De voor- en nadelen van een demotie

Een demotie komt zelden voor. Er zijn schattingen dat ongeveer één procent van alle werknemers een keer met een demotie te maken hebben, vaak met behoud van het oude salaris. Een echte demotie, met salarisverlaging komt bijna nooit voor. Hoe komt dit? Wat is het Peterprincipe? Wat zijn de voordelen van een demotie en wat zijn de nadelen van een demotie?

Wat is een demotie?

Een demotie is het tegenovergestelde van een promotie. Het betekent van een hogere functie teruggaan naar een lagere functie. Het initiatief kan hiervoor zowel bij de werknemer als de leidinggevende liggen.

Redenen demotie

• De werknemer wil zelf een stap terug doen (bijvoorbeeld als voorbereiding op zijn pensionering)
• Er zijn financiële problemen bij de werkgever en een demotie voorkomt eventueel ontslag
• De werknemer functioneert niet in deze functie, maar deed dit wel in de vorige

Het Peterprincipe (The Peter Principle)

Dr Laurence J. Peter gaf in het boekje ‘The Peter principle’ ('Het Peterprincipe') aan dat iedere werknemer in principe één keer teveel een promotie maakt. Uiteindelijk komt iedereen terecht op een positie waar hij/zij minder goed functioneert, omdat deze net te hoog gegrepen is. Toch wordt er zelden besloten om deze laatste promotie ongedaan te maken door middel van een demotie.

Voordelen demotie

• Als iemand niet goed functioneert wordt dit vaak opgemerkt door vele collega’s. Niets ergerlijker dan een collega die meer verdient, maar minder presteert. Iemand op deze manier handhaven/gedogen kan zeer demotiverend werken en in het ergste geval ervoor zorgen dat goede krachten elders gaan werken
• Het kan een manier zijn om ouderen langer aan het werk te houden

Nadelen demotie

Een demotie wordt zelden uitgevoerd. Dit komt onder andere doordat een demotie een gigantische effect kan hebben op de rest van het personeel.

• Een demotie geeft vaak aan dat er een beoordelingsfout is gemaakt door zowel de werknemer als de leidinggevende. Dit geeft men niet graag toe.
• De loyaliteit onder het personeel kan afnemen
• De arbeidsmotivatie kan afnemen

Terugplaatsclausule

Het kan verstandig zijn om in het geval van een promotie voor de zekerheid een terugplaatsclausule op te nemen waar je je als werkgever om kan beroepen als de werknemer onvoldoende functioneert in zijn nieuwe functie. In deze clausule kan je opnemen dat de werknemer dan weer terug gaat in zijn oude functie (met het salaris dat daarbij hoort) of een vergelijkbare functie elders binnen de organisatie.

Mogelijkheden om een eventuele demotie te voorkomen

Het niet goed functioneren in een nieuwe functie heeft niet altijd te maken met de moeilijkheidsgraad van deze functie. Soms zijn er geheel andere vaardigheden nodig, denk aan de promotie van een teamlid naar leidinggevende van het team. Een leidinggevende heeft meestal hele andere taken dan een teamlid en de vraag is of de persoon in kwestie de vaardigheden om deze nieuwe taken uit te voeren bezit. Wat zijn de mogelijkheden om te voorkomen dat iemand een promotie teveel gaat maken (Het Peterprincipe)?

Uitgebreide gesprekken

Houd een aantal uitgebreide gesprekken waarin de nieuwe taken, bevoegdheden en vaardigheden plus de daarbij eventuele moeilijkheden goed doorgesproken worden. Zo kan de werknemer zich een beter beeld vormen van de nieuwe functie en alles wat daarbij komt kijken en dit geldt ook voor de leidinggevende. Is de persoon die je op het ook hebt wel echt geschikt voor de beoogde functie.

Assessment

In een assessment kunnen de vaardigheden die nodig zijn in de nieuwe functie getoetst worden. Oefening baart kunst. Voor de promotie kan het goed zijn om de werknemer alvast aan de slag te laten gaan met opdrachten en taken zoals de werknemer deze ook zal hebben in de nieuwe functie.

Coach of mentor

Het kan goed zijn om iemand in het begin van een nieuwe functie te laten ondersteunen door een coach of mentor. Daarnaast kan een aanvullende opleiding helpen bij het verwerven van nieuwe kennis en/of vaardigheden.

Investeer in ouderen

Door ook oudere werknemers scholing en dergelijke aan te bieden zorg je ervoor dat ook zij goed kunnen blijven functioneren.