Het Communicatiekruispunt van Van Ruler
Als organisatie wordt het steeds moeilijker de doelgroep te onderscheiden. Consumenten zijn niet meer massaal via één enkel medium te bereiken, zoals 50 jaar geleden. Het is daarom iedere dag belangrijker om een juiste strategie aan te houden voor de communicatie van jouw organisatie. Echter: hoe bedenk je deze? Het Communicatiekruispunt van Betteke van Ruler kan je hierbij helpen! Om voor de communicatiestrategie van jouw organisatie een juiste keuze te maken, is het Communicatiekruispunt van Betteke van Ruler uiterst geschikt.
Dit model vertelt je niet hoe een bepaalde strategie kan worden gebruikt. Het maakt visueel middels een schema duidelijk welke strategie voor een bepaalde situatie en boodschap het handigst is, afhankelijk van jouw wensen. Dit middel is erg handig om anderen duidelijk te maken wat de bedoeling van jouw boodschap is. Dit model wordt dan ook veel in onderzoeks- en adviesrapporten gebruikt.
Het communicatiekruispunt speelt in op drie niveaus
Voordat je begint na te denken over strategieën, is het belangrijk dat je weet dat een boodschap op drie verschillende niveaus van betekenis kan zijn bij de ontvanger van jouw bericht. Het doel van jouw boodschap kan zo dus van invloed zijn op de keuzes die jij voor de communicatie van jouw organisatie maakt in het Communicatiekruispunt. Deze drie niveaus zijn:
Kennis (cognitie)
Je wilt de ontvanger van de boodschap op de hoogte brengen. Communicatie is al geslaagd als ze de boodschap hebben waargenomen: denk hierbij aan het horen van een radiospotje of het zien van een abri. Natuurlijk is er altijd kennis nodig bij het overbrengen van een boodschap. Men kan geen bepaalde houding aannemen of zich op een bepaalde manier gedragen als diegene nergens vanaf weet.
Houding (affectie)
De boodschap moet hierbij verandering aanbrengen in de denkwijze van de ontvanger. Doelen hierbij kunnen dan zijn om de doelgroep enthousiaster te maken voor jouw merk. Dit kan bijvoorbeeld ook bedoeld zijn om een negatief imago uit te wissen, zoals bij het Volkswagen-schandaal uit 2015.
Gedrag (conatie)
Pas bij gedrag is het de bedoeling om de doelgroep een bepaalde actie te laten ondernemen. Dit kan simpelweg het kopen van een product in de aanbieding bij de Albert Heijn zijn, maar ook het mee laten doen aan een actie als bij 3FM Serious Request.
Afwegingen maken
Van Ruler bedacht in 1998 een model dat jou al na het maken van slechts twee keuzes een passende strategie voorlegt. Het model is in vier vlakken verdeeld middels een horizontale en een verticale as. Afhankelijk van het leggen van prioriteit links of rechts op de horizontale as, dan wel noordelijk of zuidelijk op de verticale as kom je in een deelterrein van het model terecht. Elk deel heeft zijn eigen methode en manier van omgang met de doelgroepen.
Op de horizontale as kun je jezelf de vraag stellen in hoeverre jij de ontvanger van de boodschap wilt beïnvloeden. Aan de linkerkant van het schema is hier geen sprake van. De boodschap is hier slechts kennis. Aan de rechterkant is er sprake van beïnvloeding. Met de boodschap zou er een verandering in de houding of het gedrag van de ontvanger plaats moeten vinden.
Op de verticale as ligt de keuze of de boodschap middels een- of tweerichtingsverkeer overgebracht dient te worden. Oftewel: krijgen de ontvangers van de boodschap, de doelgroepen, de mogelijkheid om te reageren of een andere vorm van invloed uit te oefenen op de situatie? Denk hierbij aan klanttevredenheidsonderzoeken.
Het model
Als je deze keuzes gemaakt hebt, zit je in het model in een van de volgende deelgebieden:
Informering
- Type communicatie: Eenrichtingsverkeer
- Doel van de boodschap: Bekend maken
Aan de linkerkant bovenaan het schema staat Informering. Communicatie met deze strategie is niet gebouwd om reactie te krijgen van de ontvanger. Het doel bij Informering is simpelweg: de doelgroep bekendmaken met een bepaald feit. Deze manier van communiceren speelt enkel in op de kennis van de ontvanger.
Een voorbeeld hierbij is een organisatie die aangeeft dat een bepaald product niet meer op voorraad is. Het is een boodschap die op kennisniveau een feit overbrengt. Hierbij is niet direct een reactie vereist van de ontvanger en hoeft deze ook geen bepaalde andere houding of gedrag hanteren.
Overreding
- Type communicatie: Eenrichtingsverkeer
- Doel van de boodschap: Beïnvloeden
Rechtsboven in het model vind je Overreding. Ook dit type communicatie is eenrichtingsverkeer en daarom niet direct bedoeld om een reactie op te ontvangen. Wel is het doel om de ontvanger van de boodschap te beïnvloeden. Hierbij wordt naast de kennis ook op de houding en mogelijk het gedrag ingespeeld.
Bij dit type communicatie zou je kunnen denken aan 3FM die kijkers en luisteraars oproepen om geld te doneren tijdens de jaarlijkse Serious Request-actie. Het is niet het doel om reactie te krijgen, zolang men in houding en gedrag maar meer toegewijd wordt aan de actie.
Dialogisering
- Type communicatie: Tweerichtingsverkeer
- Doel van de boodschap: Bekendmaking
Dialogisering is een communicatiemethode die zich links onderin het Communicatiekruispunt bevindt. Hierbij wordt, zoals de term al zegt, de dialoog gezocht met de ontvanger. Hier is kennis het belangrijkste aspect. Tweerichtingsverkeer vereist daarnaast tijdens het communiceren zelf ook een bepaalde houding en gedrag, maar dit heeft geen invloed op de inhoud van de communicatie.
Deze methode wordt veelal gebruikt bij interne communicatie. Brainstormsessies of vergaderingen zijn hier voorbeelden van. Het doel is hier om alle informatie en ieders standpunten, ideeën en kennis te verzamelen.
Formering
- Type communicatie: Tweerichtingsverkeer
- Doel van de boodschap: Beïnvloeding
Tenslotte maakt Formering rechts onderin het model compleet. Hierbij is het belangrijk dat de ontvanger zijn houding en gedrag verandert. De ontvanger moet worden beïnvloed. Hierbij kan worden gedacht aan straatverkopers die mensen willen overhalen om donateur te worden voor een bepaald doel of over te stappen naar een andere energieleverancier.
Het is geen regel dat een goede organisatie alle vier de strategieën goed weet te hanteren. Ook is het niet zo dat een van de strategieën de beste is. Het hangt er per organisatie, per situatie, per doel en per boodschap vanaf wat dan de beste strategie is om dit te realiseren.