De ZSM-strafbeschikking: gevolgen en bezwaar maken

Veel mensen lopen gevaar op een strafblad wanneer zij te snel akkoord gaan met een strafbeschikking. Het Openbaar Ministerie heeft besloten minder vaak de gang naar de rechter te maken omdat dat efficienter is. Daardoor krijgen mensen na een overtreding eerder een voorstel voorgelegd voor een boete. Vanwege de gebrekkige voorlichting van het OM realiseren veel mensen zich niet dat zij daardoor kans lopen op een strafblad. Ook blijkt dat bij een gang naar de rechter dat de straf doorgaans lager uitvalt. Er is veel te doen over de ZSM-werkwijze van de politie. Dit is een afkorting die staat voor een afkorting die zo veel betekent als Zo Samen, Snel, Slim, Selectief, Simpel en Samenlevingsgericht Mogelijk. Deze methode werd in 2008 in het leven geroepen en is bedoeld om de rechter te ontlasten. Veel relatief eenvoudige zaken kwamen vaak pas anderhalf jaar later voor de rechter. Vaak waren de feiten dan al achterhaald. Een burenruzie was bijvoorbeeld al weer bijgelegd. Tegelijkertijd gingen de rechtszaken met hoge kosten gepaard. De toenmalige minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin wilde bezuinigen en stelde de nieuwe werkmethode voor. Verdachten zouden in dat geval binnen zeer korte tijd van de rechter een strafbeschikking krijgen voorgelegd. Als zij daarmee akkoord gingen bekenden ze meteen ook schuld. Om deze manier werden duizenden zaken bij de rechter weggehouden. Zaken komen alleen voor de rechter wanneer een verdachte niet akkoord gaat met het voorstel van het Openbaar Ministerie (OM).

Strafblad als gevolg van akkoord gaan met strafbeschikking

Er is echter veel kritiek op de regeling. Zo realiseren veel mensen zich bijvoorbeeld niet dat zij met het accepteren van de strafbeschikking ook de kans lopen op een strafblad. Daardoor krijgen ze geen Verklaring van Goed Gedrag meer (VGG). Steeds meer werkgevers verlangen juist een Verklaring van Goed Gedrag. De kritiek is dat de politie de verdachten niet voldoende wijst op hun rechten en op de mogelijkheid om bezwaar te maken. In de zomer van 2014 was er bijvoorbeeld het festival Dance Valley. Alle bezoekers die met drugs bij zich werden betrapt kregen de strafbeschikking voorgelegd. Er werd bij gezegd dat het nog wel een paar uur kon duren voordat er een advocaat was. Veel verdachten besloten dus maar de boete te betalen en akkoord te gaan met het voorstel. Pas achteraf ontdekte ze dat ze daarmee ook een strafblad hadden. Vanuit de politiek was er veel kritiek op de handelswijze van het OM en het feit dat er geen advocaat aanwezig was.

Bezwaar maken tegen een strafbeschikking

Een ander nadeel is dat bij een strafbeschikking het initiatief voor de gang naar de rechter bij de verdachte ligt. Het geen bezwaar aantekenen wordt gezien als het doen van een bekentenis. Na twee weken is er vaak geen beroep meer mogelijk. U moet sowieso nooit betalen, want ook dit wordt gezien als het doen van een schuldbekentenis. U hoeft niet binnen twee weken uw volledige bezwaar goed doordacht te hebben, maar in ieder geval wel aan te geven dat u niet akkoord gaat met de beschikking. Wanneer het om een ingewikkelde zaak gaat kan het geen kwaad om een advocaat in te schakelen. In het geval van een vrijspraak kunt u deze kosten op het OM verhalen.

Oordeel rechter valt vaak lager uit

Een ander kritiekpunt om de ZSM-werkwijze is dat het uiteindelijke oordeel van de rechter vaak lager uitvalt dan het oorspronkelijke voorstel van de strafbeschikking. Zo kan een rechter meer feiten laten meewegen omdat er langere tijd overheen is gegaan. Dat pakte bijvoorbeeld goed uit voor een autodealer die de naam van een man die hij verdacht van het willen plegen van een autodiefstal op Twitter noemde. Hij kreeg vanwege laster een strafbeschikking voorgelegd, maar ging daarmee niet akkoord. Op het moment dat de zaak voor kwam was die man inderdaad veroordeeld voor een autodiefstal. Dit feit nam de rechter mee in zijn oordeel wat daardoor veel lager uitviel. Ook krijgen verdachten voor de rechter de kans om hun persoonlijke verhaal te doen waarbij ruimte is voor eventueel verlichtende omstandigheden.