Wat mag een werkgever vragen bij een sollicitatie?

Solliciteren naar een functie is een spannende aangelegenheid voor menig werkzoekende. Om een kans te maken op de gewenste baan, probeert men zich zo goed mogelijk voor te doen. Het eerste visitekaartje is de sollicitatiebrief met curriculum vitae. Wie wordt opgeroepen voor een gesprek, kleedt zich op zijn paasbest om een goede eerste indruk te maken. Ook zal men zich zo voordelig mogelijk presenteren om zo goed mogelijk voor de dag te komen. Wat is daarbij wel en niet geoorloofd?

Brief en cv

In een sollicitatiebrief kan men het beste in algemene bewoordingen aangeven waarom men geschikt denkt te zijn voor de openstaande functie. Hierbij is het niet nodig om diep op privézaken in te gaan. Bij de brief gaat een curriculum vitae waarop in chronologische volgorde te zien is welke opleidingen de sollicitant heeft gevolgd en wat voor werkervaring hij heeft. In deze sollicitatiebescheiden mogen alleen feiten staan die waar zijn. Men mag dus geen opleidingen vermelden die men niet heeft gevolgd en geen werkervaring vermelden die niet is genoten.

Ontslag bij onwaarheden in sollicitatiebrief of cv
Wie liegt in zijn sollicitatiebrief of op zijn curriculum vitae loopt het risico dat de werkgever, bij ontdekking, een einde aan de arbeidsovereenkomst maakt. Daarvoor is van belang of hij de werknemer heeft aangenomen met het oog op de, niet juist vermeldde, gegevens. Is dat het geval en de werknemer blijkt niet geschikt te zijn voor de functie dan is dat een reden om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Ook speelt een rol dat het vertrouwen tussen partijen is geschonden doordat de werknemer heeft gelogen op zijn cv.

Ontslag op staande voet bij ernstig verwijtbaar handelen
De kantonrechter in Den Haag heeft onder de nieuwe Wet werk en zekerheid uitspraak over een dergelijke zaak gedaan op 27 augustus 2015. Een werkneemster had op haar cv allerlei opleidingen vermeld die ze niet had gevolgd. Zij bleek niet adequaat te functioneren. De werkgever ontsloeg haar op staande voet, toen zij toegaf bij haar sollicitatie te hebben gelogen. De rechter was het eens met het standpunt van de werkgever en ontbond de arbeidsovereenkomst tegen een vroegere datum. De werkneemster had volgens de rechter geen recht op een transitievergoeding omdat zij ernstig verwijtbaar had gehandeld.

Geen verplichting om privé-zaken te delen

Een werknemer is niet verplicht om bij een sollicitatie informatie over privé-omstandigheden te geven, als die zijn functioneren niet zullen belemmeren. Men hoeft bijvoorbeeld geen informatie te geven over geloof, seksuele geaardheid of politieke overtuiging. Het betreft informatie die niet van invloed is op het functioneren van de toekomstige werknemer en die binnen het privédomein valt. Dat geldt uiteraard niet als men naar een functie bij een politieke partij solliciteert. Dan is voor het functioneren van de werknemer van belang dat hij de standpunten van de partij onderschrijft.

Wat mag een sollicitant verzwijgen over zijn gezondheid?

Een werkgever heeft niet het recht om naar informatie over de gezondheid van de sollicitant te vragen, tenzij deze informatie van belang is voor de functie waarnaar wordt gesolliciteerd. Zo is het voor een piloot van belang dat hij gezond is en bijvoorbeeld een goed gezichtsvermogen heeft. De Wet op de medische keuringen verbiedt voor het overige dat een werkgever naar de medische gesteldheid van een sollicitant vraagt. Het is echter niet toegestaan dat de sollicitant willens en wetens liegt over zijn gezondheid. Als de werkgever er niet naar vraagt, mag een werknemer niet verklaren dat hij volledig gezond is, terwijl hij een ernstige ziekte heeft. Een werknemer mag alleen medisch gekeurd worden als zijn fysieke en/of psychische gesteldheid van belang zijn voor het uitoefenen van de functie.

Geen verplichting zwangerschap te melden

Een werkgever mag een sollicitant niet weigeren in dienst te nemen omdat zij zwanger is terwijl zij overigens geschikt is voor de functie. Een kandidate hoeft niet te vertellen dat zij zwanger is, ook niet als daarnaar wordt gevraagd. De potentiële werkgever heeft niet het recht naar een eventuele zwangerschap te vragen. Ook hier geldt weer de uitzondering dat de kandidate het wel moet vertellen als de zwangerschap van invloed kan zijn op haar functioneren. Zo zal zij bijvoorbeeld bij een functie waarbij zij blootgesteld wordt aan bepaalde voor de ongeboren vrucht schadelijke stoffen, van tevoren moeten vermelden dat zij de betreffende werkzaamheden niet mag verrichten. Het zal in de praktijk lastig aan te tonen zijn dat een werkgever een kandidate weigert vanwege haar zwangerschap. Hij zal geneigd zijn te zeggen dat er een betere kandidaat was of dat de zwangere sollicitante niet aan de eisen voldoet. Helaas is daar niet veel tegen in te brengen, tenzij men kan aantonen dat de enige reden voor afwijzing de zwangerschap is.

Hoe gaat men om met een gat in zijn cv?

Hoewel een sollicitant die wegens ziekte een tijdje uit de roulatie is geweest daarover geen mededelingen hoeft te doen, zal op zijn cv een gat te zien zijn. Wat is wijsheid? De kandidaat is niet verplicht zich over het gat in zijn cv uit te laten. Dat zal echter argwaan wekken bij de werkgever. Over het algemeen is het verstandig om eerlijk en open te zijn over de reden van een gat in het cv. Dit komt het vertrouwen tussen partijen alleen maar ten goede. Onder omstandigheden kan het echter verstandig zijn er niet te diep op in te gaan. Het is bijvoorbeeld voldoende om te vermelden dat men gezondheidsklachten heeft gehad zonder de precieze aard daarvan te vermelden.