Spiritueel leiderschap

Voor sommige leiders (in spe) is het vanzelfsprekend dat je bepaalde waarden, die men onder de noemer spiritualiteit gooit, inbed in je manier van leidinggeven (eigenlijk zijn het de basisuitgangspunten). Toch gaat de westerse maatschappij er nog niet zo “vrij” mee om en zal menig leider (in spe) niet te koop lopen met zijn/haar manier van leidinggeven.

De 7 stappen van Covey

Managementgoeroe Stephen Covey heeft in de “Seven Habits of Highly Effective People” in zeven stappen opgesomd hoe de spirituele leider moet/kan functioneren. Hoewel het eenvoudig lijkt, is dit het in de praktijk toch nog niet. Er is zelfs een opleiding die op deze manier leiders “opvoedt”. Hij gaat uit van een ideale wereld die managers overbodig maakt en ieder individu continu bezig is met hoe invulling te kunnen geven aan de grotere doelen van de onderneming. Vooralsnog een utopie, maar zeg nooit nooit…

De volgens Covey te nemen stappen zijn:

• Wees pro actief: neem de vrijheid om keuzes te maken op basis van je principes en je bent zelf verantwoordelijk voor je leven en de keuzes die je maakt (geen slachtofferrol dus).
• Houd de doelen in gedachten: weet wat je wilt en houdt dit top-of-mind.
• Onderneem belangrijke zaken eerst: houdt je principes hoog en laat dat je leiden in de keuzes die je maakt.
• Win-win: voordeel voor alle partijen genereert meer, overvloed en kans.
• Begrijpen en dan begrepen worden: een leider moet zich in mensen verdiepen. Met wie hij/zij te maken heeft en dus weten wie hij/zij voor zich heeft. Dat maakt het gemakkelijker om ideeën en eisen neer te leggen en te zorgen dat things-get-done.
• Synergie: Focus op wat kan verbinden niet op tekortkomingen van de ander. Als je weet wat kan binden, kunnen tekortkomingen wel weer opgevangen worden door anderen. Zo creëer je ook het perfecte team.
• Groei en vernieuwing in de mens en het gedrag: de vier aspecten mentaal, sociaal-emotioneel, spiritueel en fysiek beïnvloeden elkaar en het goed hierop te sturen.

Nummer 8

Covey voegt er nog een soort achtste aan toe en dit heeft eigenlijk te maken met hoe je met je mensen omgaat. Mensen moeten zich kunnen ontplooien, de ruimte krijgen hiervoor en dan kan je mensen inzetten op die onderdelen waar ze verder kunnen groeien. Wat ook weer goed is voor de organisatie. Deel mensen niet in op sec de kwaliteiten in hoofd of handen, maar zet de persoon in met al zijn/haar kwaliteiten. Kies vanuit human being en niet vanuit human resource.

Covey

Covey heeft als voordeel dat hij in de managementwereld een breed draagvlak heeft én zijn manier van uitleg is niet direct zweverig en wordt dus gemakkelijker geaccepteerd. Mensen realiseren zich vaak niet eens dat hij een vorm van spiritualiteit hanteert. Zolang spiritualiteit in het “zweverige hoekje” zit, is het dus een pre te handelen (in woorden en daden) zoals hij handelt.

Aan jezelf werken

Behalve de stappen te hanteren zoals bijvoorbeeld Covey ze benoemd heeft, is het ook van belang om tijdens dit proces aan jezelf als mens te werken. Basiselementen van het leven moeten de revue passeren en bij je aangeven wat het met je doet. We hebben het hier over waarnemen, voelen, denken en willen. Je kunt hiervoor cursussen volgen, maar je kunt ook zelf aan de slag gaan en de vier aspecten loslaten op je omgeving.

Waarnemen, voelen, denken en willen

Noteer gedurende een half uur alles waar je op de eerder genoemde vier aspecten tegenaan loopt. Doe dit met een blanco vizier één of twee dagen later nog eens en herhaal dit ook een derde keer. Wat je doet is dat je jezelf dwingt deze aspecten meer te gebruiken, zaken waarnemen, op te slaan en er iets mee te willen (of niet).

Gelijkheid als een vanzelfsprekendheid

Verder moeten het leven van binnen, als diepere beleving, ervaren worden als gelijkheid. Als je mensen niet als gelijke ziet of wilt zien, en dat staat los van hiërarchische verhoudingen binnen de onderneming, zal je nooit een spiritueel leider zijn. Het is een basiselement. Vanuit die basis kan je namelijk pas de stappen zetten zoals eerder genoemd.

Gedachten en gevoelens toelaten

Inspiratie, imaginatie en intuïtie moet gestimuleerd worden en dat is voor degene die dit niet als vanzelfsprekend ziet, soms best eng. Dat wil dus zeggen dat je bij situaties – voordat je handelt op basis van je ratio – bedenkt hoe het voelt, wat zegt je gevoel je met de situatie te doen. Verder is het belangrijk om hetgeen je eerder hebt geleerd waar te nemen om te zetten en een waarneming als inspiratie te nemen. Bijvoorbeeld in de natuur is alles organisch en daar zou je aspecten van kunnen gebruiken voor bepaalde situaties.

Tenslotte het bedenken, het durven te fantaseren … je hebt een bepaalde visie hoe je vooruit wilt komen met de organisatie en de mensen die dit samen mogelijk maken. Ga maar eens fantaseren over hoe je bepaalde stappen kunt zetten (eventueel met een medestander) en zoek er nog geen pasklare oplossingen bij. Schrijf ze wel op, want op een later moment kan je tot die volgende stap komen. Zorg wel dat je ideeën, je dromen goed blijven voelen. Betrek je lichaam dus ook bij hetgeen je doet. De meeste mensen voelen iets wat niet goed aanvoelt meestal als eerste in de buikstreek (onderbuik gevoel).

Toepassen

Als alle oefeningen en de andere manier van leider durven en kunnen zijn beklijft, kan je de volgende stap zetten en het loslaten op de onderneming. Groot of klein, dat maakt niet uit. Waar het om gaat is dat je met een soort andere bril op durft te kijken en te handelen. Kijk naar de toekomst, de grote lijn en breng na de grote lijn de kleine doelen (en hetgeen dichterbij ligt) in kaart aan de hand van hetgeen eerder beschreven.

Fouten maken mag, eerst maar eens uitschrijven, even wegleggen en het dan weer oppakken en bezien in hoeverre je het nog steeds op de vernieuwde manier bekijkt. Durf je ideeën tegen iemand aan te houden en laat kritiek toe. Het is wel van belang dat je klankbord enigszins op dezelfde golflengte moet zitten. De sec rationele (veelal aangeleerd) leider moet resultaat zien, die gaat pas later (willen) zien wat je als spiritueel leider doet.

Tot slot

Het is een misverstand om te denken dat je nu alles wat je geleerd hebt los moet laten. Je ratio is nog steeds van belang, maar laat het langzaam organisch samensmelten… en dat is dan weer een langer proces.

Al met al is het geen gemakkelijk proces, omdat er nog relatief weinig spiritueel leiders zijn of ze zijn er wel en zijn er niet bewust mee bezig en hangen er niet het etiketje aan. De Westerse maatschappij staat er nog niet helemaal voor open, dus verwacht niet direct een warm bad waar je in opgenomen wordt.