Winnen van aardwarmte voor glastuinbouw

Rond 2006 ontstonden de eerste serieuze geluiden dat aardwarmte wel eens een belangrijke toekomstige warmtebron zou kunnen worden voor de glastuinbouw. Enkele jaren later werd door de overheid een duidelijke stap in de goede richting gezet door een garantieregeling in het leven te roepen die het risico wilde afdekken ingeval het mis zou gaan met de boring naar warme aardlagen. Het winnen van aardwarmte voor de glastuinbouw kan een grote bijdrage zijn aan het milieuvriendelijker verwarmen van de kassen.

Impuls winnen van aardwarmte door garantieregeling

Het systeem van het winnen van aardwarmte bestaat uit de boring van twee putten tot zeer grote diepte. Daarna wordt het warme water van de ene put door een pomp omhoog gepompt en gebruikt en het afgekoelde water naar de andere put teruggepompt. Het risico dat de boring niet in de juiste laag terecht zou komen was een duidelijke rem op het uitvoeren van nieuwe projecten. Na de invoering van de garantieregeling door de overheid ontstonden echter steeds meer initiatieven om aardwarmte te winnen voor de glastuinbouw.

Warm water vanuit 2.370 meter diepte

Zo startte in 2010 het tomatenbedrijf van de gebroeders Duijvestijn in Pijnacker met de boring naar aardwarmte. Een kleine tegenvaller bij de boring was dat de waterhoudende laag iets dieper zat dan aanvankelijk werd gedacht. Er moest bijna 250 meter worden doorgeboord tot een diepte van 2.370 meter. Maar daar stond tegenover dat het water een iets hogere temperatuur had dan de berekeningen. De eerste boortesten wezen uit dat de bron ruim 130 kubieke meter water van 65 graden per uur kon leveren. Duijvestijn zag het investeren in aardwarmte als een eerste stap op weg naar een duurzame periode zonder gebruikmaking van fossiele brandstoffen. In een speech kreeg de burgemeester van Pijnacker-Nootdorp de lachers op zijn hand met de woorden: “Duijvestijn is volgens mij de eerste tomatenteler die streeft naar groene tomaten.”

Stappenplan ter ondersteuning ondernemers in de glastuinbouw

Het kiezen voor aardwarmte is een ingrijpende keuze die een grote investering vraagt. Het boren is ook een onderneming met veel risico. Daarom hebben twee deskundigen eind november 2010 een stappenplan gemaakt waarin veel nieuwe en praktische kennis is verwerkt en met tips voor collega’s. Het stappenplan is gemaakt door Rik van den Bosch van de vleestomatenkwekerij A+G van den Bosch en door Ben Flipse van Ammerlaan Grond en Hydrocultuur. Het plan “Winning aardwarmte voor glastuinbouw” kan een grote steun zijn om op een goede manier om te gaan met de risico’s door ondernemers in de glastuinbouw.

Oproep meer steun van overheid

Eveneens eind 2010 heeft een aantal organisaties een manifest opgesteld waarin de overheid opgeroepen werd om het realiseren van aardwarmteprojecten meer te ondersteunen. De opstellers van het manifest waren de provincie Zuid-Holland, gemeenten, het Platform Geothermie en de Rabobank. Ondertekenaars van het manifest waren de gemeenten Brielle, Den Haag, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp en Westland en de organisaties Eneco, E.on Benelux, Essent, Hydreco, LTO Noord Glaskracht, en het Productschap Tuinbouw. In het manifest werd een aantal beperkingen van bestaande regelingen aangekaart. Ook vonden de ondertekenaars dat de bestaande garantieregeling te streng is.

Collectieve aanpak van boring is goedkoper

Een bedrijf is in het algemeen niet in staat een boorproject in zijn eentje te laten uitvoeren. Beter is een collectieve aanpak en vooral ook een bundeling van de financiering. Een organisatie die daar sterk voor pleit is de Stichting Platform Geothermie. Dit platform stelt dat door een collectieve aanpak de boringen achter elkaar gepland kunnen worden en dat daarmee de kosten sterk kunnen dalen.

Werkgroep Aardwarmte Erica

Een goed voorbeeld van samenwerking bij het winnen van aardwarmte is de intentieverklaring van acht telers van het dorp Erica in het begin van 2011. Samen met de gemeente Emmen en de provincie Drenthe ondertekende zij een intentieverklaring om aardwarmte te gaan benutten als energiebron. De acht telers verenigden zich daarvoor in de werkgroep Aardwarmte Erica.

Samenwerkingsverband Green Well Westland

Een ander voorbeeld van samenwerking is Green Well Westland. Vijf glastuinbouwbedrijven maakten na een lange voorbereiding eind 2011 een start met de boring naar een diepte van 2.800 meter. Volgens berekeningen zou het water, dat van die diepte wordt opgepompt, een temperatuur van ongeveer 85 graden hebben. Met een onophoudelijke boring, 7 dagen per week en 24 uur per dag, zou door de vijf bedrijven per jaar bijna 6 miljoen kubieke meter gas worden bespaard en er 10 kiloton minder uitstoot van CO2 zijn.

Toekomst met veel winning van aardwarmte

Het is om diverse redenen belangrijk dat er zo optimaal mogelijk wordt geboord. Initiatieven moeten daarom goed gestuurd worden. En dan nog gaat het boren soms niet zonder problemen. Zo ontstonden er ooit problemen bij de boring omdat er op een zekere diepte boorvloeistof verdween. Soms werd ook slechts een gering aantal meters of nog minder per uur gehaald. Bij het boren kan ook kans bestaan dat er gas of olie in de aardlaag zit waarvoor speciale maatregelen noodzakelijk zijn. Maar met de groeiende expertise en het groeiende besef dat aardwarmte een prima duurzame energie is kunnen in de toekomst nog veel projecten worden verwacht.