Vergadertactieken en trucs om het hoogste doel te bereiken

Welke vergadertactieken en trucs zijn er om het hoogste doel te bereiken? Er zijn allerlei manieren waarop je de uitkomst van een overleg of vergadering kunt beïnvloeden of naar je hand kunt zetten. We bespreken in dit artikel een twaalftal effectieve vergadertactieken en vergadertrucs die door deelnemers kunnen worden toegepast om de uitkomsten van een vergadering te manipuleren. Zonder kennis van deze tactieken en trucs, kan het moeilijk zijn om ze te herkennen. Zowel voorzitter als deelnemers van een vergadering moeten hier kennis van hebben. Weten is doorzien!

• Vergadertactieken en trucs om het hoogste doel te bereiken
• Vooroverleg
• De opkomst beïnvloeden
• Stemmenruil
• Het indienen en intrekken van een voorstel
• Verspreide opstelling
• De salamitactiek
• De koppelverkoop
• Uit- en aankleden van een voorstel
• Overrompelen (overval)
• Vertragen (obstructie)
• Sabotage
• Lobbyen
• Vergadertactieken en trucs uitgelegd aan de hand van voorbeelden
• Vooroverleg: Het stille spel achter de schermen
• De opkomst beïnvloeden: Iedereen in de bus!
• Stemmenruil: "Jij voor mij, ik voor jou"
• Het indienen en intrekken van een voorstel: Eerst schrikken, dan verzachten
• Verspreide opstelling: Subtiel de menigte beïnvloeden
• De salamitactiek: Plakje voor plakje je doelen bereiken
• De koppelverkoop: Twee voor de prijs van één
• Uit- en aankleden van een voorstel: Verleiden met subtiele aanpassingen
• Overrompelen (overval): De verrassingseffect
• Vertragen (obstructie): Tijd rekken tot de klok het overneemt
• Sabotage: Achter de schermen draaien aan de knoppen
• Lobbyen: De echte gesprekken gebeuren buiten de zaal
• Samenvatting

Vergadertactieken en trucs om het hoogste doel te bereiken

Vooroverleg

Een vooroverleg kan spontaan of georganiseerd plaatsvinden en een geformaliseerd karakter hebben. Zo kunnen fractievoorzitters van politieke partijen vooroverleg hebben vooraleer ze de vergadering betreden. Het voordeel van een vooroverleg is dat de partijen of deelnemers op belangrijke agendapunten elkaar niet voor onaangename verrassingen stellen. Bovendien kan de tijd in een vergadering te kort zijn om via een discussie alle meningen voor het voerlicht te brengen. Vooroverleg biedt dan uitkomst.

De opkomst beïnvloeden

Als er gestemd gaat worden over een belangrijke beslissing, dan is het van belang dat er zo veel mogelijk deelnemers aanwezig zijn die dezelfde voorkeur hebben. Je kunt dan van te voren contact met hen opnemen met het verzoek te komen. Ook kan je voorstellen ze thuis te komen ophalen. Bij ledenvergaderingen van verenigingen kan deze tactiek effect sorteren.

Je kan er ook voor zorgen dat het quorum - het minimum aantal personen dat aanwezig moet zijn om de stemprocedure als geldig te kunnen beschouwen - bij een hoofdelijke stemming niet gehaald wordt. Dit kan bij een voorstel waarvan je weet dat je in de minderheid bent.

Stemmenruil

Als er ten aanzien van een bepaald voorstel drie blokken zijn: voorstanders, tegenstanders en een groep die er min of meer neutraal tegenover staat, dan kan een blok dat tegen of juist voor een bepaald voorstel is, steun zoeken bij het neutrale blok in ruil voor medewerking en steun voor een voorstel dat zij belangrijk vinden.

Het indienen en intrekken van een voorstel

Een niet te kleine minderheid, kan in een vergadering zijn voorstel aanvaard te krijgen door een extremer voorstel in te dienen. Dit extremere voorstel wordt dan vlak voor de stemming ingetrokken en vervangen door het eigenlijke voorstel, dat een 'redelijk compromis' lijkt afgezet tegen het extremere voorstel.

Verspreide opstelling

Leden die een bepaald standpunt vertegenwoordigen in ene vergadering, kunnen met elkaar afspreken niet (dicht) bij elkaar te zitten maar juist door elkaar heen. Door verspreid te zitten, wordt uit diverse hoeken van de vergadering een bepaald standpunt vertolkt in plaats van uit één hoek. Hierdoor lijkt het alsof het standpunt een groter draagvlak heeft dan in werkelijkheid.

De salamitactiek

Plakje voor plakje probeer je een groot deel van je eisenpakket aanvaard te krijgen. Soms kan een eisenpakket te omvangrijk zijn om in z'n geheel aanvaardbaar te zijn. Bied deze dan aan in afzonderlijke eisen. Een salami eet je ook niet in één keer op, maar plakje voor plakje.

De koppelverkoop

Koppel leuke en aanvaardbare voorstellen aan minder leuke voorstellen, zodat ze als één voorstel door de vergadering worden aanvaard.

Uit- en aankleden van een voorstel

Uitkleden: een duur of zeer vergaand voorstel op dusdanige wijze aanbieden, dat het lijkt alsof het een alleszins redelijk voorstel is. Later blijkt dat er toch nog van alles bij moet, maar dan is de beslissing eenmaal genomen. Openbare bestuurders doen dit nogal eens bij dure investeringen. Blijkt dat er achteraf toch nog van alles bij moet komen en dan vallen de kosten ineens veel duurder uit.

Aankleden: Een weinig populair voorstel wordt op zodanige wijze opgetuigd, dat ook critici overstag gaan. Critici kunnen zelf ook het initiatief hiertoe nemen door te zeggen dat ze akkoord kunnen gaan mits er dit of dat bijkomt.

Overrompelen (overval)

In vergaderingen kunnen de deelnemers overrompeld en overdonderd worden door een nieuw voorstel, waarover de deelnemers niet hebben kunnen nadenken en die ze niet hebben kunnen bestuderen.

Vertragen (obstructie)

Vertragen kan gebeuren door een voorstel tot in de details te bespreken en/of de besluitvorming over het voorstel te vertragen. Soms is uitstel immers afstel. Het remmen van de vergadering door bij voorbeeld oeverloos te praten, wordt obstructie genoemd. Hier is ene belangrijke rol voor de voorzitter om in te grijpen.

Sabotage

Notulisten van een vergadering kunnen een andere draai geven aan het genomen besluit. Ook kan de uitvoering van een bepaald besluit gesaboteerd worden.

Lobbyen

Lobbyen is trachten buiten de vergadering om de besluitvorming te beïnvloeden. Dit kan:

• voorafgaand aan de vergadering;
• tijdens een schorsing; of
• in de wandelgangen terwijl de vergadering voortduurt.

Vergadertactieken en trucs uitgelegd aan de hand van voorbeelden

Vooroverleg: Het stille spel achter de schermen

Stel je voor dat fractievoorzitters van politieke partijen samenkomen in een koffiehoekje voordat de officiële vergadering begint. Hier bespreken ze alvast de hete hangijzers van de dag. "Wat vind jij van punt 3?" fluistert de één. "Als jij punt 5 steunt, dan kan ik je helpen bij punt 7," antwoordt de ander. Zo zorgen ze ervoor dat er geen verrassingen komen tijdens de vergadering, en dat de echte discussie zich al buiten de formele ruimte heeft afgespeeld. Slim, toch?

De opkomst beïnvloeden: Iedereen in de bus!

Je hebt een belangrijke stemming en je weet dat een paar van je medestanders nog twijfelen of ze wel komen opdagen. Wat doe je? Je belt ze op, spreekt af dat je ze thuis ophaalt en samen naar de vergadering rijdt. Zo ben je verzekerd van hun stem. Aan de andere kant, als je weet dat je in de minderheid bent, probeer je juist te zorgen dat er niet genoeg mensen aanwezig zijn om de stemming rechtsgeldig te maken. Zonder quorum, geen stemming!

Stemmenruil: "Jij voor mij, ik voor jou"

Je bent voor voorstel A, maar er is ook voorstel B waar je niet zo’n mening over hebt. Je benadert een andere deelnemer die neutraal is over jouw voorstel, maar wél enthousiast over voorstel B. Jij belooft om voor hun voorstel te stemmen als zij voor jouw voorstel A stemmen. Zo koop je steun en krijg je wat je wilt, zonder dat je er veel voor hoeft te doen.

Het indienen en intrekken van een voorstel: Eerst schrikken, dan verzachten

Je weet dat je voorstel niet meteen op applaus kan rekenen, dus je dient eerst een extremer voorstel in. Iedereen schrikt zich rot, maar net voor de stemming trek je dat extreme voorstel in en kom je met je echte voorstel. Plots lijkt dat voorstel veel redelijker in vergelijking met het extreme plan, en wordt het makkelijker geaccepteerd.

Verspreide opstelling: Subtiel de menigte beïnvloeden

Stel, je bent met een groepje dat een bepaald standpunt verdedigt. In plaats van met z'n allen naast elkaar te gaan zitten, verspreid je je door de ruimte. Zo lijkt het vanuit verschillende hoeken alsof er meer mensen achter dat standpunt staan dan er in werkelijkheid zijn. Het lijkt een breed gedragen idee, terwijl het eigenlijk maar een paar van jullie zijn.

De salamitactiek: Plakje voor plakje je doelen bereiken

Je wilt een groot pakket aan veranderingen doorvoeren, maar je weet dat dat te veel tegelijk is. Wat doe je? Je biedt het aan in kleine, verteerbare plakjes. Eerst krijg je één wijziging goedgekeurd, dan de volgende, en zo bouw je langzaam je volledige plan op. Voor je het weet, is het hele eisenpakket binnen, zonder dat iemand het doorhad.

De koppelverkoop: Twee voor de prijs van één

Je hebt een voorstel dat niet heel populair is, maar je hebt ook een voorstel dat iedereen geweldig vindt. Dus wat doe je? Je koppelt de twee aan elkaar. “We kunnen voorstel X goedkeuren, maar dan moeten we ook akkoord gaan met voorstel Y.” Niemand wil het leuke voorstel verliezen, dus stemmen ze met tegenzin ook voor het minder populaire voorstel.

Uit- en aankleden van een voorstel: Verleiden met subtiele aanpassingen

Heb je een duur of ingrijpend voorstel? Bied het aan op een manier die lijkt alsof het een redelijk compromis is. Iedereen denkt dat het prima zo is. Pas later, als het voorstel al is aangenomen, blijkt dat er nog wat extra’s bij moet komen. De kosten lopen op, maar ja, de beslissing is al genomen.

Of omgekeerd: je hebt een impopulair voorstel. Je voegt er wat extra's aan toe om het aantrekkelijker te maken. “We keuren het goed, maar laten we dit er nog bijvoegen.” Voor je het weet, zijn ook de critici om.

Overrompelen (overval): De verrassingseffect

Midden in de vergadering gooi je er ineens een nieuw voorstel in dat niemand zag aankomen. De deelnemers hebben geen tijd om het goed te overdenken of er zelfs over na te denken. Door de schok van het moment wordt het voorstel soms aangenomen zonder veel discussie, simpelweg omdat mensen overdonderd zijn.

Vertragen (obstructie): Tijd rekken tot de klok het overneemt

Je hebt geen zin in een snelle beslissing. Wat doe je? Je begint oeverloos te praten, vraagt eindeloos om verduidelijking, en zorgt ervoor dat de vergadering blijft hangen in details. Dit vertraagt de besluitvorming, en als je geluk hebt, wordt de beslissing uiteindelijk helemaal uitgesteld. Uitstel is vaak afstel!

Sabotage: Achter de schermen draaien aan de knoppen

Je hebt geen zin in de uitkomst van een beslissing? Saboteer het achteraf! Misschien ben je de notulist en geef je de besluittekst nét een andere draai dan oorspronkelijk bedoeld. Of je zorgt ervoor dat de uitvoering van het besluit zó traag en chaotisch verloopt, dat het besluit uiteindelijk verwatert en niets oplevert.

Lobbyen: De echte gesprekken gebeuren buiten de zaal

De vergadering is één ding, maar de echte beslissingen worden vaak in de wandelgangen gemaakt. Of het nu voor de vergadering is, tijdens een schorsing of terwijl de anderen zitten te praten – jij loopt rond, zoekt bondgenoten, praat mensen om en zorgt dat jouw plan buiten de formele vergadering al stevig in de grondverf staat.

Samenvatting

Deze vergadertactieken draaien om strategische beïnvloeding van besluitvorming, zowel binnen als buiten de formele setting. Vooroverleg helpt om verrassingen te vermijden, terwijl het beïnvloeden van de opkomst kan zorgen dat de juiste mensen aanwezig zijn, of juist niet, om de stemming te beïnvloeden. Stemmenruil creëert allianties, terwijl het indienen en intrekken van extreme voorstellen je werkelijke voorstel aantrekkelijker maakt. Door verspreid te zitten lijkt het alsof een standpunt breder gedragen wordt. De salamitactiek en koppelverkoop splitsen grote eisen of koppelen onpopulaire voorstellen aan populaire. Bij het uitkleden of aankleden van een voorstel speel je met perceptie, terwijl een onverwacht voorstel voor overrompeling kan zorgen. Vertragen of saboteren verstoort besluitvorming, en lobbyen beïnvloedt deelnemers buiten de vergaderruimte. Al deze technieken helpen je om meer grip te krijgen op de uitkomst van een vergadering.

Lees verder

• Paradoxale communicatie/paradoxaal gedrag: zender-ontvanger
• 4 aspecten of kenmerken boodschap (communicatie)
• Problematische communicatie tijdens een vergadering