Economie van China groeit explosief; gevolgen in de wereld

Na ruim 200 jaar van stagnatie ontstaat er in China een explosieve economische groei. De verwachting in 2019 was dat al binnen een termijn van 20 jaar de economie van Amerika als eerste in de wereld door China verslagen zal worden. China is in 2019 de tweede economie in de wereld. Het land maakte tot eind 2019 een fenomenale groei door waarbij velen in het westen zich nauwelijks realiseren wat dit voor gevolgen kan hebben voor de economie en daarmee de machtsverhoudingen in de wereld op het gebied van economie maar ook van politieke invloed.

• De geschiedenis en ontwikkeling van economische groei in China
• Wetenschap en positie van China in de wereld in 2019
• Explosieve economische groei heeft gevolgen voor de wereld
• Toekomstige gevolgen voor de rest van de wereld
• Route naar Europa voor verbinding
• Europa dient eensgezind standpunt in te nemen
• Het Corona-virus

De geschiedenis en ontwikkeling van economische groei in China

China is altijd een sterke en hechte gemeenschap geweest. Er is sprake van stevig nationaliteitsbesef. Dit in tegenstelling tot Europa, dat al uiteengevallen is na de val van het Romeinse Rijk. China is lange tijd in slaapstand geweest en kwam tot wederopbloei in de periode van Mao. De toenmalige regering heeft geprobeerd een communistische staat te ontwerpen. Na de tweede revolutie is er een nieuw elan ontstaan. In 1978 heeft China haar grenzen open gezet. De president Xi Jinping heeft grote macht in het land sedert 2013. China kent vanaf die periode een centraal geleide economie, evenals zijn eigen 'China dream'. Lange tijd was China het land dat goedkope producten maakte, die verzonden werden naar alle landen in de wereld. De Chinezen werkten hard om de nieuwe economie op poten te zetten en de wereld werd overspoeld met containers vol spullen uit China die gretig aftrek vonden in grote delen van de wereld.

Xi Jinping heeft de grondwet laten veranderen zodat hij, indien hij indien hij dit wenst, zijn hele leven aan de macht kan blijven. Zijn interne politiek is in het buitenland omstreden. Er worden desondanks op grote schaal in de wereld handelsovereenkomsten gesloten met China.

De armoede in China is gedaald

China is het land dat de meeste inwoners ter wereld telt. In 2018 leefde er een bevolking van 1.394.530.000 mensen. In China leefden rond het jaar 2000 nog ongeveer 600 miljoen mensen in armoede. Dit is in bijna 20 jaar gedaald naar 100 miljoen. Had men in 1980 een inkomen van 193 dollar per jaar, in 2019 is dit gegroeid tot 9000 dollar per jaar. De verwachting is dat al in 2025 het gemiddelde inkomen per Chinees zal stijgen naar 30.000 dollar. De éénkindpolitiek die in 1979 was ingesteld is in 2015 gewijzigd in een tweekindpolitiek. In China verrijzen grote steden met betere huisvesting voor de bevolking. Mensen trekken weg van het platteland naar de stad om een goed bestaan op te bouwen. Er is veel aandacht voor de bouw van hogesnelheidstreinen. In 2019 heeft men in China de beschikking over een net van hogesnelheidstreinen van ruim 19000 kilometer.

Wetenschap en positie van China in de wereld in 2019

Opmerkelijk is dat China in 2019 zeven universiteiten heeft op de wereldranglijst voor universiteiten die behoren tot de beste tweehonderd in de wereld. Gedurende vele jaren gingen studenten uit China naar de VS of Europa om de universiteit te bezoeken. Velen keerden daarna wel terug naar eigen land maar er waren ook studenten die een nieuw bestaan opbouwden in het buitenland. China heeft een grote universiteit in Beijing, namelijk de Tsinghua Universiteit waar men tracht om buitenlandse studenten aan te trekken en te behouden voor de wetenschap. De wereld dient te zoeken naar een nieuwe balans en kan niet wegkijken van de snelle wetenschappelijke en economische ontwikkelingen van China. Zo wil China in 2025 wereldleider zijn op klimaatgebied.

Industriële sectoren waar China in groeit

De tijd dat China alleen goedkope producten op de markt bracht ligt achter ons. China kent in 2019 een fenomenale groei in een aantal sectoren zoals:

• De auto-industrie
• Telefoonproductie
• Manufacturen
• Ontwikkeling van robots
• Solar-industrie
• Lucht- en ruimtevaart
• Groene energie
• Medicijnen

Investeringen in Europa

In 2014 werd bekend dat China vier keer zoveel investeert in Europa als omgekeerd. Vooral het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zijn geliefd als investeringsbron. In Frankrijk zijn in 2017 de investeringen van China verdriedubbeld ten opzichte van het jaar daarvoor. Op 25 maart 2019 sloten China en Frankrijk vijftien handelsovereenkomsten. Er werden door China 300 toestellen van Airbus gekocht. De totale waarde bedraagt dertig miljard euro.

Handelsoorlog met Amerika

China en Amerika hebben sedert 2018 regelmatig een conflict. Zij hebben elkaar wederzijds importheffingen opgelegd. Dit begon met de importheffing die Amerika oplegde aan wasmachines en zonnepanelen die uit China kwamen. China reageerde hierop met eveneens importheffingen op fruit en andere levensmiddelen. Het conflict escaleerde en president Trump kondigde importheffingen aan van 25% op de invoer van staal en 10% op de invoer van aluminium uit het buitenland. Partijen zijn weliswaar met elkaar in overleg maar de handelsoorlog duurt ook in 2020 nog voort.

Explosieve economische groei heeft gevolgen voor de wereld

Nu China een explosieve economische groei doormaakt is het van belang om te bezien wat de gevolgen hiervan zijn in de wereld. China doet zoveel investeringen in het buitenland dat zij automatisch meer macht krijgen, niet alleen economisch, maar ook politiek heeft dit gevolgen. Immers de stelregel 'Wie betaalt, bepaalt' is overal geldig. Amerika is vanaf 2018 gewikkeld in een handelsoorlog met China en binnen Europa is verdeeldheid ontstaan. Ondanks dat er in Europa gevraagd wordt om eensgezindheid is dit voor zwakke economische landen moeilijk te hanteren. Investeren in China door andere landen is niet evenredig mogelijk en dit is brengt de wereldeconomie uit balans. Regels en wetten die in China gelden hebben niet meteen invloed op de landen waar China investeert maar de Chinese werknemers die in het buitenland werken zijn wel onderworpen aan het Chinese beleid.

China en de mensenrechten

De mensenrechten worden in China niet gerespecteerd en wil men tot verandering komen dan is het van belang dat hier door alle andere landen op dezelfde manier op wordt gereageerd. Belangrijk in dit verband is dat in China:

• Méér controle is over de pers, er is weinig persvrijheid
• Een muur van regels heerst die regelmatig veranderen
• Controle heerst over de opvoeding
• Privacy niet gewaarborgd is
• Controle wordt gehouden over het internet
• Lange tijd sprake was van corruptie

De grote vraag is hoe de rest van de wereld met deze beperkingen zal omgaan. China kent minderheidsgroepen en er is weinig vrijheid voor deze mensen. De mensenrechten zijn een groot aandachtspunt waar veel landen in hun streven naar economische groei aan voorbij lijken te gaan.

Toekomstige gevolgen voor de rest van de wereld

Al sedert het midden van de vorige eeuw is China gestart met grote investeringen in Afrika. Hiermee hebben zij zich verzekerd van de mogelijkheid om grondstoffen te kopen om de eigen productie in China veilig te stellen. China verstrekt op grote schaal vanaf het begin van de economische crisis in 2008 al leningen aan Afrika om wegen en spoorlijnen aan te leggen voor 60 miljard dollar. De terugbetaling gebeurt in grondstoffen maar ook wel in olie. Het IMF verklaarde in 2018 dat er in Afrika al vijf landen zijn die hun schulden niet kunnen terugbetalen, hetgeen kan leiden tot faillissement. Ook aan Sri Lanka zijn zoveel grote leningen verstrekt dat het land afhankelijk wordt van de geldverstrekker. Zij zullen niet in staat zijn de leningen af te lossen. Portugal heeft tijdens de economische crisis in 2011 grote leningen ontvangen van China. Dit geld is geïnvesteerd in de energiesector. China kreeg daarmee de mogelijkheid om steeds grotere delen van de energielevering te controleren.

Invloed van China op de levering van medicijnen

De grondstoffen voor medicijnen worden bijna alleen nog in China vervaardigd. Een groot deel van de productie werd verplaatst naar China en India. China heeft hiermee een macht in handen gekregen om de levering van medicijnen aan grote delen van de wereld te stimuleren of af te remmen.

Route naar Europa voor verbinding

China wil op verschillende gebieden zoeken naar een verbinding met Europa. Dit zal gaan via:

• Digitale route
• Zijderoute
• Pijpleiding

Digitale route

Belangrijke speler in de digitale route is het Chinese bedrijf Huawei. Dit is de grootste leverancier van telecommunicatie netwerken in de wereld. Het bedrijf is actief in 170 landen. Toch is dit bedrijf anno 2019 ook omstreden en wordt door bijvoorbeeld Australië gemeden omdat men bang is voor spionage.

Zijderoute

China krijgt snel grip op de economie van Europa. Er werd aan het begin van de regeerperiode door Xi Jinping voor negenhonderd miljard dollar gepland voor de bouw van havens en spoorwegen in 65 landen. Op 22 maart 2019 tekenden Italië en China een intentieverklaring waarbij het gaat om een pakket aan investeringen ter waarde van 7 miljard dollar. China heeft belang bij de havens van Genua en Triëst om de zijderoute nieuw leven in te blazen. Ook heeft China belangen gekocht in de haven van Rotterdam. Deze investeringen zijn onderdeel van het 'Belt and Road project' waarbij een biljoen dollar wordt geïnvesteerd.

Europa dient eensgezind standpunt in te nemen

Binnen het Nederlandse kabinet is men in april 2019 gestart met het ontwikkelen van een China-strategie. Men heeft belang bij economische vooruitgang maar de veiligheidsdiensten hebben aangegeven dat het belangrijk is om zo min mogelijk afhankelijk te zijn van China. Het Chinese bedrijf Huawei wil een netwerk bouwen in Nederland voor het mobiele 5G-netwerk. Dit stuit op bezwaren bij andere landen die de veiligheid eerst gegarandeerd willen zien. Angst voor spionage speelt hierbij een grote rol. Ook pleit Europa voor een betere toegang van Europese bedrijven naar China. Deze dienen dezelfde kansen te krijgen als de Chinese bedrijven waardoor een beter evenwicht ontstaat.

Terughoudend zijn is belangrijk

Thorsten Benner van het Global Public Policy Institute van Berlijn is van mening dat China met haar politiek ook andere bedoelingen heeft. Hij denkt hierbij aan doelstellingen zoals:

• Het verstoren van de westerse eenheid
• Europa voor eigen karretje spannen
• Chinese politieke en economische systeem pushen als alternatief voor de liberale democratie

Het verstoren van westerse eenheid

Ondanks dat de Europese Unie aangeeft dat eensgezindheid noodzakelijk is kunnen we vaststellen dat door de wijze waarop China opereert de eenheid binnen Europa verstoord kan worden. China doet grote investeringen in Oost-Europa en krijgt daarmee ook politieke macht. Als landen hun schulden niet kunnen terugbetalen dan raak je de eigen onafhankelijkheid kwijt. Rob de Wijk, hoogleraar Internationale betrekkingen, waarschuwt voor afhankelijkheid van China. Als je afhankelijk wordt dan heeft dit niet alleen economisch maar ook politieke gevolgen. Het is zelfs denkbaar dat er eisen worden gesteld door China, zoals het aanstellen van eigen commissarissen binnen bedrijven. Ook overname van eigendom is mogelijk. Als China de nieuwe supermacht gaat worden, dan is er een nieuwe wereldorde op komst, zo stelt Rob de Wijk.

China als nieuwe wereldmacht

Rob de Wijk verwacht dat China in 2035 een welvarende staat zal zijn die wereldleider is op het gebied van technologie en innovatie. In de daarop volgende vijftien jaar wil China de nieuwe wereldmacht worden. De vrije handel en de liberale democratie kunnen dan wel eens drastisch gewijzigd worden. In een nieuwe wereldorde is de economie, de politiek en het sociaal cultureel leven anders georganiseerd. In de nieuwe wereldorde is zichtbaar wie de grootste invloed heeft.

Het Corona-virus

Eind 2019 werd bekend dat in China in de stad Wuhan, wat een grote industriestad is, een ziekte was ontstaan die zeer gevaarlijk en besmettelijk bleek. De ziekte, veroorzaakt door een virus, kreeg de naam Covid-19 en verspreidde zich razendsnel over grote delen van de wereld. Dit heeft ongekende gevolgen voor de wereldeconomie maar ook voor de economie van China. Grote delen van de wereld gingen in Lockdown en zo lang er geen vaccin beschikbaar is zal het virus de gezondheid van mensen bedreigen. Op 19 maart 2020 verklaarde de regering van China dat het virus onder controle was. Er zijn wereldwijd twijfels over deze berichtgeving. Het vertrouwen wat nodig is om goede handelsbetrekkingen te onderhouden is ernstig geschaad en de gevolgen voor de economie van China zijn onzeker geworden. Omdat ook in China veel bedrijven geruime tijd hebben stil gelegen werd er niet of minder geëxporteerd naar andere delen van de wereld. Daar kreeg men te maken met tekorten aan onderdelen etc. De groei van de Chinese economie is dan ook medio 2020 drastisch verminderd. Maar ook andere landen krijgen door het virus te maken met economische krimp waardoor de positie van China in de toekomst nog heel stevig kan blijven.