Het Magneetziekenhuis

Wat is een Magneetziekenhuis?
De kern van de betekenis van Magneetziekenhuizen is dat verpleegkundigen meer autonomie krijgen en betrokken worden bij beslissingen ten aanzien van de patiëntenzorg en veel geïnvesteerd wordt in hun scholing en opleiding. Daarnaast wordt er open gecommuniceerd tussen verpleegkundigen en andere leden van een zorgteam, waardoor een geschikte mix van personeel, zorg voor goede klinische resultaten en medewerkertevredenheid ontstaat. Uiteindelijk heeft het Magneetconcept niet alleen invloed op de verpleegkundigen maar op heel het ziekenhuis en de verhoudingen tussen bijvoorbeeld artsen en verpleegkundigen onderling. Binnen een grotere verantwoordelijkheid van verpleegkundigen past bijvoorbeeld zelfroosteren. Deze sociale innovatie komt voort uit Zweden en er wordt inmiddels ook mee geëxperimenteerd in Nederland. Voordelen van zelfroosteren zijn bijvoorbeeld dat het sociale leven van de werknemer een impuls krijgt. Ook levert het minder ziekteverzuim en personeelsverloop op voor de werkgever.“Verpleegkundigen zijn trots op hun vak en stralen dat uit. Ze hebben autonomie, nemen zelf beslissingen en zijn een gelijkwaardige partner van artsen”
14 Magneetkrachten
Uit onderzoek is gebleken dat Magneetziekenhuizen worden gekenmerkt door de volgende Magneetkrachten:
Het ontstaan van Magneetziekenhuizen
Het concept van de zogenaamde ‘Magnet Hospitals’ is ontstaan in de jaren ’80 toen in de Verenigde Staten een groot tekort was aan verpleegkundigen . Sommige ziekenhuizen slaagden toen echter wel met het aantrekken en behouden van verpleegkundigen. Deze ziekenhuizen leken als een ‘magneet’ te werken op verpleegkundigen. Dit was dan ook de aanleiding dat de American Academy of Nursing in 1984 een onderzoek opstartte om te kijken waarin deze 41 ziekenhuizen zich onderscheidden van andere ziekenhuizen. Uit dit onderzoek kwamen de 14 kenmerken voort, die werden beschreven in het toenmalige rapport ‘Magnet Hospitals. Uit het rapport bleek dus ondermeer dat verpleegkundigen in die ziekenhuizen controle hadden over hun werkzaamheden, een goede relatie hadden met hun collega’s en er genoeg werknemers waren om goede zorg te kunnen verlenen. In 1989 volgde een tweede onderzoek waaruit bleek dat in de Magneetziekenhuizen ook een hogere arbeidstevredenheid heerste en het personeel minder vaak op vakantie ging. Hierdoor werden de veertien magneetkrachten bevestigd. De echte ontwikkeling van het concept van het Magneetziekenhuis ontstond pas toen het eerste rapport de magneetkrachten aantoonde. Vanaf die tijd, in de jaren ’80, is dan ook verder onderzoek gedaan naar de magneetkrachten. In de jaren ‘90 is door het American Nurses Credentialling Centre (ANCC) een formeel programma ontwikkeld om magneetziekenhuizen officieel te kunnen erkennen. Hier zitten circa 170 eisen aan verbonden. Zo moeten verpleegkundigen vertegenwoordigd zijn tot aan de Raad van Bestuur toe .Implementatie Magneetconcept
Vanaf de formele erkenning van het Magneetconcept konden ziekenhuizen ook officieel beginnen met de toepassing van de veertien specifieke magneetkrachten. Deze toepassing van de kenmerken van het Magneetziekenhuis verloopt in ieder ziekenhuis anders. Om het proces toch toe te kunnen lichten wordt de casus van het Georgetown University Hospital (GUH) in Washinton gebruikt. Het GUH was nummer 98 dat de erkenning kreeg als Magneetziekenhuis na een implementatietraject van drie jaar. Om de invoering van het Magneetconcept een succes te laten worden is allereerst getracht commitment te krijgen in de ziekenhuisorganisatie van de werkvloer tot het bestuur, zodat iedereen de waarde van het Magneetconcept begreep. Vervolgens is een strategisch plan opgesteld, zijn een veranderteam en een stuurgroep opgericht en ‘magnet champions’ aangewezen. Deze laatste groep bestond uit enthousiaste verpleegkundigen die maandelijks leuke bijeenkomsten planden met kennisopbouw als hoofddoel. Het implementatieproces dat vanaf 2000 begon bestond uit (her)planning, verzamelen van data en voorbereiding voor de ANCC deadline. Nadat de noodzakelijke documentatie was ingeleverd bij het ANCC is het ziekenhuis in 2003 bezocht door auditors om te bepalen of de Magneetstatus zou worden verkregen. De aanpassing van het Magneetconcept vond vooral plaats op basis van kennisopbouw. Er is en wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld arbeidstevredenheid in het kader van het Magneetconcept. Dit zorgt voor kennisaccumulatie en best practices waar van geleerd kan worden. Het Magneetconcept op zichzelf heeft door de jaren heen geen grote veranderingen meegemaakt. Toch blijft er werk aan de winkel na de implementatie ervan. Dit wordt veroorzaak door het doel van de magneetstatus; niet het certificaat maar het verbeteren van zorgkwaliteit is de bestemming en dat vergt continue verandering.
Certificaat Magneetziekenhuis
De eerste magneetziekenhuizen waren al magneetziekenhuizen zonder dat ze dat wisten. Het was toen immers nog niet onderzocht en erkend. Sinds de jaren ‘90 kan een certificaat worden gehaald voor magneetziekenhuizen. Deze certificatie is een op zich zelf staande vernieuwing en lokt de reactie uit dat ziekenhuizen een magneetstatus willen halen. Dit is dan ook een vorm van reciprociteit waarbij elementen van practices gebruikt worden voor andere nieuwe dingen. In de Verenigde Staten bestaan momenteel circa 290 door het American Nurses Credentialling Center (ACCN) gecertificeerde magneet ziekenhuizen. Novel combinations waarbij practices in vele toepassingen worden toegepast zijn bijvoorbeeld te vinden in andere landen. Zo kreeg in 2003 het eerste niet-Amerikaanse ziekenhuis de Magneetstatus.