan in het verhaal. Een valkuil waar menigeen nog wel eens instapt.

Als kandidaat heb je zelf een verhaal en dat maakt wie je bent en geeft degene die een nieuwe functionaris zoekt het beste beeld of jij diegene bent die daarbij past (in alle facetten). Dat heeft te maken met de achtergrond van de kandidaat, maar mogelijk is die al doorgenomen tijdens de eerste ronde van cv’s* naast elkaar leggen. Hoe dan ook, tijdens het gesprek kan de kandidaat zich laten zien, waar de capaciteiten liggen én waar niet. Maar natuurlijk ook welke rollen hij/zij kan vervullen, zodat iedereen er blijer van wordt. De Belbin-test (verschillende aanbieders op internet bieden de test gratis aan) is een mooie om te zien, waar jij als teamlid het beste in past. Goed voor het eigen beeld binnen een organisatie en goed voor de interviewer namens de onderneming.

* Je curriculum vitae en begeleidende brief moeten zonder taal- en spelfouten zijn en voorkom clichés.

Automatische piloot

De kandidaat zal tijdens een sollicitatieronde iets van zichzelf moeten laten zien. Immers, op de automatische piloot een perfect verhaal opsommen, kan door zovelen gedaan worden. Door iets specifieks van jezelf te laten zien, is de kans groter dat men voor je kiest. Daar heeft de voorbereiding dan weer mee te maken. Immers, als kandidaat heb je de organisatie goed in beeld en met die kennis moet je jezelf daar kunnen zien functioneren. Overbrengen waarom dat zo is, is prima. Het moet alleen niet uitvergroot worden. Dat geeft geen goed beeld richting de interviewer.

In het verlengde hiervan liggen de persoonlijk sterkte punten. Nooit afzwakken maar op een duidelijke manier overbrengen waar de sterke punten liggen en waarom je denkt dat jij dus de juiste figuur voor die functie bent. Bij sterke punten horen ook zwakke en deze vraag zal zeker ter tafel komen. Op voorhand hier even bij stil te staan, toont veel zelfkennis tijdens het gesprek.

Oprechte vragen

Vragen stellen tijdens een gesprek is een pré, maar de kandidaat valt door de mand als het ingestudeerde vragen zijn, omdat het “moet”. Stel alleen oprechte vragen, zaken die je als kandidaat ook daadwerkelijk wilt weten en die niet of nauwelijks tijdens het gesprek naar boven zijn gekomen. Zaken die het beeld over de organisatie en de functie een nog beter beeld geven. Tijdens een gesprek kan namelijk ook het beeld wat bijgesteld worden in zowel positieve zin als negatieve zin. Behalve de interviewer moet jijzelf ook een keuze maken om ergens in te willen stappen.

Uiterlijk

Onberispelijk zegt men vaak, maar ieder heeft een eigen uitleg bij 'onberispelijk'. Je moet ergens goed verzorgd en netjes aankomen, zonder plekken of kleerscheuren. Er vanuit gaande dat je je ook zo in je functie opstelt. Natuurlijk is het van de functie afhankelijk of je in een kostuum komt, een vlotte spijkerbroek met colbert of volledig casual. Zolang het maar representatief is, waarbij het woord “verzorging” belangrijk is. Verzorging zegt namelijk iets over de persoon.

Als vrouw ligt het in verschillende sectoren nog iets gevoeliger, want een functie als vrouwelijk leidinggevende kan in een erg vrouwelijke outfit, net iets als 'té' gezien worden. Dan zou je op oneigenlijke gronden niet in een functie komen die je mogelijk op het lijf geschreven is. Vrouwelijk zijn is geen probleem, maar té vrouwelijk kan een erg korte rok of een heel diep decolleté zijn. Al zegt dit niet alles over de kandidaat, enige neutraliteit doet het nu eenmaal beter.

De kandidaat moet zich al met al wel prettig voelen in de kleding die hij/zij draagt, anders kan dit in negatieve zin bijdrage aan het gesprek.

Tot slot

Sommige dingen doe je als kandidaat wel en sommige dingen doe je niet. Zorg dat de match zo passend als maar kan is en dat wil zeggen als kandidaat eerlijk tegen jezelf en de interviewer is. Als het een goede match is, maak je op deze wijze de meeste kans. Maar het is geen exacte wetenschap en zal het ook niet worden.