OAT Typologie: Handelsorganisatie

Een artikel met informatie over de typologie handelsorganisatie. Er zijn twee soorten te onderkennen, namelijk handel met centrale distributie en handel met winkelorganisatie. Wat zijn de verschillen? Waar moet je op letten?

Typologie: Handelsorganisatie

Onder het type handel vallen twee verschillende soorten typologieën:

1. Handel met centrale distributie (levering aan andere bedrijven)
2. Handel met winkelorganisatie (levering rechtstreeks aan consument)

Kenmerken handel met centrale distributie:

• Uitsluitend leveren aan andere bedrijven
• Verkopen vinden meestal plaats op rekening
• Onderneming heeft (uitgebreide) debiteurenadministratie

Kenmerk handel met winkelorganisatie:

• Contant geldverkeer en daarmee sleepgevaar

Gemeenschappelijke kenmerken:

• Er vindt voorraadvorming plaats (dus fs tussen inkoop en opslag, opslag en verkoop)
• Werkelijke voorraad kan d.m.v. inventarisatie gecontroleerd worden aan administratieve voorraad

Handel met centrale distributie

Een voorbeeld van een onderneming met een centrale distributie is een productieonderneming, een importeur en een groothandel. Kenmerkens voor handel met centrale distributie zijn:

1. Bestellingen komen binnen per post, telefoon, fax, internet, EDI of vertegenwoordiger
2. Er wordt gebruik gemaakt over het algemeen van verkoopcatalogi of catalogi via internet
3. Voorraden worden opgeslagen in magazijnen
4. Goederen worden afgeleverd bij klanten
5. Meestal verkopen op rekening

Bij de controle van een handelsonderneming moet je vooral gericht zijn op de volledigheid van de verantwoorde omzet via de goederenbeweging. Dit kan doormiddel van het vaststellen van de volledigheid van de verantwoorde inkopen door:

• Beoordelen functiescheiding tussen inkoop, opslag en crediteurenadministratie
• Verbandscontroles tussen inkopen, ingang KVA (+/- prijsverschil), ingang crediteuren administratie
• Analyse rekening prijsverschillen
• Verbandscontroles tussen uitgang crediteuren en uitgang bank
• Voortgezette controle op de betalingen en de ontvangen, nog onbetaalde facturen in de nieuwe periode

Daarnaast is de volledigeheid van de verantwoorde inkopen te vaststellen door middel van:

• Inventarisatie tussen werkelijk aanwezig en aanwezig volgens de administratie
• Theoretische soll-positie bepalen door beginvoorraad + inkopen - eindvoorraad = verkopen
• Positieve controle op verstoringen als breuk, bederf, kortingen, etc.
• Toetsen van de AO/IC maatregelen
• Functiescheiding primair tussen inkoop, voorraad, verkoop en administratie
• Functiescheiding secundair tussen orderregistratie, facturering, debiteuren administratie en incasso

De te leggen verbandscontroles tijdens de controle:

• Inkopen= Ingang KVA (+/- prijsverschillen)
• Ingang KVA = Ingang crediteurenadministratie
• Uitgang crediteuren = Uitgang bank

• Kostprijs verkopen = Uitgang KVA
• Omzet = Ingang debiteuren
• Uitgang debiteuren = Ingang geldbeweging

Handel met winkelorganisatie

Voorbeelden van een handel met winkelorganisatie kom je elke dag tegen zoals bijvoorbeeld een supermarkt, de V&D, mediamarkt en het bezinestation. De kenmerken van die organisaties zijn:

1. Artikelen worden geëtaleerd in een publiek toegankelijke ruimte
2. Meestal contante verkopen, door middel van kasregisters
3. Functievermenging tussen bewaren en verkopen
4. Voorraden in de winkel of in een open magazijn
5. Artikelen worden direct meegenomen door de klant
6. Verhoogd risico op diefstal door klanten/personeel

Er wordt veel gebruik gemaakt van point-of-sale (POS) systemen, door scanning wordt de voorraadpositie bijgehouden. Belangrijk attentiepunt is het contante geldverkeer, dat verhoogt het inherente risico. Met name het sleepgevaar is een verhoging in het risico. Sleepgevaar houdt in dat een medewerker het geld de ene dag leent en het vervolgens later weer terug stort in de kas. Belangrijk is dan ook de controle op een adequate kasprocedures in combinatie met voldoende toezicht op de naleving hiervan. Een ander verhoogd risico van handel met winkelorganisatie is het risico van diefstal, om dit te toetsen worden branchegegevens of filiaal gegevens met elkaar vergeleken

Lees verder

• OAT Accountancy - tips voor het landelijk tentamen
• OAT Bestuurlijke informatievoorziening - Verkoop proces
• OAT Bestuurlijke informatievoorziening - Inkoop proces
• OAT Risicoanalyse processen