Duidelijk formuleren: Schrijfadvies op woord- en zinsniveau

Duidelijk formuleren: Schrijfadvies op woord- en zinsniveau Tijdens het schrijven van artikelen of bij het opstellen van verslagen, rapporten en brieven is het essentieel om rekening te houden met je lezers. Zij willen graag jouw tekst moeiteloos in zich op kunnen nemen. Hierbij speelt je woordkeus, zinsopbouw en structuur van je tekst een grote rol. We zien nog te vaak dat men onduidelijk of omslachtig woordgebruik hanteert met ingewikkelde zinsopbouw. Daarnaast moet je voor jezelf een beslissing maken of de lezer formeel of informeel moet worden benaderd. De adviezen in dit artikel geven aan hoe je de begrijpelijkheid en aantrekkelijkheid van je teksten kunt vergroten door bepaalde typen woorden te gebruiken of juist te vermijden. Daarnaast zal het gebruik van exacte omschrijvingen en het vermijden van vaag taalgebruik de nodige aandacht krijgen. Je zult verder de nodige tips en aanwijzingen tegenkomen om je tekst zowel op woord- als zinsniveau.

Schrijfadvies: Woorden

Je tekst begint met woorden. Het is de kunst om je woorden juist te kiezen om een praktisch goed geheel te vormen. In deze alinea wordt ingegaan op het gebruik van ontkenningen, exacte omschrijvingen en voorzetseluitdrukkingen. Ten eerste is een overmaat aan ontkenningen zeer verwarrend voor een lezer omdat het soms onduidelijk is of de ene ontkenning de andere opheft of niet. Zorg dus dat je teveel ontkenningen in één zin vermijdt.

Wanneer je een tekst gaat schrijven moet je voor jezelf nagaan welke criteria er allemaal verbonden zijn aan jouw gekozen onderwerp. Het is zaak dat je altijd de vragen beantwoordt die de gegeven informatie uit de tekst bij de lezer kan oproepen. Handig zijn hierbij de vragen als wie, wat, welke, waarom, wanneer etc. Voorkom vaag taalgebruik en omschrijf exact wat je bedoelt te zeggen.

Tip: Let op vaag taalgebruik bij een vergrotende of verkleinende trap zoals, beter, groter, kleiner en minder. Vaak komt er na de vergrotende of verkleinende trap geen antwoord op de vraag: ‘beter dan wie?’ of ‘kleiner dan wat?’

Iedereen die weleens teksten schrijft heeft er weleens mee te maken. Het gebruik van voorzetsels om je tekst soepeler te laten lopen. Vaak worden er voorzetseluitdrukkingen gebruikt in plaats van deze te vervangen door gewone voorzetsels of voegwoorden. Een voorbeeld van een voorzetseluitdrukking en de daar bijhorende vervanging is: ‘als gevolg van’ wordt ‘doordat’. De reden dat we voorzetseluitdrukkingen het liefst niet tegenkomen in rapporten en teksten is omdat zij vaak een vaag verband legt, waardoor er voor een bepaalde zin meerdere interpretaties mogelijk zijn. Gebruik daarom liever een enkel voorzetsel of een voegwoord.

Schrijfadvies: Zinnen

Het schrijven van goede geconstrueerde zinnen is een handigheidje op zich. Het is belangrijk dat je zinnen in je tekst niet te ingewikkeld zijn. Hoe kan je een ingewikkelde zinsbouw voorkomen? Om te beginnen moeten we zogenaamde tangconstructies voorkomen. Een tangconstructie is een ander woord voor ingewikkelde zinsstructuur. Hierbij is sprake van tangconstructie als twee woorden die je normaal gesproken naast elkaar zet in een zin, wordt onderbroken door een partij andere woorden.

Voorbeeld aanwijzing

  • Foutieve zin: 'De voorzitter gaf een toelichting op de door hem in de vergaderagenda van 25 maart jongstleden voorgestelde innovaties.'
  • Herschreven: 'De voorzitter gaf een toelichting op de innovaties die hij in de vergaderagenda van 25 maart jongstleden had voorgesteld.'

Ten tweede moeten we rekening houden met kettingconstructies waarbij we informatie in een zin schakelen aan een ondergeschikt voegwoord of voorzetsels die gepaard gaan met naamwoordstijlen. Deze termen klinken voor velen onbekend in het oor. In praktijk moet je gewoon zorgen dat je lange zinnen in stukken hakt en door middel van voorzetsels en voegwoorden je zinnen samenstelt. Er is sprake van naamwoordstijl als je een werkwoord gebruikt als een zelfstandig naamwoord. Probeer werkwoorden echt als werkwoorden te gebruiken om onduidelijke zinsstructuren te voorkomen. Ook lange zinnen waarbij de kern van de informatie helemaal achteraan staat is ook moeilijk leesbaar en de lezer moet dan lang wachten op de ontknoping.

Tip: schrijf korte en bondige zinnen
© 2012 - 2024 Roeland123, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De puntjes op de i: tekstredactie‘Pas jij dit stuk nog even aan? Dan kan het dadelijk nog de deur uit!’ Eindredacteurs krijgen vaak te maken met een hoge…
Verslag of rapport - de officiële regelsVerslag of rapport - de officiële regelsVoor het maken van een verslag, rapport, opstel of een werkstuk zijn officiële regels opgesteld. Zo moet de inhoudsopgav…
Duidelijk formuleren: Schrijfadvies op alinea- en tekstniveaDuidelijk formuleren: Schrijfadvies op alinea- en tekstniveaWanneer je een langer artikel of tekst gaat schrijven is het volgende schrijfadvies zeer van belang als het gaat om de k…
Hoe schrijf ik een rapport of artikel?Hoe schrijf ik een rapport of artikel?Bijna iedereen moet wel eens een rapport of een artikel schrijven. Vaak zijn er dan geen duidelijke richtlijnen of voorw…

Inleiding ondernemingsrecht: Raad van CommissarissenInleiding ondernemingsrecht: Raad van CommissarissenWat is een Raad van Commissarissen (RvC), wanneer is het verplicht, hoe is dit vastgelegd in de wet en wat doen ze eigen…
Ontslaggesprek: hoe voer je die?Als leidinggevende kan het voorkomen dat je een ontslaggesprek moet voeren. Gelukkig is dit geen dagelijkse bezigheid en…
Bronnen en referenties
  • Proffesioneel Rapporteren - Reader Hogeschool Rotterdam
Roeland123 (20 artikelen)
Gepubliceerd: 12-10-2012
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Zakelijk
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.