De informatieplicht van ondernemers bij algemene voorwaarden
Iedere serieuze ondernemer speelt graag op 'safe' bij het sluiten van overeenkomsten. Algemene voorwaarden vormen een belangrijk onderdeel van een overeenkomst. Met name bij overeenkomsten die via internet gesloten worden, want daarin weet de gebruiker vaak niet wie hij tegenover zich heeft en welke risico's dat met zich meebrengt voor het sluiten van een overeenkomst. Voor de toepasselijkheid van algemene voorwaarden is de informatieplicht voor gebruikers cruciaal en bovendien een wettelijke harde eis. In de praktijk worden algemene voorwaarden op verschillende manieren gepresenteerd: achterop briefpapier in kleine grijze lettertjes, via een button op de website, als scroll-down menu op een webpagina etc. Hoe zit het nu precies met die regels? Wanneer voldoe je als gebruiker aan de wettelijke informatieplicht en hoe kun je voorkomen dat je algemene voorwaarden vernietigd worden?
Gebrekkige kennisgeving van algemene voorwaarden
Iedere ondernemer die gebruik maakt van algemene voorwaarden voor zijn onderneming, zal rekening moeten houden met de toepasselijkheid. Hoewel algemene voorwaarden al snel van toepassing zijn, stelt de wet een aantal eisen ten aanzien van de geldigheid van je algemene voorwaarden. Ga er niet te makkelijk van uit dat het wel in orde zal zijn door maar 'ergens' een 'vermelding' te maken. Voldoet jouw kennisgeving aan de criteria van de informatieplicht?
Informatieplicht bij wet
Algemene voorwaarden zijn op twee manieren vernietigbaar, zodat ze ongeldig verklaard kunnen worden. Allereerst dien je als ondernemer een 'correcte' set algemene voorwaarden te kunnen presenteren met bepalingen die toegestaan zijn. Hierin mag je ver gaan, maar de wet stelt wel grenzen. Zo kunnen bepalingen uit algemene voorwaarden door de wederpartij of door een rechter worden vernietigd in het geval ze
onredelijk bezwarend zijn, doordat ze voorkomen op de
grijze of zwarte lijst.
De tweede rechtsgrond om algemene voorwaarden te kunnen vernietigen is
een gebrek in- of het uitblijven van de informatieplicht.
Art.233 sub b BW stelt dat algemene voorwaarden vernietigbaar zijn: 'Indien de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen'.
Met andere woorden: algemene voorwaarden zijn niet van toepassing op een overeenkomst wanneer de gebruiker niet voldoet aan de informatieplicht.
Bewijslast ligt bij de gebruiker
De zorg voor het voldoen aan deze eis ligt volledig bij de gebruiker van de algemene voorwaarden. Zo ook de bewijslast, waarmee de gebruiker bewijst dat hij de wederpartij wel in de gelegenheid heeft gesteld kennis te nemen van de voorwaarden.
Vernietiging van alle bepalingen
In het geval wanneer blijkt dat de kennisgeving van de algemene voorwaarden gebrekkig is, kan een wederpartij
de hele set algemene voorwaarden (laten) vernietigen. Deze vernietigingsgrond gaat daarmee verder dan enkel het vernietigen van een onredelijk bezwarende bepaling.
Wanneer heb je als ondernemer voldaan aan de informatieplicht?
Ten aanzien van de informatieplicht stelt art.6:234 BW een aantal strenge eisen:
Lid 1
De algemene regel is dat algemene voorwaarden
voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst
ter hand gesteld moeten worden. Ter hand stellen betekent letterlijk het overhandigen van de algemene voorwaarden aan de wederpartij. Wie achteraf de voorwaarden ter hand stelt, bijvoorbeeld als bijlage bij een factuur, is simpelweg te laat. Indien terhandstelling niet mogelijk is; dit kan zijn omdat een onderneming zo groot is dat het feitelijk onmogelijk is of onwenselijk om iedere klant te voorzien van een set voorwaarden (bijv. een supermarkt), dienen de voorwaarden
ter inzage te liggen bij de Kamer van Koophandel of de griffie van de rechtbank. Wanneer ter hand stellen niet mogelijk is en indien de wederpartij ze wenst in te zien, dient op kosten van de gebruiker een kopie te worden
toegezonden.
Lid 2
Wanneer een overeenkomst langs
elektronische weg tot stand komt, bijv. via e-mail, zullen de algemene voorwaarden op zodanige wijze ter beschikking gesteld moeten worden dat ze kunnen worden
opgeslagen voor latere kennisneming. Ook aan toezending via elektronische weg moet, wanneer de wederpartij daarom vraagt, aan voldaan worden. Het bestand moet beveiligd zijn tegen wijzigingen, idealiter in
pdf-formaat. Zo kan de wederpartij altijd controleren of de voorwaarden tussentijds zijn aangepast (zonder nadere kennisgeving). Een pop-up genereren via je website, voldoet niet aan de eis van lid 2.
Lid 3
De gebruiker dient altijd
toestemming te vragen aan de wederpartij om de algemene voorwaarden toe te sturen langs elektronische weg, wanneer de overeenkomst
niet plaatsvindt langs elektronische weg.
Nadere eisen aan de informatieplicht
Behalve de strikte bewoordingen uit art.6:234 BW is aan deze bepaling verder vorm gegeven aan de hand van jurisprudentie en zijn voorbeelden te noemen die niet stroken met de informatieplicht.
Kennisgeving is tijd geven
De ene lezer is de andere niet. Wie moeite heeft met lezen of het begrijpen van de inhoud zal logischerwijs meer tijd nodig hebben. Dit wil niet zeggen dat je je wederpartij weken de tijd hoeft te geven, maar pushen om ze 'direct' te lezen is niet in lijn met de informatieplicht.
Maak het niet te klein
Ook voldoe je niet aan de informatieplicht wanneer je het begrip 'kleine lettertjes' maar al te letterlijk neemt. Algemene voorwaarden moeten
voldoende leesbaar zijn. Wanneer een wederpartij - met of zonder bril - maar met moeite de voorwaarden kan lezen, handel je als gebruiker niet in overeenstemming met art.6:234 BW.
Wees ondubbelzinnig
Het klinkt bijna té logisch om te benoemen, maar voor de volledigheid: het moet te allen tijde duidelijk zijn voor de wederpartij dat het om algemene voorwaarden gaat en niet zomaar een paar op- of aanmerkingen bij de overeenkomst. Ondubbelzinnig moet vaststaan dat het document dat je ter hand stelt of toezendt, de algemene voorwaarden betreft. Benoem het dus om conflicten achteraf te voorkomen.
De Europese dienstenrichtlijn
Sinds 2012 zijn de regels met betrekking tot de informatieplicht aangepast op grond van de Europese dienstenrichtlijn. Vanaf januari 2012 is het ondernemers toegestaan om algemene voorwaarden op hun website te zetten en daarmee te voldoen aan de informatieplicht, indien:
- De gebruiker een dienstverlener is in de zin van de Europese Dienstenrichtlijn. Daaronder valt een ieder die commercieel zakelijk dienstverlener is, zoals een IT-consultant, life-coach of reclameadviseur. Wat daar niet onder valt zijn onder andere vervoer dienstverleners en financiële dienstverleners.
- De algemene voorwaarden duidelijk op de website staan. Dit betekent dat je onderaan iedere webpagina een button of link hebt staan die verwijst naar de 'algemene voorwaarden'. Per e-mail verwijzen naar een hyperlink van je website, waar de voorwaarden gedownload en opgeslagen kunnen worden voldoet tevens aan de eisen van deze richtlijn.
Bron: Geralt, Pixabay Webshops en algemene voorwaarden
Voor webshops ligt het net even anders: wie als ondernemer via internet producten verkoopt moet de wederpartij voor het sluiten van de overeenkomst (de bevestiging) expliciet akkoord laten gaan met de algemene voorwaarden. Dit doe je door een directe link te plaatsen naar de algemene voorwaarden, die te downloaden en op te slaan zijn, met daarnaast - heel belangrijk - het 'aanvinkvakje',
dat niet vooraf aangevinkt mag zijn voor de "ik ga akkoord met de algemene voorwaarden"-verklaring.