The Interactive Experience Model

Een belangrijke eigenschap van de belevenis is dat zij uniek en niet standaardiseerbaar is, want de consument produceert mee. De beslissing om de vrije tijd buitenshuis door te brengen, wordt bepaald door het verlangen om persoonlijke en sociale wensen in overeenstemming te brengen met de verwachte fysieke omstandigheden en activiteiten van het aanbod buitenshuis. Om dit duidelijk uit te beelden is het “interactive experience model” in het leven geroepen.

• De persoonlijke context
• De sociale context
• De fysieke context

De persoonlijke context

Elke bezoeker heeft een unieke persoonlijke context, ook wel de persoonlijke agenda genoemd: het geheel van verwachtingen en beoogde voordelen omtrent de vrijetijdsactiviteit. Deze verschillen worden veroorzaakt door:

• Verschillen in eerdere ervaringen met het vrijetijdsproduct (bezoekers die voor het eerst in een attractiepark komen, zullen een ander gedrag vertonen en minder gemakkelijk hun weg vinden dan bezoekers die regelmatig komen)
• Verschillen met betrekking tot kennis en ervaring ten aanzien van de belevenis (“kunstkenners” vinden in een museum andere zaken belangrijk dan toeristen)
• Verschillen met betrekking tot het beoogde doel van de activiteit (een bioscoopbezoek als onderdeel van een avondje uit heeft een ander doel dan dat van een filmliefhebber).

De sociale context

Belevenissen vinden meestal plaats in een groep en ook bezoekers die alleen zijn, komen in contact met andere bezoekers en het personeel. De beoordeling van de kwaliteit van een vrijetijdsbesteding wordt vaak op de eerste plaats bepaald door dit gegeven. Vraag iemand die tijdens zijn vakantie een georganiseerde reis heeft gemaakt naar zijn ervaringen en er bestaat een goede kans dat hij vertelt: “De groep was vreselijk”. Ouders met kinderen hebben geheel andere behoeften bij een bezoek aan een festival dan een groep jongeren die hier samen naartoe gaat. De drukte bij een evenement is van grote invloed op de beleving: slecht bezochte feesten zijn niet gezellig, te drukke evenementen, met de bijbehorende overlast zoals files, parkeerproblemen en wachtrijen worden ook zelden gewaardeerd. De sociale context doordenken, maakt het mogelijk een onderscheid te maken tussen verschillende groepen bezoekers, bijvoorbeeld tussen volwassenen in familiegroepen en die in vriendengroepen, en leidt tot productverbeteringen, bijvoorbeeld animatie in de wachtrij van een attractiepark.

De fysieke context

De hierboven genoemde deelnemer aan een georganiseerde reis had ook kunnen antwoorden: “Het was er prachtig!”. De fysieke context is eveneens van groot belang voor de beleving. De fysieke context van een belevenis bestaat uit verschillende elementen.
Op de eerste plaats is dit de vormgeving en architectuur van de fysieke omgeving. De kracht van bijvoorbeeld de Disney-parken ligt hierin voor een groot deel besloten: de bezoeker wordt ondergedompeld in een droomwereld die consequent wordt doorgevoerd, met name de thematisering van de omgeving biedt daar de mogelijkheid toe. Ook de lay-out van de omgeving is van belang. Van musea is bekend dat plaatsen van sanitaire voorzieningen bij de uitgang de gemiddelde verblijfsduur bekort. Het plaatsen van rust- of horecavoorzieningen halverwege de route verlengt deze daarentegen juist. Attractieparken hebben vaak voorzieningen op een plek staan die hetzelfde nastreven: verlenging van de verblijfsduur. Een derde element is het “gevoel” dat de omgeving bij de gebruiker ervan oproept. De grote belangstelling voor woningen in het historische stadshart boven de nieuwbouwwijken aan de stadsrand is hieruit verklaarbaar, de historische woning met zijn glas-in-lood en houten balken heeft een meer authentieke “feel”.

De binnen de fysieke omgeving aanwezige objecten en activiteiten zijn de laatste die van belang zijn: de tentoonstellingen in een museum, de programmering van een popfestival en de attracties in een attractiepark.

Een combinatie van elk van de hierboven genoemde contexten wordt voortdurend door de individuele bezoeker zelf vormgegeven en de interactie tussen de contexten bepaald de beleving. Het geheel is uniek voor elke individuele bezoeker: geen enkele bezoeker zal dezelfde beleving ondergaan.