Arbeidsongeschiktheid - Regelingen en verzekeringen

Arbeidsongeschiktheid is een breed begrip. De kern bestaat eruit dat u, als gevolg van ziekte, ongeval of andere oorzaak, in z’n geheel of gedeeltelijk niet meer kunt meedoen aan het arbeidsproces. Voor arbeidsongeschiktheid bestaan diverse regelingen en speciale arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. De wettelijke regelingen hebben betrekking op het recht op een uitkering, vaak een percentage van het laatstverdiende loon.

WAO en WIA

Voor arbeidsongeschikten die vóór 1 januari 2004 ziek werden, is er de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). Na 1 januari 2004 geldt de nieuwe wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). De twee wetten voorzien in een uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Het duurt twee jaar voordat een arbeidsongeschikte in aanmerking kan komen voor de uitkering. Tot die tijd betaalt de werkgever 70% van het loon gewoon uit. In veel CAO’s is vastgelegd dat dit voor het eerste jaar 100% is.

Wettelijke uitkering

Na twee jaar wordt bepaald of iemand in aanmerking komt voor een wettelijke uitkering. Voor een WIA-uitkering moet iemand voor meer dan 35% arbeidsongeschikt zijn. Bij de WIA gebeurt dit aan de hand van een medische keuring en gesprek met een arbeidsdeskundige bekeken of een uitkering van toepassing is. De medische keuring bepaalt welk lichamelijk en psychische klachten er zijn en wat degene nog wel aan werkzaamheden kan verrichten. In het gesprek met een arbeidsdeskundige komt naar voren welke handelingen iemand nog kan verrichten, mocht hij deels arbeidsongeschikt zijn. Bij de WAO beoordeelt eerst een verzekeringsdeskundige de vraag of iemand een ziekte of gebrek heeft en bekijkt een arbeidsdeskundige vervolgens welk werk iemand nog kan verrichten.

Voor de WIA-uitkering gelden twee regelingen. Voor volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid is er de ‘Inkomensvoorziening Volledige Arbeidsongeschikten’ (IVA), voor gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid de ‘Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten’ (WGA). Binnen de WGA zijn weer tussenregelingen aanwezig, zoals een loongerelateerde uitkering, een loonaanvullende uitkering en een vervolguitkering. Voor de IVA geldt dat 70% tot 75% van het laatstverdiende loon wordt uitgekeerd.

Hoogte WAO-uitkering

De hoogte van de WAO-uitkering is afhankelijk van zes variabelen, waaronder leeftijd en diensttijd, bepaald maximum dagloon en percentage van arbeidsongeschiktheid. De aanvraag voor een WAO-uitkering moet door medewerker en werknemer uiterlijk 13 weken voordat de uitkering ingaat aangevraagd worden. De aanvraag voor een WIA-uitkering moet uiterlijk 3 maanden voor ingang van de uitkering binnen zijn bij het UWV.

Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen

Er bestaan verschillende arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Hiermee worden bepaalde financiële risico’s gedekt. Met een verzekeraar wordt een te verzekeren bedrag overeengekomen en afgesproken bij welk percentage arbeidsongeschiktheid er wordt uitgekeerd. De dekking van de verzekering hangt af van persoonlijke voorkeur, behoefte en financiële draagkracht. Het willen verzekeren van een hoog percentage arbeidsongeschiktheid roept echter vaak vraagtekens op bij verzekeraars. Hoeveel van het verzekerde bedrag wordt uitgekeerd bij arbeidsongeschiktheid hangt af van de mate van arbeidsongeschiktheid. De ondergrens is bij de meeste verzekeringen 25% tot 35% (uitkering is 30% van het verzekerde bedrag), de bovengrens 80% tot 100% (100% uitkering van het verzekerde bedrag). Er zijn diverse aanbieders van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.