Train je brein om probleemoplossend te zijn

Problemen zijn er om op te lossen. Maar soms blijf je malen en merk je dat je brein vast zit. Je kunt je brein echter trainen door middel van technieken en methoden, zodat je je brein effectief inzet zodat je probleemoplossend te werk kan gaan. Problemen kosten tijd en energie. Belemmerende factoren bij het oplossen van problemen zijn vaak dat je je denken niet vernieuwd. Je denkt in je geijkte denkpatroon, past je eigen trucjes en technieken toe, omdat je het altijd al zo deed.
Maar lossen je geijkte denkpatroon en de trucjes en methoden die je zelf automatisch al jaren toepast met als doel problemen oplossen, je problemen daadwerkelijk op. Zijn je eigen trucs eigenlijk niet vermijdingsmechanismen, aanvalmechanismen of verdedigingsmechanismen? Helpen ze je niet om het malen te stoppen? Het wordt dan tijd om je voedingspatroon aan te passen voor betere prestaties van je brein, maar je brein trainen en zo nieuwe invalshoeken te ontdekken is ook een nuttige optie.

Voordat je de technieken toepast om je hersenen te trainen is het handig om je af te vragen welk doel je wilt bereiken met de breintraining.
Vervolgens ga je nadenken over je innerlijke blokkades: welke factoren belemmeren je in je intellectuele of creatieve prestaties.
Welk trucje (of techniek/mechanisme) gebruik je al jaren als toevlucht, zonder hier over na te denken. Neem dit trucje (of trucjes) eens onder de loep: helpt het echt? Wanneer je tot de conclusie komt dat dit trucje (of techniek/mechanisme) eigenlijk niet helpt, sta jezelf dan toe dit trucje te laten varen en je geest te vernieuwen door inzicht te krijgen in andere technieken en deze te gaan gebruiken.

Problemen oplossen

Bij het oplossen van problemen kan je op twee manieren denken. Je kan denken op de analytische manier (convergent) of op de uitdagende manier (divergent).

De analytische manier van denken gebeurt meestal door het denken van de linkerhersenhelft en deze benadering levert niet vaak aha-erlebnissen op. Voor gecompliceerde problemen is de analytische manier niet geschikt.

De uitdagende manier van denken bekijkt de situaties vanuit verschillende invalshoeken en is duidelijk creatiever dan de analytische manier van denken. Vanuit verschillende invalshoeken wil je tot een nieuw inzicht komen, en hierbij speelt vooral de rechterhersenhelft een grote rol. Bereiken van doelen doe je met behulp van intuïtie en creativiteit van de rechterhersenhelft.

Bij het trainen van je brein worden beide hersenhelften gestimuleerd, een samenwerking tussen beide hersenhelften lever de beste resultaten op. Je combineert immers lichte analyse met verbeeldingskracht. De verbeeldingskracht leert je te denken buiten je geijkte denkpatroon. De denkpatronen van de linkerhersenhelft moeten aangepast worden en leren gebruik te maken van de onbewuste intuïtieve geest van de rechterhersenhelft.

Problemen oplossen, de methoden

Brainstorming

Brainstorming is erg bekend en gebeurt meestal in groepen. Brainstorming resulteert vaak in creatieve uitingen en oplossingen. De gedachte achter brainstorming is dat deelnemers creatieve ideeën naar voren brengen, het maakt in eerste instantie niet uit of ze hout snijden of niet. Kritiek wordt achterwege gelaten. Er zijn voorwaarden voor brainstorming, namelijk:

Kritiek wordt niet geuit. Oordeel en evaluatie van ideeën zijn voor later.
Vrije associatie is een pré, hoe wilder hoe beter.
Kwantiteit staat voorop, hoe meer ideeën hoe beter.
Ga combineren, met andere woorden: borduur verder en voeg iets toe aan voorgaande ideeën.
Brainstorm niet langer dan een half uur, zo houd je het dynamisch.

Voordelen van brainstorming zijn dat dit goede resultaten oplevert, naarmate de groep meer ideeën uit. De kwantiteit werkt niet nadelig voor de kwaliteit. Gedachtenketens worden ontwikkelt en ideeën smelten samen.
Nadelen zijn er ook, namelijk waar het gaat om groepsdynamica. Mensen kunnen remmingen hebben in een groep, vooral wanneer er een paar assertieve deelnemers bij zijn. Meestal is 80% van de inbreng van een brainstormsessie afkomstig van 20% van de deelnemers.

Brainwriting

Brainwriting is van brainstorming afgeleid. Het is de schriftelijke versie om in groepsverband oplossingen te vinden. Alle voorwaarden voor brainstorming zijn van toepassing op brainwriting. Onder brainwriting vallen brainsketching en gezamenlijke brainwriting. Voordeel van brainwriting is dat er nauwelijks remmingen zijn, zoals bij brainstorming het geval zou kunnen zijn.

Brainsketching
Hierbij hanteer je beelden om op oplossingen te komen en maak je een schets als ondersteuning van je gedachten. De schetsen worden met elkaar vergeleken. Elke deelnemer schetst individueel hoe het probleem kan worden opgelost. Er wordt geen discussie over gevoerd. De deelnemers geven hun schets door aan degene die rechts van hen zit en vervolgens wijzigen de deelnemers de schets die zij in handen krijgen van hun buurman en zo worden de schetsen weer verder doorgegeven. Pas in een laatste fase worden de oplossingen besproken, toegelicht en geëvalueerd.

Gezamenlijke brainwriting
Bij deze methode om problemen op te lossen, schrijven de deelnemers ieder vier oplossingen op papier. Dan legt iedere deelnemer zijn papier midden op tafel. Iedere deelnemer pakt een papier van de ander en schrijft er oplossingen en ideeën bij. Zo gaat men door tot er genoeg creatieve oplossingen uitgekomen zijn.

Problemen oplossen door chunking

Bij chunking kies of verander je het abstractieniveau. Het is een creatieve manier van probleemoplossing door het probleem naar een hoger plan te tillen: het wordt in groter verband bezien. Het is ook mogelijk om het probleem naar een lager abstractieniveau te brengen dus meer gedetailleerd. Perspectiefwijzigingen heffen namelijk de blokkade van een probleem op. Het kan soms een klein detail zijn die in de weg staat, bijvoorbeeld bij onderhandelingen. Anderzijds kunnen problemen vrij snel opgelost worden door ze in een veel groter verband te zien en je denken en emoties los te laten. Bij chunking is het bleangrijk om associaties waar inzichten op berusten, op te roepen. Het is een buitengewoon effectieve methode.

Omgekeerde chunking
Dit is een combi van chunking en de omkeringsmethode. Je keert het probleem om en onderzoekt veel perspectieven en mogelijkheden die door chunking werden geopend. Voorbeeld: wijn is slecht (uitspraak), wijn is goed (omkering), wijn is goed en slecht, ligt eraan hoe je er tegenaan kijkt (probleem), hoe zorgen we ervoor dat wijn gewoon goed is, beter dan die van anderen (conclusie). Hier kun je nog veel verder in gaan: van wijn word je dronken, niet dronken, dik, niet dik, hoe kunnen we het schuldgevoel verminderen? Etcetera.

SWOT-analyse

SWOT staat voor strengths, weaknesses, opportunities, threats. Heel effectief bij strategische problemen, maar kan ook individueel gebruikt worden, bijvoorbeeld bij loopbaanplanning. Het is een analytische manier van probleem oplossend te werk gaan. Stel je SWOT factoren vast. (sterkten en zwakten zijn interne factoren binnen een bedrijf en kansen en gevaren zijn externe factoren). Je maakt een kruis. Bovenaan staan 'sterkten', onderaan 'zwakten.' Links staan 'gevaren' en rechts staan 'kansen.' Onder ieder kopje zet je zes factoren. Iedere factor geef je een waarde, wordt gewogen. (zet er evt. een cijfer bij). Vervolgens duidt de horizontale as de gevaren en kansen aan en de verticale as de zwakten en sterkten.

Waarom-analyse

Een uitgebreide analyse brengt vaak veel mogelijke oorzaken van een probleem aan het licht, maar geeft niet het heldere inzicht dat licht werpt op het kernprobleem. De waarom-analyse helpt je om het spoor terug te vinden naar het ontstaan van het probleem. Je pelt als het ware een ui af. Je begint met een duidelijke omschrijving van het probleem en voegt hier steeds iets aan toe zoals: dat kwam door.. Op de volgende regel noteer je het antwoord. Je blijft dit herhalen tot op het punt waarop je vermoed dat het probleem zit. Je blijft dus 'waarom' vragen. Bijvoorbeeld: sleutel van kluis kwijt (probleemomschrijving), dat kwam door (troep op bureau), dat kwam door (eergisteren niet opgeruimd), dat kwam door (tijdgebrek), dat kwam door (te veel hooi op vork), dat kwam door (gebrek aan assertiviteit). Het gebrek aan assertiviteit kan weleens een belangrijke kernoorzaak zijn van het missen van de sleutel. Zonder de waarom analyse zou je waarschijnlijk zijn blijven steken bij 'troep op bureau, want niet opgeruimd,' en zou je dit als kernoorzaak van het probleem beschouwen.