7 eigenschappen van creatieve mensen

Creativiteit is een waardevolle vaardigheid. Sommige mensen lijken geboren te zijn met creatieve eigenschappen, maar iedereen kan werken aan zijn eigen creativiteit. Er zijn verschillende eigenschappen die belangrijk zijn in creativiteit. Het gaat om openheid en gevoeligheid; passie en afstand; een combinatie van mannelijke en vrouwelijke eigenschappen; slimheid en naïviteit; structuur en speelsheid; introvert en extravert; en fantasie en verbeelding gecombineerd met een realiteitsgevoel. Creativiteit is een vaardigheid die moeilijk te vatten is. Het is een vaag begrip, maar mensen die creatief zijn bezitten wel een vaardigheid waarmee ze het ver kunnen schoppen. Dat geldt voor werksituaties, maar ook voor hobby's en het gezinsleven. Creativiteit kan je overal van pas komen en kan zorgen dat mensen je waarderen om je ideeën en je handelen. Creativiteit zorgt ervoor dat je dingen ziet die andere mensen niet zien. Creatieve mensen introduceren vaak een andere kijk op de zaak, waardoor problemen soms op een vrij simpele manier kunnen worden opgelost; dat geldt zowel voor grote als voor kleine problemen. Maar ook wanneer er geen probleem is kan een creatieveling van groot nut zijn en een situatie efficiënt maken, verbeteren of veraangenamen.

In principe is iedereen creatief hoewel creativiteit bij de ene mens wel veel verder ontwikkeld is dan bij de ander. Maar naast dat we allemaal creativiteit in ons hebben, kunnen we ook allemaal onze creativiteit vergroten door hier bewust aan te werken. Dat kun je doen door aan verschillende creatieve sessies deel te nemen, boeken te lezen over creativiteit, cursussen en workshops te volgen en oefeningen te doen. Maar naast als deze activiteiten is er een diepere laag van persoonlijke eigenschappen die samenhangen met creativiteit.

Dit zijn eigenschappen die enerzijds aangeboren zijn, maar die je anderzijds ook kunt ontwikkelen wanneer je daar energie op zet. Het leuke van veel van deze eigenschappen is dat het vaak tegenstellingen zijn, maar in plaats van wit óf zwart, is de creatieveling wit én zwart. Veel mensen bezitten al één van deze eigenschappen (je bent bijvoorbeeld introvert en extravert): aan de andere kun je werken en er ontstaat een heel nieuw potentieel aan denkkracht.

Het valt niet mee om aan al deze eigenschappen te werken. Dat is gelukkig ook niet nodig. Je kunt de eigenschappen uitzoeken die jou het meeste aanspreken en daar actief aan werken. Dat kan zowel iets zijn waar je al goed op scoort als iets dat je graag wilt ontwikkelen omdat je er niet zo goed in bent. Elke stap die je zet helpt, omdat de nieuwe aspecten die je van jezelf toevoegt ook weer verbonden worden met wat er al was. Hierdoor wordt je creatiever en unieker dan je al was.

Creatieve mensen zijn open en gevoelig

Een creatief persoon staat open voor nieuwe dingen en pikt in een willekeurige situatie signalen op die andere mensen niet oppikken. Creatieve mensen oordelen niet snel, maar staan open voor andere denkbeelden en proberen zich in te leven hoe de situatie door de ander wordt ervaren.

Creatief werken: passie en afstand

Creatief werken staat vaak gelijk aan gepassioneerd werken: je volop in je taken storten. Maar creatieve personen kunnen ook op het juiste moment afstand nemen van het werk waar ze mee bezig zijn. Ze verliezen zich niet in hun taak, waardoor ze vastlopen, maar kunnen hun eigen werk objectief 'van buitenaf' bekijken. De kracht zit hem erin dat een creatief persoon weet wanneer hij of zij moet schakelen tussen passie en afstandelijkheid.

Minder onderscheid tussen man en vrouw

Mannen en vrouwen hebben allebei eigenschappen die passen bij creativiteit. Zo wordt mannelijkheid vaak geassocieerd met de ratio, het hoofd, het denken en oog voor het geheel; terwijl vrouwelijkheid staat voor gevoel, emotie, dingen met je hart doen en meer oog voor detail. Dit zijn uiteraard stereotypen: mannen kunnen vrouwelijke eigenschappen hebben; en vrouwen kunnen ook mannelijke eigenschappen hebben. En dat is precies wat er aan de hand is met veel creatieve mensen: zij maken een combinatie van mannelijke en vrouwelijke eigenschappen. Zo worden de sterke punten van beide gecombineerd en het verschil tussen het mannelijke en het vrouwelijke vervaagd.

Structuur en speelsheid

Creatieve mensen doorzien structuren en kunnen zich daar ook in schikken. Maar dat doen ze niet altijd. Om constructief te kunnen werken (vooral om te kunnen samenwerken) in het belangrijk dat iedereen zich houdt aan bepaalde regels en constructief meedoet in het proces. Creatievelingen zullen echter op het juiste moment afwijken van de bestaande structuur en een stuk speelsheid inbrengen. In een groepsproces brengen zij daarmee niet alleen zelf creativiteit in, maar prikkelen tegelijkertijd de creativiteit van anderen.

Introvert en extravert

Vaak delen we mensen in volgens het principe introvert versus extravert, en een grote groep mensen die daar tussen zitten. De ware creatieveling doorbreekt dit patroon en is op het juiste moment introvert en op het juiste moment extravert. Met andere woorden, hij maakt een effectieve combinatie van zijn eigen denkwereld en de wereld om hem heen. Dit is niet eenvoudig en vergt veel oefening en discipline. Het voelt ook niet altijd even natuurlijk om van het ene op het andere moment te switchen van introvert naar extravert. Het is belangrijk om ook bij jezelf te blijven en de dingen zoveel mogelijk te doen op een manier die bij jou past. Maar het is ook niet verboden om van tijd tot tijd een beetje toneel te spelen.

Creativiteit komt voor uit fantasie en een diepgeworteld realiteitsgevoel

Creativiteit wordt al snel geassocieerd met fantasie en verbeelding. Die associatie is zeer terecht: wanneer je een rijke fantasie hebt en zaken makkelijk weet te verbeelden leidt dat makkelijk tot veel afwijkende ideeën. Dit gaat echter pas echt werken wanneer er een diepgeworteld realiteitsgevoel tegenover staat. De ideeën die ontstaan door te putten uit je fantasie en verbeelding krijgen pas echt waarde wanneer je ze kunt koppelen aan het hier en nu; aan de situatie waaraan je iets wilt veranderen.

Creatieve mensen zijn slim, maar ook naïef

Wanneer je veel weet (of veel kan) helpt dat bij creativiteit. Creatief zijn gaat vaak over verbanden zien; vooral verbanden die niet direct voor de hand liggen. Wanneer je kunt putten uit een grote hoeveelheid informatie die je paraat hebt zijn er ook veel verbindingen mogelijk. Maar tegelijkertijd is kennis ook een beperking: de informatie is vaak al op allerlei manieren aan elkaar verbonden. Je vervalt makkelijk in bestaande patronen. Daarom is het belangrijk dat je slimheid met naïviteit kunt combineren. Wanneer je je naïef opstelt ga je 'domme' voor de hand liggende vragen stellen. Maar vaak blijkt dat hier niet voor de hand liggende antwoorden op te geven zijn. Veel dingen worden op een bepaalde manier gedaan, omdat men dat nou eenmaal zo gewend is. Juist door de voor de hand liggende vragen te stellen kun je weer op vernieuwende ideeën komen.

Lees verder

• Creativiteit: creatief waarnemen en creatief denken
• Creatiever denken: vijf manieren voor creatieve ideeën