Het medisch beroepsgeheim; wat blijft er geheim?

Het medisch beroepsgeheim betekent dat dokters, verpleegkundigen en psychotherapeuten zonder toestemming van de patiënt niets verder mogen vertellen. Maar wat betekent dat precies? En voor wie geldt het beroepsgeheim eigenlijk? En wordt het beroepsgeheim wel eens geschonden? En wat is het verschoningsrecht als het om het medisch beroepsgeheim gaat?

Wat is het medisch beroepsgeheim?

Het medisch beroepsgeheim is een zwijgplicht van zorgverleners. Het is in het leven geroepen om er voor te zorgen dat iedereen vrijelijk voor hulp bij een zorgverlener kan aankloppen. Bovendien moet het garanderen dat de patiënt volledige openheid kan geven naar die behandelaar.

Voor wie geldt het beroepsgeheim?

Het beroepsgeheim geldt voor iedereen die iets in de gezondheidszorg aanbiedt. Dit zijn onder andere:

• Dokters
• Verpleegkundigen
• Bedrijfsartsen
• Fysiotherapeuten
• GZ-psychologen
• Psychotherapeuten
• Tandartsen

Afgeleid beroepsgeheim

Naast het beroepsgeheim voor de bovengenoemde beroepen is er ook nog een afgeleid beroepsgeheim. Dit geldt voor medewerkers die zelf geen zorg verlenen, maar er wel bij betrokken zijn. Dit zijn onder andere assistenten en secretaressen. Ook zij mogen dus niet zonder instemming van de patiënt informatie over iemands medische geschiedenis verstrekken of er zelfs maar over praten.

Artsen mogen ook niet zomaar onderling over hun patiënt praten

Het medische beroepsgeheim geldt trouwens ook voor artsen onderling. Alleen als dat nodig is voor goede zorg, mag een behandelaar medische gegeven van een patiënt met een collega delen. Als een patiënt bijvoorbeeld allergisch is voor een bepaald middel dan mag dat wel doorgegeven worden door de huisarts aan bijvoorbeeld een tandarts of andere arts.

Hebben hulpverleners ook een medisch beroepsgeheim?

Ook hulpverleners hebben een medisch beroepsgeheim. Dat zijn onder andere maatschappelijke werkers en mensen van de thuiszorg. Er is wel een verschil, want deze categorie heeft geen verschoningsrecht. Artsen, verpleegkundigen en ander medisch personeel heeft dat wel. Verschoningsrecht betekent dat iemand mag weigeren om vragen van justitie of politie te beantwoorden.

Houden dokters zich altijd aan het beroepsgeheim?

Per jaar komen altijd wel tientallen klachten binnen over het feit dat artsen zich niet aan het beroepsgeheim hebben gehouden. Toch zijn dat er maar enkele tientallen klachten per jaar. Tuchtzaken die over dit onderwerp gaan, zijn er ook niet veel. Dit kan echter ook zo laag zijn omdat mensen niet weten wat zij daar tegen kunnen doen.

Nieuwsgierige medici of assistenten die toch een dossier van een bekende inzien

Het College Bescherming Persoonsgegevens meldde in 2013 dat zij een aantal instellingen hadden doorgelicht en dat niet 1 daarvan zich hield aan de normen voor gegevensbescherming. Zo keken medewerkers bijvoorbeeld wel in dossiers van bekenden. Gewoon uit nieuwsgierigheid.

Een arts mag het beroepsgeheim ook aan de kant schuiven

Het beroepsgeheim geldt niet altijd. Zaken hoeven niet geheim houden te worden als

• de patiënt daar toestemming voor heeft gegeven. Man en vrouw kunnen bijvoorbeeld afspreken dat de arts uitslagen van de ander met de partner mag bespreken
• Er sprake is van bepaalde besmettelijke infectieziekten. Bij bijvoorbeeld hepatitis, tbc of mazzelen, moet de arts dat verplicht bij de GGD melden. Dit zodat er maatregelen genomen kunnen worden
• De arts of andere medicus een ´conflict van plichten´ voelt. Dit betekent dat er ernstig gevaar is. Als een arts vreest voor de veiligheid van een patiënt bijvoorbeeld, mag hij de politie informeren ook als dat vrouw dat zelf niet eens wil

Beroepsgeheim: ook als iemand al is overleden

Het beroepsgeheim houdt niet op als iemand is overleden. Een patiënt moet voor zijn dood hebben aangegeven dat nabestaanden het dossier mogen inzien na zijn dood. Heeft hij dat niet gedaan, dan mag het niet.

Invoering van het elektronisch patiëntendossier en geheimhouding

Dat er tegenwoordig een elektronisch patiëntendossier is, betekent niet dat die geheimhouding mag worden geschonden. De patiënt bepaalt of zij huisarts of ziekenhuis een elektronisch patiëntendossier mag maken en ook welke behandelaars die gegevens mogen inzien. Het betekent dus niet dat alle zorgverleners dat dossiers in mogen zien.

Medische gegevens: hoe lang worden ze bewaard?

Medische gegevens worden 15 jaar lang bewaard. Maar dat geldt alleen als iemand niet meer voor diezelfde aandoening wordt behandeld. Is dat wel het geval, dan blijft het dossier gewoon bewaard.

Als je vindt dat je behandelaar het beroepsgeheim heeft geschonden

Als je vindt dat je behandelaar het beroepsgeheim heeft geschonden moet je eerst naar die behandelaar zelf met je klacht. Kom je er samen niet uit, dan kan een klacht worden ingediend bij de klachtbemiddelaar of bij de klachtencommissie. Ook kan een klacht worden ingediend bij de tuchtrechter. Ook kan een schadevergoeding worden geëist bij een gewone rechter. Op www.zorgbelang-nederland.nl is daarover meer informatie te vinden.