Arbocatalogi en streven naar meer

De arbocatalogus is een belangrijk document met betrekking tot de ambitie naar veilig en gezond werken. Een Arbocatalogus bevat oplossingen waarmee werkgevers kunnen zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving voor hun medewerkers. De catalogus vormt een centrale plek in de wijzigingen van de Arbowet die per 1 januari 2007 werden doorgevoerd. In de wijzigingen van de Arbowet wordt onderscheid gemaakt tussen het publieke en het private domein. In het publieke domein blijft de overheid de regelingen bepalen, maar in het private domein krijgen de sociale partners per sector een eigen verantwoordelijkheid toebedeeld door een arbocatalogus samen te stellen.

Wijzigingen Arbowet: minder bemoeienis van de overheid

De wijzigingen in de Arbowet zijn vooral ontstaan vanuit het idee dat de overheid minder bemoeienis moest hebben met zaken die het bedrijfsleven zelf kan regelen. De sociale partners vonden tegelijkertijd dat de druk van alle regelingen erg hoog was. Gevolg hiervan was dat de sociale partners een grotere vrijheid met verantwoordelijkheid kregen om zelf het arbobeleid vorm te geven door oplossingen te vinden voor veilig en gezond werken. Maatwerk is daarbij een uitgangspunt dat door de verschillende sectoren zelf geleverd dient te worden.

Tijdelijke Commissie Begeleiding Arbocatalogi

Wat er in de arbocatalogus moet staan en welke vorm hij moet hebben is niet voorgeschreven door de overheid. De sociale partners hebben daar geheel de vrijheid in onder voorwaarde dat alle betrokkenen het daarmee eens moeten zijn. Uiteraard heeft de catalogus pas geldigheid als hij getoetst en goedgekeurd is door de Arbeidsinspectie. De Stichting van de Arbeid besloot destijds om de sociale partners te ondersteunen bij de vormgeving van de Arbocatalogus. Er werd een speciale commissie ingesteld de CBA (Commissie Begeleiding Arbocatalogi). Die commissie heeft van 2008 tot 2011 gefunctioneerd.

Niet opnieuw het wiel uitvinden

Bij het bepalen van de inhoud van de arbocatalogus hoeft niet op alle gebieden het wiel opnieuw te worden uitgevonden. Er kan uiteraard gebruik gemaakt worden van bestaande kennis en van regelgeving die reeds op een andere manier van kracht is zoals Cao-afspraken, Arboconvenanten, NEA-enquete, Branche-RI&E en Beleidsregels

Cao-afspraken

In veel cao’s zijn reeds per sector talrijke afspraken en verplichtingen opgenomen met betrekking tot het arbobeleid. Er zijn ook cao’s met speciale collectieve regelingen met afspraken ten aanzien van het te voeren arbobeleid.

Arboconvenanten

In een groot aantal sectoren zijn ooit overeenkomsten gesloten tussen sociale partners en de overheid om de omstandigheden rond de arbeid structureel te verbeteren. De maatregelen en werkmethoden die in de zogenaamde arboconvenanten zijn vastgelegd kunnen vaak overgenomen worden in de arbocatalogi van de betreffende sectoren.

NEA-enquete

Jaarlijkse gegevens van onderzoeken onder de beroepsbevolking over belastende factoren bij het verrichten van werkzaamheden bieden een beeld van de risico’s. Ook deze gegevens kunnen verwerkt worden in arbocatalogi.

Branche-RI&E

De reeds ontwikkelde zogenaamde branche-RI&E’s kunnen onderzocht worden naar bruikbare informatie ten behoeve van arbocatalogi.

Beleidsregels

Beleidsregels zijn regels die door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn opgesteld met daarin uitleg over de bepalingen van de arbowetgeving. Op het moment dat de beleidsregels op een goede manier in de arbocatalogus zijn verwerkt zal een deel van de beleidsregels komen te vervallen.

Streven naar meer samenwerking en breed draagvlak

Om een zo breed mogelijk draagvlak te verkrijgen voor de arbocatalogus is het belangrijk om alle partijen erbij te betrekken die de werkgevers en werknemers kunnen vertegenwoordigen. Ook is het goed om samenwerking tussen meerdere sectoren te organiseren om overlap te voorkomen. Niet altijd hoeft voor een deelsector een eigen arbocatalogus te worden gemaakt maar kan door samenwerking gezocht worden naar oplossingen binnen één catalogus. Een aantal onderwerpen kan voor diverse soorten bedrijven en sectoren van toepassing zijn.

Tijdelijkheid van de arbocatalogus

Daar waar de aard en inrichting van de werkzaamheden sterk aan verandering onderhevig is kan worden vastgelegd dat de arbocatalogus voor een bepaalde periode geldt. Gedurende die periode kan worden bezien of de catalogus aanpassingen behoeft.

Oproep tot doorgaan van sociale partners

Na het beëindigen van de werkzaamheden van de Commissie Begeleiding Arbocatalogi kunnen de sociale partners uitgaan van het werk dat de CBA ooit verrichtte. Tijdens de slotbijeenkomst van de commissie werd gesteld dat er weliswaar een groot aantal arbocatalogi tot stand is gekomen maar dat er nog sprake is van een onvoldoende dekkingsgraad. Het zal een taak van de overheid moeten blijven om betrokken te zijn bij het opstellen van nog meer catalogi. Werkgevers en werknemers werden in de slotbijeenkomst opgeroepen om in de ontbrekende sectoren ook catalogi in te voeren. Aan die oproep wordt nog steeds gehoor gegeven.