Erfenis onderneming bedrijfsopvolging en Belastingdienst

Successierechten en erfbelasting zakelijk zijn relatief voordelig. Betaal bij een bedrijfsopvolging en familiebedrijf, BOF en BOR, of overname binnen de familie door de grote vrijstelling in 2019 en 2020 niet meer belasting aan de Belastingdienst dan nodig is. Hoe? Neem de juiste fiscale maatregelen en gebruik de vrijstellingen en aftrek bij schenken of erven. Bij een erfenis of schenking gaat het regelmatig om een mengeling van privé vermogen en zakelijk kapitaal. Hoe gaat de erfenis van een onderneming dan in zijn werk en wat is een geldzak-bv. Wat betekent dit voor uw testament en wat doet de Belastingdienst? Wat gebeurt er financieel als u uw bedrijf aan uw kind zou schenken? Overigens onderzoekt de overheid de mogelijkheid om de erfbelasting bij een familiebedrijf te verhogen.

Inhoud

• Ik heb geen testament laten opmaken
• Erfenis en onderneming
• Ondernemerstestament
• Belastingdienst en bedrijfsopvolging 2017, 2018 en 2019
• Bedrijfsopvolging en erfenis (BOF en BOR)
• Voorwaardelijke vrijstelling van belasting
• Erfrecht en schenkingsrecht
• Direct of indirect belang van minder dan 5 procent
• Onderneming aan kind schenken
• Vrijstellingen BOR 2018, 2019, 2020
• De geldzak-bv
• Meerdere erfgenamen en bedrijfsopvolging
• Slot, gaat de overheid de tarieven bij bedrijfsopvolging en een familiebedrijf in 2020 verhogen?

Ik heb geen testament laten opmaken

Wie zonder een testament op te stellen komt te overlijden, moet weten dat de erfenis en nalatenschap in handen zullen komen van de langstlevende echtgenoot of echtgenote, waarbij de kinderen een vordering op de langstlevende krijgen. Het is maar de vraag of u dat als erflater ook wilt.

Erfenis en onderneming

Als een kind beoogd bedrijfsopvolger is, ontstaat er een probleem als er geen ondernemerstestament is dat helderheid verschaft. Een voortzetting van het bedrijf is dan namelijk niet vanzelfsprekend. Een kind kan wel naar de kantonrechter gaan en toestemming vragen om de bedrijfsmiddelen tegen een redelijke prijs te mogen kopen. De rechter zal de verschillende belangen afwegen, betrokkenen horen en vervolgens een besluit nemen. Overigens kunnen de bestaande statuten van een onderneming ook een bedrijfsopvolging uitsluiten. Let daarop en pas ze zo mogelijk tijdig aan.

Ondernemerstestament

Een ondernemer zal niet willen dat na zijn dood een gezond bedrijf te gronde gaat door ruzie over de erfenis of doordat te veel belasting moet worden betaald. Hij kan daarom een ondernemerstestament opstellen en zo regelen wie het bedrijf voortzet. De opvolger kan een kind zijn, maar ook een derde persoon van buiten de familie. Belangrijk is dat u dat per testament regelt. Regel ook wat er precies wordt overgenomen, wie de executeur testamentair wordt en welke aandelen tegen welke prijs worden overgenomen. Bepaal de periode waarin de opvolger de koopsom mag voldoen. En regel ook de erfenis van de overige erfgenamen zodanig dat de bedrijfsopvolging relatief eenvoudig kan verlopen. Laat met andere woorden het verloop van de erfenis niet aan het toeval over, maar leg dat zo veel mogelijk vast per testament.

Belastingdienst en bedrijfsopvolging 2017, 2018 en 2019

Ook de Belastingdienst denkt met u mee en is bij een bedrijfsopvolging nogal coulant met de successierechten en de eventuele belasting op schenkingen. Dit om te voorkomen dat een bedrijf onnodig over de kop gaat. Gedoeld wordt dan op de zo genaamde Bedrijfs Opvolgings Faciliteit, BOF die de belasting bij schenken en erven regelt in geval van bedrijfsopvolging. Met de BOF kunt u grote bedragen aan successierechten en schenkingsrechten besparen of uitstellen.

Bedrijfsopvolging en erfenis (BOF en BOR)

Bij bedrijfsopvolging kunt u in aanmerking komen voor een voorwaardelijke vrijstelling en zelfs voor langdurige uitstel van betaling van successierechten of schenkingsrechten. Belangrijkste voorwaarde is dat de opvolger de onderneming gedurende ten minste vijf jaar voortzet of de aandelen uit het bedrijf in zijn bezit houdt. Voor een schenking met gelijksoortige voordelen geldt dat de schenker het bedrijf ten minste vijf jaren zelf moet hebben geleid, voorafgaand aan de schenking respectievelijk in die periode de aandelen bezat.

Voorwaardelijke vrijstelling van belasting

De voorwaardelijke vrijstelling houdt dat in dat wie het bedrijf voortzet recht heeft op een 100% vrijstelling van schenkingsrecht of successierechten als:

• Het een objectieve onderneming is en niet een beleggingsvehikel;
• De overledene ten minste één jaar eigenaar van de onderneming zijn geweest dan wel de schenker minimaal vijf jaar;
• De onderneming nog minimaal vijf jaren wordt voortgezet.

Als het bedrijf eerder wordt stop gezet, moet opnieuw belastingaangifte worden gedaan en zal een herberekening plaats vinden.

Erfrecht en schenkingsrecht

Met het nieuwe erfrecht en schenkingsrecht vanaf 2010 is ook de regeling bedrijfsopvolging BOF versoepeld. Belangrijkste wijziging is dat de nieuwe voorwaardelijke vrijstelling wordt opgehoogd naar 100% op de eerste miljoen euro en daarboven 83 procent bedraagt. De voorwaarden die gesteld worden aan de schenker dan wel erflater zijn versoepeld. Deze zijn vervangen door de eis dat de termijn dat schenker of erflater het bedrijf één jaar in bezit had. De leeftijdsgrens of eis van arbeidsongeschiktheid is vervallen.

Direct of indirect belang van minder dan 5 procent

Een probleempunt van de nieuwe erfwet kan voor nogal wat familiebedrijven het directe of indirecte belang zijn. Als dat minder dan 5% bedraagt, moet er direct met de Belastingdienst worden afgerekend tegen een tarief van 40% van de waarde van de aandelen.

Onderneming aan kind schenken

Niet alleen bij een erfenis, maar ook als u uw zaak wilt schenken aan een kind, is een vrijstelling van schenkbelasting en erfbelasting mogelijk. Om de waarde van de schenking en ook de vrijstelling te bepalen zijn twee waarderingen belangrijk:

• De going concernwaarde van de onderneming. Dat wil zeggen de waarde van de activa uit de balans van de onderneming. Dus de gebouwen, machines, inventaris, liquide middelen en dergelijke.
• De liquidatiewaarde van de onderneming ofwel de opbrengst bij liquidatie rekening houdend met de verkoopkosten en kosten van vereffening van de onderneming.

Vrijstellingen BOR 2018, 2019, 2020

Zodra de liquiditeitswaarde groter is dan de concernwaarde, rekent de Belastingdienst met de liquiditeitswaarde. Anders wordt schenkbelasting berekend over de concernwaarde. Daarbij gelden de volgende fiscale vrijstellingen:

• Een volledige vrijstelling voor de going concernwaarde als die lager is dan € 1.071.987 in 2018, € 1.084.851 in 2019, € 1.102.209 in 2020 en € 1.119.845 in 2021.
• Een vrijstelling van 83% van de waarde boven de € 1.071.987 in 2018, € 1.084.851 in 2019 en € 1.102.209 in 2020.

Overigens kan ook dan de belastingaanslag hoog uitvallen. Daarom is er ook de mogelijkheid om uitstel van betaling aan te vragen binnen twee maanden na aangifte van de van schenking. De Belastingdienst zal bij een ondernemingsvermogen hoger dan 1.063.479 euro een conserverende aanslag opleggen, waarmee u uitstel krijgt voor een periode van maximaal 10 jaar.

De geldzak-bv

Anders is het gesteld met de zogenaamde geldzak-bv, een bv met alleen beleggingen en banksaldi op de balans en zonder activiteit als onderneming. Dan kunt u namelijk geen gebruik maken van de doorschuifregeling, waarbij de belastingclaim op de door erfenis of schenking verkregen bv. wordt verschoven naar de toekomst. Neen, dan moet u direct tegen 25% afrekenen met de fiscus. In box 2 van de inkomstenbelasting.

Meerdere erfgenamen en bedrijfsopvolging

In geval van meerdere erfgenamen, waarbij niet iedereen de onderneming voortzet, kan de bedrijfsopvolger gebruik maken van een regeling waarbij de vordering wordt omgezet in een niet direct opeisbare vordering op het bedrijf. Zodra de vordering is ingelost, betalen de erfgenamen ook hun erfbelasting. Dit is uiterlijk na 10 jaar en inclusief de inmiddels verschuldigde invorderingsrente.

Slot, gaat de overheid de tarieven bij bedrijfsopvolging en een familiebedrijf in 2020 verhogen?

U ziet het, er zijn bij het schenken of vererven van een onderneming vele redenen om een goede notaris uit te kiezen, om de overdracht financieel slim per testament te regelen. Neem de fiscaal voordeligste oplossingen. De Belastingdienst is bereid om met u mee te denken. Daarmee wordt u bevoordeeld boven wie als particulier een erfenis krijgt zonder deze grote vrijstellingen, maar het is maar de vraag of dit zo blijft. De overheid kan op enig moment de erfbelasting (min of meer) gelijktrekken met die van particulieren. Kleinere vrijstellingen dus en hogere tarieven.

Lees verder

• U hebt te veel erfbelasting betaald (Hoge Raad)