Personen- en familierecht, belang van de nationaliteit
Een belangrijk onderdeel van onze gegevens, is onze nationaliteit. Dit begrip lijkt voor zichzelf te spreken, maar dat is voor de wet niet zo. Eigenlijk is het best ingewikkeld. Je zou verwachten dat alles met betrekking tot de nationaliteit geregeld is in het Burgerlijk Wetboek, maar dat is niet zo, er is een aparte wet voor, namelijk de Rijkswet op het Nederlanderschap. Deze wet is in werking getreden op 1 januari 1985. Deze wet is van belang voor het personen- en familierecht, omdat het belangrijk is om te weten welk recht er toegepast moet worden bij welke nationaliteit.
Rechtsgebied
Het kan bij verschillende rechtsgebieden van belang zijn welke nationaliteit je hebt, bijvoorbeeld binnen het publiekrecht, denk hierbij aan het kiesrecht, maar ook in het privaatrecht zou de nationaliteit een belangrijke rol kunnen spelen, op het gebied van personen- en familierecht, voor bijvoorbeeld onduidelijkheid over welk recht moet worden toegepast in een internationale situatie.
Verschillende landen
Het is voor ieder land verschillend welke regels zij opstellen rondom de nationaliteit, elk land kan dit in principe ook zelf bepalen. Onze Rijkswet op het Nederlanderschap geeft aan wanneer iemand een Nederlander is, als je geen Nederlander bent, ben je voor onze wetgeving een vreemdeling. Dit verschilt ook per land, maar daar gaat onze wet niet over. Doordat elk land dit anders geregeld heeft, kan er een situatie ontstaan waarin iemand twee nationaliteiten heeft.
Nederland probeert dit door wetgeving tegen te gaan, maar dat is niet altijd te doen. Het kan zijn dat iemand volgens onze wet Nederlander is, maar volgens de wet van Marokko ook Marokkaan is. Dan heeft die persoon twee nationaliteiten. Dit heet een bipatride. Het kan ook voorkomen dat er een situatie is dat iemand helemaal geen nationaliteit heeft, dat noemt met dan apatride. Dit proberen wij in Nederland juist te voorkomen, wij willen liever niet dat iemand geen nationaliteit heeft.
Het kan voordelen en nadelen hebben om meerdere nationaliteiten te hebben. Door een nationaliteit mag je op bepaald grondgebied van een land verblijven, bij meerdere nationaliteiten zou je dus in meerdere landen mogen wonen. Je hebt meerdere keren stemrecht, afhankelijk van welk land de nationaliteit is, want ook dit is per land verschillend geregeld. Het kan ook dat er bepaalde acties verwacht worden bij het hebben van een nationaliteit, denk hierbij aan dienstplicht bij het leger. Ook dit verschilt heel erg per land, de Nederlandse wetgeving is er op gebaseerd om meervoudige nationaliteiten tegen te gaan, maar ook dit geldt niet voor elk land, waardoor het nooit helemaal uit te sluiten is, Nederland kan immers alleen bepalen wat er in de Nederlandse wet komt te staan.
Nationaliteit en het internationale privaatrecht
Nationaliteit is op het gebied van het personen- en familierecht belangrijk, omdat de vraag kan spelen welk recht moet worden toegepast in een bepaalde situatie met internationale elementen. Dit is in het nationaal privaatrecht geregeld door verwijzings- en conflictenregels, die de rechtsverhouding van een bepaald recht duidelijk maken. Binnen het personen- en familierecht zijn de belangrijkste begrippen hierbij: nationaliteit en woonplaats. Ook dit geldt alleen voor het Nederlandse recht, andere landen kunnen hier andere regels en normen aan vast houden, hier heeft Nederland verder op dit gebied niet zo veel mee te maken.
Er worden steeds vaker uitzonderingen op de toepassing van het nationale recht gemaakt, zowel in wetgeving als in de rechtspraak. Hierbij wordt de toepassing van het nationale recht ten aanzien van vreemdelingen gerelativeerd. Dit is ook niet uitgesloten voor Nederlanders. Een constante afweging hierbij is de verbondenheid met het nationale recht en met het recht van het woonplaatsland, waarbij wordt gekeken wat hierbij belangrijker meespeelt en wat zwaarder weegt in welke situatie. Doordat er uitzonderingen gemaakt worden, wordt het steeds ingewikkelder om te kijken hoe het precies zit op het gebied van nationaliteit binnen het personen- en familierecht.