Een werkweek van 40 uur

Gaat de werkweek in ons land wellicht weer terug naar 40 uur terwijl vrije dagen als tweede Pinksterdag en Hemelvaartsdag worden geschrapt? Nederland is immers ruim bedeeld met vrije dagen in vergelijking met andere Europese landen.

Waarom langer werken?

Het idee om de 40-urige werkweek weer in te voeren, stamt van D66-kamerlid Wouter Koolmees, een van de architecten van het in mei 2012 gesloten Lenteakkoord. D66 wil dit voornemen zelfs laten opnemen in haar verkiezingsprogramma. De partij is van mening dat de Nederlander te weinig werkt in vergelijking met andere werknemers binnen Europa.

Herinvoering van de 40-urige werkweek zou volgens D66 gepaard kunnen gaan met loonstijging en verlaging van de inkomstenbelasting. Een langere werkweek en minder verplichte vrije dagen zijn om meerdere redenen aan te bevelen:

• het komt onze internationale concurrentiepositie ten goede;
• onze economie wordt er structureel door versterkt;
• het kan, zoals dat zo mooi heet, "Nederland werkend uit de crisis helpen”;
• het is nodig om de toekomstige krapte op de arbeidsmarkt (vergrijzing) op te vangen.

Hoe denkt Nederland over een langere werkweek?

Het voorstel van D66 kan rekenen op bijval, maar ook op de nodige kritiek. Alleenstaanden die vaak een hekel hebben aan feestdagen, willen op Kerstmis, Pasen en Pinksteren best wel werken. In die kringen is men ook bereid om 40 uur per week of zelfs méér te werken, mits men dat aan het eind van de maand maar terugziet op zijn bankrekening.

Anderen daarentegen zien niets in de plannen van D66 en zijn van mening dat “wij Nederlanders” al genoeg werken. Ook is lang niet iedereen gecharmeerd van de suggestie om bijvoorbeeld Hemelvaartsdag als nationale verlofdag op te offeren. Nederland heeft in de afgelopen decennia immers al de nodige feest- en gedenkdagen moeten inleveren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan:

• Allerheiligen;
• 5 mei;
• Goede Vrijdag.

De indruk bestaat bij veel mensen dat buurlanden als België en Duitsland er wat dat betreft beter vanaf komen.

Wat vinden economen van een langere werkweek?

Sommige economen hebben hun twijfels over de bewering dat herinvoering van de 40-urige werkweek onze economie weer uit het slop zou kunnen trekken. Die veronderstelling is immers gebaseerd op de aanname dat een hoger nationaal inkomen beter zou zijn voor onze welvaart. Maar dat hoeft niet per definitie zo te zijn. Nederlanders meten hun welvaart en welzijn ook af aan niet materiële dingen zoals vrije tijd.

Wat vinden werkgevers en vakbonden van een langere werkweek?

Waar werkgeversorganisaties in een langere werkweek een lang gekoesterde wens zien om de gevolgen van de vergrijzing tegen te gaan (“over een aantal jaren hebben we iedereen die kan werken hard nodig”) acht de vakbeweging dat argument volstrekt niet relevant. De gevolgen van de vergrijzing laten zich immers pas na 2020 goed voelen. En het is een feit dat er momenteel nog grote groepen mensen werkloos aan de zijlijn staan. De urgentie van een langere werkweek is volgens de vakbeweging dus nog lang niet aangetoond.

Hoeveel uur werkt Europa?

In ons land, met een gemiddelde werkweek van 36,7 uur, werken we op jaarbasis zo’n 1377 uur. In andere, met ons vergelijkbare landen, is dat aanzienlijk meer. De OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling heeft het in een vergelijkend overzicht onder meer over de volgende uren op jaarbasis:

• Hongarije: 1956 uur
• Polen: 1939 uur
• Finland: 1690 uur
• Engeland: 1647 uur
• Zweden: 1624 uur