Wanneer ben je volgens de Awb een belanghebbende?
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) beschrijft in artikel 1:2 wanneer een burger of rechtspersoon kan worden aangemerkt als belanghebbende. De betekenis van het zijn van belanghebbende bij een besluit, is dat het bestuursorgaan zijn/haar belangen dient mee te wegen bij de voorbereiding van dat besluit. Het recht van bezwaar en beroep komt toe aan iedere belanghebbende. Er zijn meerdere soorten belanghebbenden. Als iemand de geadresseerde is van een bepaald besluit van een bestuursorgaan, dan is diegene automatisch belanghebbende. Iemand kan ook derde belanghebbende zijn, als diegene voldoet aan de OPERA-criteria. Daarnaast is het mogelijk dat een rechtspersoon een collectief belanghebbende is door het opkomen voor een collectief belang.Wanneer ben je volgens de Awb een belanghebbende?
- Wat heeft het zijn van belanghebbende voor betekenis?
- Wat verstaat de Awb onder een belanghebbende?
- Verschillende soorten belanghebbenden
- Automatisch belanghebbende
- Derde belanghebbende
- Collectief belanghebbende
- Wanneer ben je een derde belanghebbende?
- Objectief belang
- Persoonlijk belang
- Eigen belang
- Rechtstreeks belang
- Actueel belang
- Wanneer kan een rechtspersoon worden gezien als collectief belanghebbende?
Wat heeft het zijn van belanghebbende voor betekenis?
Indien iemand belanghebbende is bij een besluit, dient het bestuursorgaan zijn/haar belangen mee te wegen bij de voorbereiding van dat besluit. Zo kent een bestuursorgaan de zogenaamde hoorplicht, als onderdeel van een van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, waarbij een bestuursorgaan dat voornemens is een besluit te nemen in beginsel de belanghebbenden dient te horen. Een aanvraag aan een bestuursorgaan om een besluit te nemen dient te worden ingediend door een belanghebbende en de belanghebbende dient deze aanvraag te hebben ondertekend (overige vereisten waaraan de aanvraag dient te voldoen zijn vastgelegd in artikel 4:2 van de Awb). Het recht van bezwaar en beroep komt toe aan iedere belanghebbende. Iemand dient dus belanghebbende te zijn om bezwaar te kunnen maken tegen een besluit en om beroep in te kunnen stellen tegen een besluit op het bezwaar. Concluderend is het zijn van belanghebbende zoals bedoeld in artikel 1:2 Awb van grote betekenis, omdat enkel belanghebbenden in rechte kunnen opkomen tegen besluiten.Wat verstaat de Awb onder een belanghebbende?
Artikel 1:2 van de Awb geeft aan wie als belanghebbende kan worden aangemerkt. In lid 3 worden de voorwaarden beschreven waar een rechtspersoon aan dient te voldoen om als collectief belanghebbende te worden aangemerkt. Voor rechtspersonen geldt hetzelfde als voor burgers, ook als zij niet de adressant van het besluit zijn kunnen zij als belanghebbende worden aangemerkt.In artikel 1:2 van de Awb staat de definitie van een belanghebbende beschreven:
[OLIST]Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken.
Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd.
Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.
[/OLIST]
Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd.
Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.
[/OLIST]
Verschillende soorten belanghebbenden
Er zijn verschillende soorten belanghebbenden:- automatisch belanghebbende
- derde belanghebbende
- collectief belanghebbende
Automatisch belanghebbende
Degene aan wie een besluit is gericht is automatisch belanghebbende; diegene is altijd belanghebbende en diegene kan daarmee altijd in rechte opkomen tegen het besluit. De geadresseerde van een besluit is dus automatisch belanghebbende. De geadresseerde kan een burger zijn, maar ook een rechtspersoon zoals een stichting of een vereniging.Derde belanghebbende
Derden kunnen ook belanghebbende zijn bij een besluit. Om te bepalen of derden kunnen worden aangemerkt als belanghebbende, dus om te bepalen of hun belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Deze voorwaarden waar een derde belanghebbende aan dient te voldoen worden de OPERA-criteria genoemd.Collectief belanghebbende
Om te bepalen of er sprake is van een belanghebbende die opkomt voor een collectief belang in de zin van artikel 1:2 lid 3 van de Awb, zijn er een aantal voorwaarden waaraan dient te worden voldaan:- het moet gaan om een collectief belang;
- de groep moet rechtspersoon zijn;
- de groep moet het collectieve belang krachtens haar doelstellingen behartigen;
- de groep moet het collectieve belang blijkens haar feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.
Wanneer ben je een derde belanghebbende?
Elke belanghebbende dient te voldoen aan de OPERA-criteria. Als iemand niet de geadresseerde (automatisch belanghebbende) is, dan is diegene mogelijk derde belanghebbende als diegene aan de OPERA-criteria voldoet. De OPERA-criteria betreffen vijf voorwaarden en wanneer aan deze voorwaarden is voldaan kan je spreken van een belanghebbende. De OPERA-criteria houden in dat er sprake dient te zijn van een:- Objectief belang
- Persoonlijk belang
- Eigen belang
- Rechtstreeks belang
- Actueel belang
