Oorspronkelijke (originaire) eigendomsverkrijging

Originaire of oorspronkelijke eigendomsverkrijging is een wijze om eigenaar te worden van een goed. In dit geval wordt het goed niet verkregen van de vorige eigenaar, die is er niet. Bij derivatieve of afgeleide verkrijging is dit wel het geval. In het goederenrecht zijn er verschillende manieren waarop iemand eigenaar wordt van een goed. Dit is allemaal geregeld in boek 3 en 5 van het Burgerlijk Wetboek. Eigendom en rechtmatige eigenaar zijn, zijn onderwerpen van groot belang in ons cultuur. Hierna zal ik de verschillende vormen bespreken waarbij er sprake is van oorspronkelijke eigendomsverkrijging.

Inbezitneming

Als een roerende zaak aan niemand toebehoort, verkrijgt men daarvan de eigendom door middel van inbezitneming (occupatio) van deze zaak. Men neemt een zaak in bezit door zich de feitelijke macht over de zaak te verschaffen.

Schatvinding

Een schat is iets van enige waarde; deze is lang verborgen geweest waardoor de eigenaar onmogelijk te achterhalen is. Bij schatvinding komt de schat voor gelijke delen toe aan de vinder en de eigenaar van de onroerende zaak waarin de schat is gevonden. De vinder moet aangifte doen van de vondst bij de gemeente.

Vinderschap

Als een persoon een onbeheerde roerende zaak vindt en deze onder zich neemt, dit "vinden" mag ook wanneer het doel vindersloon is. De vinder moet wel aangifte doen, tenzij hij de zaak heeft gevonden in een woning, gebouw of vervoermiddel. In dat laatste geval het gemeld moeten worden bij de bewoner of exploitant. De eigenaar heeft een jaar de tijd om de zaak op te eisen, de vinder heeft dan recht op een redelijke beloning. Wordt het niet opgeëist binnen een jaar na de aangifte of melding, dan wordt de vinder eigenaar.

Natrekking

Van de twee of meer roerende zaken die met elkaar tot een nieuwe zaak worden verbonden, is er een aan te wijzen als de hoofdzaak. De andere zijn de bestanddelen. De eigenaar van de hoofdzaak is dan door natrekking eigenaar van haar bestanddelen of de nieuwe zaak. Tenminste twee roerende zaken van verschillende eigenaren waarvan 1 aan te merken is als de hoofdzaak. Is geen aan te wijzen als de hoofdzaak dan zijn de eigenaren van de oorspronkelijke zaken mede-eigenaar van de nieuwe zaak, ieder voor een aandeel gelijk aan de waarde van zijn oorspronkelijke zaak.

Vermenging

Van vermenging is sprake als roerende zaken (gassen, vloeistoffen of i.d.), welke aan verschillende eigenaren toebehoren door middel van vermenging tot 1 zaak worden verenigd. De eigenaar van de nieuwe zaak is wordt op dezelfde manier bepaald als bij natrekking is beschreven. Eigenaar van de hoofdzaak is eigenaar van de nieuwe zaak en als er geen hoofdzaak is aan te wijzen dan zijn beide mede-eigenaar.

Zaaksvorming

Als uit twee of meer roerende zaken door menselijke arbeid een nieuwe zaak wordt gevormd, op zo'n manier dat die nieuwe zaak voor een aanzienlijk deel zijn waarde aan die vormgeving ontleent dan is er sprake van zaaksvorming. Als de oorspronkelijke zaken toebehoren aan twee of meer eigenaren, dan gaat hier weer hetzelfde als bij vermenging en natrekking. Zijn de kosten van de vorming mede in vergelijking met de waarde van de oorspronkelijke zaken niet gering, dan is degene die de zaak voor zichzelf vormt of doet vormen, eigenaar van de nieuw gevormde zaak.