We willen allemaal “leider” zijn

Wellicht is de koptekst van dit artikel gechargeerd, maar de groep mensen die leidend wil zijn, groeit gestaag. De vraag is alleen of iedereen die een leider wil zijn, dit ook daadwerkelijk is. Bovendien waarom zou je leider willen zijn? De praktijk wijst uit dat het aantal echt goede leiders nogal tegenvalt. Wat maakt nu een echt goede leider in alles facetten?

Kan je “leider zijn” leren?

Het antwoord is simpel… nee! Leiderschap heb je van nature in je of je hebt het niet. Wat overigens niet wil zeggen dat het dan allemaal maar automatisch gaat. Wil je je leiderschapskwaliteiten koppelen aan een managersrol dan komt daar wel wat meer voor kijken. Er zitten wel een aantal aspecten in waar je je in kunt bekwamen. Dit totaal maakt de manager/directeur (of wat voor naam je er ook aan wilt hangen) in totaliteit. Waarbij je vervolgens kijkt naar de invulling qua niveau. Denk hierbij aan de eindverantwoordelijke die alleen de grote lijnen en de visie bewaakt versus de middlemanager die meer met de materie bezig is. We richten ons hier op de man of vrouw in een eindverantwoordelijke rol.

De leider

Visionair

De echte leider heeft een visie, daarmee niet gezegd dat hij of zij op alles inhoudelijk antwoorden moet hebben. Maar hij/zij heeft een goed beeld hoe de markt zich voortbeweegt c.q. een toekomstplaatje, waar zelf “naar toe te willen” én de manier waarop. Hij of zij zal wel de lijnen in het bedrijf uit moeten zetten hoe hier te komen. Als hij of zij vervolgens onderstaande facetten goed invult neemt de leider de mensen mee, houdt iedereen op de trein en brengt de onderneming in totaliteit verder.

Mens

Zorg dat je een voorbeeldfunctie vervult. Er wordt op alle niveaus naar je gekeken, dus zorg dat je zegt wat je doet en doe vervolgens ook wat je zegt. Niet altijd de onkreukbare willen zijn, want je bent gewoon een mens. Maar wel recht door ze, integer, motiverend en communicatief sterk. Het is gemakkelijker hetzelfde van je mensen te vragen, als je het zelf ook toepast. Als je wilt dat dit soort zaken een tweede natuur wordt, moet het in het DNA van de mensen terecht komen … het DNA wat jij er als leider “in stopt”.

Manage

Als je wilt managen moet je afstand kunnen nemen van het proces en zeker de details. Pas als je boven de materie kunt hangen, kan je zien wat er eventueel fout gaat, kan je processen optimaliseren en mensen op de juiste plaats zetten (als het nodig is om bijvoorbeeld veranderingen door te kunnen voeren). Een veel gemaakte fout in deze is de inhoudelijke man of vrouw (niet zelden ook micromanager) op een allround functie c.q. de eindverantwoordelijke rol zetten. Managen is de teugels wel in handen hebben, maar lekker rijden met soepel vallende teugels! Zodra je je “paarden” met teugels in dichtgeknepen vuisten moet berijden, ga je fout.

Coachen/ontwikkelen

Wat op verschillende niveaus eigenlijk altijd speelt is het coachen/begeleiden van mensen. Waar je de een aan de hand moet nemen (dit moet met direct reports op een bepaald niveau niet nodig zijn, anders gaat er iets fout), praat je met de ander over zijn/haar persoonlijke ontwikkeling en groeiproces. Of je neemt nog wat aandachtspunten door waar je een direct report op kunt coachen. Op ieder niveau is begeleiding anders en niet iedere manager is gegeven dit op alle niveaus te doen. Er zijn wel een aantal zaken die “te leren” zijn, maar ook hiervoor geldt dat er een basis is die in je moet zitten.

In het verlengde ligt natuurlijk ook hoe je jezelf scherp houdt. De een neemt iemand van buiten de onderneming om mee te sparren, de ander gaat naar seminars van “grote sprekers” die je kunnen inspireren en weer iemand anders verruimd de blik door net dat te gaan doen wat buiten zijn of haar comfortzone ligt. Een mens leert het hele leven … dus denk er niet te zijn, als je op een eindverantwoordelijke rol zit.

Iedereen dus toch leider?

Zeker niet … want echt goede leiders zijn er maar weinig. Komt bij de een enig moment in beeld dat het om het uiterlijk vertoon gaat (groot salaris en auto), de ander is puur op macht uit en wil “baasje” zijn en weer iemand anders wil zich slechts verrijken, wat soms ook op een minder legale manier plaatsvindt.

Een echte leider bedenkt niet dat hij/zij leider wil zijn, die ontpopt zich als leider. Leiderschap gaat hem of haar af zoals water zich in een rivier beweegt. De natuurlijke weg volgen als een vanzelfsprekendheid. Deze rol kan op jonge leeftijd al boven komen drijven. De initiatiefnemer onder vriendjes, samen iets afgesproken te gaan doen en dan als vanzelfsprekend de voortrekkersrol op zich nemen etc. Daarmee ben je nog niet de man of vrouw die een groot leidersrol kan vervullen, maar die essentiële basis zit er wel in. Leider zijn om de verkeerde reden, gaat vroeg of laat fout. De geschiedenis kent honderden leiders die uiteindelijk toch net dát missen om ook de boeken in te gaan als echte leiders.

Tot slot

Bij de verkeerde motieven moet je ook nog eens vaak moeite doen, terwijl leider zijn voor een deel automatisch moet gaan. Daarmee niet gezegd dat het geen zware functie is/kan zijn, maar je rol als leider moet als een goed passende jas om je lichaam vallen. Die basis moet er echt zijn… en niet ieder heeft dit in zich. Maar ja, er is zoveel meer moois wat je kunt doen. Kijk naar waar je kwaliteiten wél liggen en timmer aan die weg!