Financiele ratio: Rentabiliteit

Financiële ratio geven inzicht in de financiële prestaties van een bedrijf. Financiële ratio kunnen onder andere betrekking hebben op de liquiditeit, de solvabiliteit of de rentabiliteit. Bij de rentabiliteit worden er over het algemeen drie ratio gebruikt, namelijk de rentabiliteit op het totaal vermogen, de rentabiliteit op het vreemd vermogen en de rentabiliteit op het eigen vermogen. Hoe wordt de rentabiliteit berekend en wat zegt de rentabiliteit over het bedrijf?

De rentabliteit

De rentabiliteit van een bedrijf duidt de winstgevendheid aan. Een voldoende winstgevendheid is van belang om als bedrijf te kunnen blijven groeien, te blijven investeren en een financiële buffer op te bouwen. Bij de rentabiliteit wordt gekeken hoe de gerealiseerde winst in verhouding staat tot het vermogen wat in het bedrijf aanwezig is, met andere woorden de winst die wordt gemaakt met een euro vermogen. De ratio laat zien of het gebruikte vermogen effectief wordt gebruikt. Over het algemeen zijn er drie ratio's die het meest worden toegepast:

• Rentabiliteit van het totaal vermogen
• Rentabiliteit van het vreemd vermogen
• Rentabiliteit van het eigen vermogen

Rentabiliteit van het totaal vermogen

De rentabiliteit van het totaal vermogen wordt op de volgende wijze berekend

Rentabiliteit van het eigen vermogen

De rentabiliteit van het eigen vermogen wordt op de volgende wijze berekend

Rentabiliteit van het vreemd vermogen

De rentabiliteit van het vreemd vermogen wordt op de volgende wijze berekend


De rente van het vreemd vermogen is de rente die over het aangetrokken vermogen betaald dient te worden. Een RVV van 6% betekent dat het aantrekken van het vreemd vermogen 6% aan rente kost.

De rentabiliteit is belangrijk voor vermogensverschaffers, zowel verschaffers van vreemd vermogen (vaak banken) of verschaffers van eigen vermogen (aandeelhouders). Een bedrijf met een hoge rentabiliteit is aantrekkelijk voor vermogensverschaffers. Vreemd vermogensverschaffers lopen minder risico dat het verstrekte vermogen niet terugbetaald kan worden en eigen vermogensverschaffers halen een aantrekkelijk rendement op het vermogen wat ze hebben ingebracht. De uitdaging is om een zo laag mogelijke rentabiliteit op het vreemd vermogen te realiseren (hoe goedkoper vreemd vermogen wordt aangetrokken, hoe beter) en een zo hoog mogelijk rentabiliteit op het eigen vermogen te realiseren (waardoor het bedrijf aantrekkelijker wordt voor aandeelhouders).

De norm voor een acceptabele rentabiliteit ligt tussen de 5% en 10%. Uit onderzoek van het CBS (Centraal Bureau voor Statistiek) blijkt dat de rentabiliteit van het vermogen na de kredietcrisis bij veel grote ondernemingen is gedaald naar gemiddeld slechts 3%.

Wanneer de rechtsvorm een eenmanszaak, V.O.F. of CV is (commanditaire vennootschap), dient eerst het inkomen van de ondernemer van de winst te worden gehaald. Dit bedrag is immers al gereserveerd voor de ondernemer en wordt daarom niet bij de berekening van de rentabiliteit meegerekend.

Het hefboomeffect

De winstgevendheid van een bedrijf wordt mede bepaald door de verhouding van eigen- en vreemd vermogen. Wanneer het aantrekken van vreemd vermogen heel goedkoop is, kan de totale rentabiliteit (de rentabiliteit op het totaal vermogen) hiervan profiteren. Wanneer de rentabiliteit op het totaal vermogen hoger is dan de rentabiliteit op het vreemd vermogen, wordt er verdiend op het eigen vermogen. Deze verdienste komt dan ten goede aan het eigen vermogen.

Het hefboomeffect wordt op de volgende wijze berekend


Het verschil tussen de rentabiliteit op het totaal vermogen en de rentabiliteit van het vreemd vermogen wordt vermenigvuldigd met de verhouding tussen het vreemd vermogen en het eigen vermogen.

Voorbeeld bedrijf X

De rentabiliteit op het eigen vermogen bedraagt 19%. De rentabiliteit neemt dus toe door het gebruiken van vreemd vermogen.