Algemene informatie over mededinging

Mededinging is een onderwerp waar vaak over gesproken wordt wanneer het over bedrijven gaat. Het is belangrijk voor zowel bedrijven zelf als voor de economie. Er zitten verschillende voordelen en nadelen aan mededinging. Ook zijn er diverse factoren die ervoor zorgen of er veel of juist weinig concurrentie is. Daarnaast zijn er verschillende marktvormen die belangrijk zijn wanneer het om mededinging gaat.

Algemeen

Mededinging is hetzelfde als concurrentie. De betekenis van deze woorden kan uitgelegd worden als het spel tussen bedrijven binnen productmarkten om winst te maximaliseren. Hiermee worden niet alleen economische bedrijven bedoelt, maar ook bij bijvoorbeeld sport is er sprake van mededinging. Mededinging / concurrentie is belangrijk voor een open economie, omdat het de dynamiek van de economie bevordert.

Natuurlijk wordt de concurrentie ook gemeten. Dit gebeurt met de volgende parameters:

• Winst
• Marginale kosten / prijs (marginale kosten = de kosten van één extra product)

Soorten en marktvormen

Er zijn verschillende soorten mededinging. Er worden hieronder een aantal veel voorkomende marktvormen besproken.
Een bekende soort is de volledige mededinging, ook wel volkomen concurrentie genoemd. Dit is vaak van toepassing op o.a. ruwere levensmiddelen, zoals suiker, zout, melk en aardappelen. Bij deze marktvorm is er sprake van homogene producten, dus het gaat hierbij om een product dat door de afnemer als precies hetzelfde wordt gezien. Daarnaast bestaat er ook monopolistische concurrentie. Bij monopolistische concurrentie kun je denken aan bijvoorbeeld kleding en auto’s. Er zijn veel aanbieders van het product, maar de afnemer ziet wel verschil in de producten. Een andere marktvorm is homogeen oligopolie. Er zijn dan weinig aanbieders van een product waar wel veel vraag naar is. Het product is homogeen, dus gelijk aan een ander product. Een voorbeeld van homogeen oligopolie is benzine. Ook is er nog een marktvorm die minder voor komt, namelijk monopolie. Bij deze marktvorm is er slechts één aanbieder van een product waar veel vraag naar is. Leidingwater is hier een voorbeeld van.

Verklarende variabelen

Bij mededinging zijn er verschillende factoren die ervoor zorgen of er veel of juist weinig concurrentie is. Deze factoren worden verklarende variabelen genoemd. De verklarende variabelen die bij mededinging van toepassing zijn, zijn de volgende:

• Toetreding
• Uittreding
• Marktvraag
• Importpenetratie (of er veel producten geïmporteerd worden)
• Strategische interactie (of er afspraken tussen partijen zijn)
• Adverteren
• Mededingingsregels
• Sector (diensten of goederen)

Voor- en nadelen

Zoals dat bij veel dingen het geval is, zitten er ook aan mededinging voor- en nadelen. De voordelen van concurrentie zijn dat het kan leiden tot innovatie, de internationale positie kan verbeterd worden, het kan de efficiency verhogen en het consumentensurplus (voordeel voor de consumenten) stijgt. De nadelen van concurrentie zijn dat de procesinnovatie kan leiden tot minder productinnovatie en dat er besparingen op arbeidskosten zijn. Natuurlijk kunnen die besparingen op arbeidskosten vanuit economisch perspectief wel in het voordeel zijn, maar vanuit maatschappelijk perspectief zijn ze nadelig.

Mededingingsrecht

In Nederland is ook het zogenaamde mededingingsrecht geregeld. Dit is geregeld in de Mededingingswet en in het Europees Gemeenschapsverdrag. Het mededingingsrecht zorgt voor zekerheid van een effectieve concurrentie. Om deze zekerheid te behouden, worden in het mededingingsrecht een aantal gedragingen verboden of gecontroleerd.