Het hoger beroep in Nederland

Het hoger beroep in Nederland Een hoofdregel in ons rechtssysteem is dat als we het niet eens zijn met een uitspraak van de rechter in eerste aanleg, dat we recht hebben op een zogenaamd 'hoger beroep'. Wat houdt dit echter precies in? En wat kan men hier nou precies mee bereiken?

Hoger beroep

Een hoger beroep wil in feite zeggen, dat er gebruik gemaakt wordt van het recht om aan een hogere rechter een nieuw oordeel te vragen. Hoger beroep wordt ook wel cassatie genoemd, mits dit betrekking heeft tot de Hoge Raad. In bijna alle gevallen gaat de verliezende partij in de rechtbank in hoger beroep, in de hoop dat een hogere rechter hun gunstiger gestemd is, of om eventuele fouten tijdens het proces te herkennen en herstellen, en zo alsnog tot een juist vonnis te komen. In beroep gaan is bij alle zaken mogelijk, behalve bij zaken waar het financieel gezien geen zin heeft om een rechterlijke procedure te starten.

Algemeen

Een hoofdregel in ons rechtssysteem is dat men tegen een uitspraak van een rechter in eerste aanleg in beroep kan gaan bij een hogere rechterlijke instantie. Hoger beroep tegen vonnissen en uitspraken van rechters zijn mogelijk bij het gerechtshof. Dit geld zowel in burgerlijke zaken als in strafzaken. Vanzelfsprekend is ook in bestuurszaken hoger beroep mogelijk tegen uitspraken die de rechtbank in eerste aanleg heeft gedaan. Hoofdregel is dat de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bevoegd is het hoger beroep in bestuursrechtelijke geschillen te behandelen. Dit volgt uit art. 37 Wet op de Raad van State (afgekort als Wet RvS).

Bestuursrechtspraak

Voor de behandeling van het hoger beroep bij de afdeling bestuursrechtspraak zijn volgens art. 39 Wet RvS de regels van de behandeling in eerste aanleg uit hoofdstuk 8 van de Awb van overeenkomstige toepassing. De afdeling bestuursrechtspraak kan volgens art. 42 Wet RvS de uitspraak van de rechtbank bevestigen. Zij kan de uitspraak geheel of gedeeltelijk vernietigen en dan doen wat de rechtbank had behoren te doen. Als de Afdeling vindt dat daarvoor reden bestaat, kan ze de taak terugverwijzen naar de rechtbank die deze in eerste aanleg heeft behandeld.

Beroepsinstanties

Uit art. 37 Wet op de Raad van State blijkt dat er nog drie andere gerechtelijke instanties zijn voor hoger beroep. Zij zijn bevoegd als de wet op een bepaald rechtsgebied ze daarvoor aanwijst. We bespreken deze beroepsinstanties nu in het kort:

1). De Centrale Raad van Beroep (CRvB) te Utrecht is belast met de rechtspraak in hoger beroep in zaken betreffende de sociale zekerheid en in ambtenarenzaken, zo volgt uit art. 18 lid 1 Beroepswet. Daarin wordt voor wat betreft de sociale verzekeringen verwezen naar de bijlage van de Beroepswet. Deze bevat alle belangrijke wetten op dat terrein, zoals de AOW, de Ziektewet, de Zorgverzekeringswet, de Wet van werk en bijstand en de Werkeloosheidswet. Art. 21 Beroepswet bepaalt dat het bestuursprocesrecht van de Awb van overeenkomstige toepassing is op de behandeling van het hoger beroep bij de CRvB. In art. 25 en 26 Beroepswet zijn aan de CRvB dezelfde mogelijkheden gegeven voor zijn uitspraak als hiervoor genoemd voor de Afdeling bestuursrechtspraak. De CRvB kent meervoudige kamers van drie leden (raadsheren genoemd). Omdat de CRvB hoogste rechter in de hem opgedragen zaken in hoger beroep is, kan men tegen uitspraken van de CRvB niet in cassatie bij de Hoge Raad.

2). Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBB) is belast met rechtspraak in geschillen op sociaal-economisch terrein. Het gaat daarbij om besluiten van publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties, met name mededelingszaken en telecommunicatiezaken. Bij het CBB kan beroep worden ingesteld door een natuurlijke of een rechtspersoon die rechtstreeks in zijn belang is getroffen. Afhankelijk van de betreffende wet fungeert het CBB als rechter in eerste aanleg of in hoger beroep. In enkele wetten is het CBB als eerste en enige rechter aangewezen. Ingevolge art. 19 Wet bestuursrechtspraak bedrijfsorganisatie is het bestuursprocesrecht van de Awb van toepassing op de rechtspraak van het CBB. Tegen beslissingen van het CBB staat geen hoger beroep of cassatie open.
Het CBB is in Den Haag gevestigd en is samengesteld uit juristen en niet-juristen. De juristen worden door de Kroon voor het leven benoemd.

3). Tot slot noemt art. 37 Wet RvS het gerechtshof als beroepsinstantie in bestuurszaken. We vermelden daarvan twee gevallen. Tegen een uitspraak van de rechtbank in een belastinggeschil dient hoger beroep bij het gerechtshof. Daarna is nog cassatie mogelijk bij de Hoge Raad. Het procesrecht in belastingzaken is neergelegd in de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken. Daarop is de Awb van overeenkomstige toepassing. Toetsingsgronden worden in de wet niet genoemd, maar ook de belastingrechter toetst de bestreden beschikking aan algemeen verbindende voorschriften, aan beleidsregels, en aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
Een ander geval waarin het gerechtshof in bestuurszaken in hoger beroep bevoegd is, betreft zaken van de zogeheten Wet Mulder. Daar worden deze zaken omschreven als kleine, veelvoorkomende verkeersovertredingen zonder schadelijke gevolgen, die door de kantonrechter in eerste aanleg worden behandeld. Hoger beroep staat voor alle Wet Mulder-zaken open bij het gerechtshof te Leeuwarden.
© 2010 - 2024 Randy1991, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het recht: hoger beroep, cassatieHet recht: hoger beroep, cassatieHet in hoger beroep gaan in rechtszaken is niets anders dan een nieuw oordeel in een bepaalde zaak. Maar kan iedereen in…
Rechtspraak: Welke mogelijkheden zijn er?Er zijn in Nederland drie soorten gerechten die tot de rechterlijke macht behoren. Dat zijn de rechtbanken, de gerechtsh…
De Hoge Raad: het hoogste rechtscollege in NederlandDe Hoge Raad: het hoogste rechtscollege in NederlandDe Hoge Raad der Nederlanden is het hoogste rechtscollege in Nederland. De Hoge Raad is daardoor het laatste redmiddel,…
Bestuursprocesrecht in het kortBestuursprocesrecht in het kortIn de Algemene wet bestuursrecht vinden wij, naast het materiële bestuursrecht, ook het bestuursprocesrecht. Deze vorm v…

Hoe kies ik een goede letselschade advocaat?Iedereen hoopt nooit te maken te krijgen met een letselschade advocaat. Echter, bij het lijden van letsel, kan een goede…
Wat is wraking in de rechtspraak?Wat is wraking in de rechtspraak?Wat is wraking in de rechtspraak? En hoe werkt dat principe. Wraking werd bekend toen Geert Wilders in 2010 voor een aan…
Bronnen en referenties
Randy1991 (128 artikelen)
Laatste update: 12-08-2020
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Juridisch
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.