Presentatietechniek: lichaamshouding

Bij presentatietraining en -techniek gaat het veelal om de inhoudelijke kant van het overbrengen van informatie. Maar lichaamshouding en stemtechniek is ook zeer belangrijk. Wanneer je weet wat een goede lichaamshouding is, kun je jezelf dit aanleren. Bij een presentatie gaat het om het overbrengen van informatie. Het onderwerp, de inhoud is de informatie die bij de toehoorder terecht moet komen. Maar de techniek van het presenteren bepaalt of de informatie goed bij de toehoorder overkomt en of dat het blijft hangen. Daarbij is het van belang dat je een goede lichaamshouding hebt, en dat je weet hoe je je stem moet gebruiken. In dit artikel gaat het met name om de lichaamshouding.

Lichaamsbewustzijn

Om een goede houding aan te nemen om te presenteren, moet je je bewust worden van wat jouw eigen lichaamshouding is. Ga in gedachten na hoe je normaal gesproken staat. Of als je eens staat te wachten op de trein of de lift, probeer eens bewust te zijn van hoe je staat. Begin bij je voeten: staan je voeten bij elkaar, recht naar voor, uit elkaar, naar elkaar toe, ver uit elkaar? En zo ga je al je lichaamsdelen na: puur op bewust worden van hoe je staat. Staan je benen uit elkaar, zijn je knieen op slot of sta je met je gewicht meer op 1 been? Sta je met je buik naar voren, met een holle rug? Wat doe je met je handen? Staan je schouders naar voren, of opgetrokken? Wat doe je met je hoofd?

Kijk ook eens om je heen, hoe andere mensen staan, en wat je een krachtige houding vind. En vergelijk dat met hoe je zelf staat.

Lichaamshouding

Een goede lichaamshouding van beneden naar boven:

• Voeten staan onder de heupen en wijzen naar voren.
• Het gewicht is verdeeld over de voet.
• Knieën zijn niet op slot.
• Heupen/bekken voor het gevoel iets naar voren gekanteld.
• De rug is recht (het gevoel dat iemand je ruggenwervel recht trekt vanaf je kruin)
• Schouders zijn ietsje naar achter.
• Je handen hangen ontspannen langs je lijf.
• Je kin wijst naar beneden terwijl je op ooghoogte kijkt.

Praktische oefeningen

Vaak heb je jezelf een eigen lichaamshouding aangeleerd die voor jou natuurlijk aanvoelt. Maar dat hoeft niet de juiste lichaamshouding te zijn. Je kent jezelf een goede lichaamshouding aanleren. Door de oefeningen regelmatig te doen, kun je lichaamshouding sterker maken.

Gewicht verdelen over twee voeten.
Zet je voeten recht onder je heupen, de voeten wijzen naar voren. Het kan je helpen om hierbij je ogen dicht te doen. Breng je gewicht langzaam op het voorste deel van je voeten door langzaam naar voren te leunen. Voel hoe het gewicht nu leunt op je voorvoet. Leun nu zachtjes naar achter net tot het punt dat je net niet naar achter valt. Ook hier voel je het gewicht op je voet verplaatsen naar achter. Ga nu steeds langzaam naar voren en naar achter en voel je gewicht verplaatsen op je voet. Maar het naar voren en naar achter leunen steeds iets minder groot en zoek naar het evenwicht, daar waar je gewicht over je gehele voet is verdeeld. Zo sta je stevig op twee benen.

Houding van je heupen
Net als voorgaande oefening beweeg je je heupen heen en weer, van voor naar achter en van links naar recht. Kantel je je bekken helemaal naar voren, dan sta je er niet alleen raar bij, maar je hebt ook geen stevige houding. Kantel je je bekken helemaal naar achter, dan krijg je een holle rug en komt je buik naar voren. Vind je hiertussen een evenwicht, probeer dan voor je gevoel je bekken een klein stukje nog naar voren te kantelen en je staat stevig: De neiging om je knieën op slot te zetten is minder groot en je buik (waar je adem naar toe moet) heeft meer de ruimte.

Een recht rug

Na voorgaande oefeningen kun je het volgende doen: Leg je hand op je kruin. Dit is niet recht boven op je hoofd, maar net iets achter waar je schedel schuin loopt. Sommige mensen hebben daar letterlijk een kruin in hun haar. Daar pak je je haar vast en trek je zacht je haar naar boven. Het is net alsof je jezelf aan je haar omhoog tilt. Probeer daarbij aan je ruggenwervel te denken die je het verlengde van deze lijn op deze manier recht trekt.

De schouders recht
Veel mensen hebben een gespannen gevoel in hun schouders en nek. Vaak hebben mensen dit ook niet meer door, waardoor ze zich een foute houding aanleren. Door je schouders extra te spannen en ze vervolgens los te laten en te ontspannen, vallen ze eigenlijk vanzelf op de goede plek. Trek je schouders omhoog en span even extra aan, en laat dan los en ontspan. Trek je schouders naar voren en span extra aan, en ontspan. Trek je schouders naar beneden en span extra aan, en ontspan. Trek je schouders naar achter en span extra aan, en ontspan.

Hoofd op je lijf

Als je hele lijf nu stevig staat zonder dat je gespannen staat, zet je als laatste je hoofd op je lijf. Die heb je net al recht gezet door aan je kruin te trekken. Trek je hoofd naar achter alsof je heel verbaasd bent, overdrijf dat even en laat dan los. Je hoofd schiet vanzelf in de goede houding. Je hoofd is niet overdreven omhoog en je kijkt op ooghoogte.

Eigen maken

Probeer bovenstaande lichaamshouding regelmatig te oefenen. Dat kan overal. Wanneer je staat te wachten, in de winkel, thuis enzovoort. In het begin voelt dit misschien vreemd, onwennig en wat kaal. Je zult de neiging hebben om toch iets met je handen te gaan doen. Maar als je het vaker doet, zul je merken dat het een hele krachtige en stabiele houding is.

Houding tijdens het presenteren

Bovenstaande lichaamshouding is ideaal om je inhoud te ondersteunen, door een presentatietechniek die je meer kracht en uitstraling geeft. Je staat stevig op twee benen. Je zou letterlijk een stootje kunnen opvangen. En tegelijkertijd heb je de ideale houding voor een goede ademhaling, en de ontspanning die nodig is voor een goede presentatie. Vanuit deze basis kun je de ruimte nemen om bijvoorbeeld ook te gaan lopen, of af en toe je handen te gebruiken om je woorden kracht bij te zetten. Maar wanneer dit niet nodig is, voel je zeker om je handen gewoon te laten hangen.

Lees verder

• Presentatieoefening: basishouding en contact met je publiek