De Sollicitatieplicht in Nederland

Gezien het feit dat de werkloosheid de komende jaren fors zal gaan stijgen, gaan steeds meer mensen zich verdiepen in zaken die bij een eventuele werkloosheid komen kijken. Daarbij hoort ook de sollicitatieplicht. Dit onderdeel is van essentieel belang om opnieuw aan werk te komen, maar nog belangrijker: om in aanmerking te blijven komen voor een WW-uitkering.

De sollicitatieplicht

De verplichting van de werknemer om te voorkomen dat hij werkloos blijft, houdt in dat hij zich in voldoende mate moet inspannen om passende arbeid te verkrijgen. Dit betekent dat de werknemer regelmatig moet solliciteren. Bij beoordeling of de werknemer aan deze verplichting voldoet is het ‘Besluit Sollicitatieplicht werknemers WW 2009’ van belang. In dat besluit blijkt dat deze activiteiten kunnen variëren van het sturen van een open of een gerichte sollicitatiebrief tot de inschrijving bij een uitzendbureau, het afleggen van een sollicitatiebezoek of het voeren van een sollicitatiegesprek. Ook andere activiteiten kunnen onder deze noemer worden gebracht, zoals het ingaan op een verwijzing van een uitzendbureau naar mogelijk werk bij een nog anonieme werkgever, het volgen van een opleiding, een workshop volgen of het gaan verrichten van vrijwilligerswerk. Veel is mogelijk zolang de verrichte activiteit maar concreet en verifieerbaar is. In het ‘Besluit Sollicitatieplicht’ is expliciet bepaald dat, als het UWV de werknemer verwijst naar beschikbaar, passend werk bij een werkgever, van de werknemer wordt verwacht dat hij daarop afgaat. Gebeurt dat niet zonder een gegronde reden, dan wordt dat gekwalificeerd als schending van de sollicitatieplicht.

Voldoende inspanningen

Van de werknemer wordt verder verwacht dat hij voldoende sollicitatie activiteiten verricht. Wat voldoende is hangt af van de individuele omstandigheden. Behalve de mogelijkheden en eventuele beperkingen van de werknemer en de normen die in de ‘Richtlijn passende arbeid 2008’ zijn vastgelegd, spelen hierbij ook de situatie op de regionale arbeidsmarkt en het aantal beschikbare vacatures een rol. In het licht van deze omstandigheden bepaalt het UWV in samenspraak met de betrokkene welke activiteiten van hem kunnen worden verlangd. De afspraken die hierover worden gemaakt, worden vastgelegd in de re-integratievisie. Zij blijven gelden totdat er andere afspraken worden gemaakt. Wordt het aantal keren dat er moet worden gesolliciteerd bij het maken van deze afspraken niet geconcretiseerd, dan geldt als uitgangspunt dat de betrokkene gemiddeld één keer per week moet solliciteren.

De inhoud van de gemaakte afspraken geldt als maatstaf bij de beoordeling of de werknemer aan zijn sollicitatieplicht heeft voldaan. Constateert het UWV een tekortkoming op dit punt dan kan een maatregel worden opgelegd wegens schending van de verplichting om in voldoende mate te trachten passende arbeid te verkrijgen. Vereist is dan wel dat de werknemer van de geconstateerde tekortkoming een verwijt kan worden gemaakt. Ook moet de in de re-integratievisie omschreven verplichting, helder, inzichtelijk, ondubbelzinnig en voldoende bepaald zijn. Hetgeen van de betrokkene wordt verlangd moet met andere woorden voldoende geconcretiseerd zijn. Wordt hieraan niet voldaan, dan biedt de re-integratievisie onvoldoende grondslag om een maatregel op te leggen.

Dreigende werkloosheid

De afspraken die zijn gemaakt over de invulling van de sollicitatieplicht gelden in principe van het moment dat ze zijn vastgelegd in de re-integratievisie. Echter ook voordat de re-integratievisie is opgesteld worden al activiteiten van de werknemer verwacht. Het ‘Besluit Sollicitatieplicht werknemers WW 2009’ bepaalt hieromtrent dat activiteiten mogen worden verlangd vanaf het moment dat duidelijk is dat werkloosheid dreigt. Dit moment kan verschillen. Bij dreigende werkloosheid ten gevolge van een rechtsgeldige opzegging is dat bijvoorbeeld de datum van opzegging. Eindigt het dienstverband op een andere manier, dan wordt verwacht dat er sollicitatie-activiteiten worden ontwikkeld vanaf het moment dat het de werknemer redelijkerwijs duidelijk kan zijn dat het dienstverband gaat eindigen. Bij dreigende werkloosheid ten gevolge van verlies van een arbeidsongeschiktheidsuitkering is het moment waarop is gemeld dat de arbeidsongeschiktheidsuitkering zal worden ingetrokken of herzien, bepalend. Bij werkloosheid ingeval van seizoensarbeid moet de werknemer zich minstens een maand voor het intreden van de werkloosheid laten inschrijven bij één of meer uitzendbureaus en actief op zoek gaan naar opvularbeid van allerlei aard. Neemt de werknemer ontslag vanwege verhuizing, dan zal hij zich op het moment dat de nieuwe woonplaats bekend is, moeten laten inschrijven als werkzoekende bij een vestiging van het UWV in die woonplaats en zal hij in ieder geval vanaf het moment waarop de verhuisdatum bekend is, concrete sollicitatie-activiteiten moeten ondernemen.

Startersregeling

Het ‘Besluit Sollicitatieplicht werknemers WW 2009’ bevat een specifieke bepaling voor startende zelfstandigen. Deze bepaling houdt verband met art. 77a WW. Op grond daarvan kan het UWV een werkloze uitkeringsgerechtigde toestaan om gedurende een periode van maximaal zes maanden met behoud van uitkering werkzaamheden als zelfstandige te verrichten onder de voorwaarde dat aannemelijk is dat de betrokkene in de toekomst structureel met deze werkzaamheden in zijn bestaan kan voorzien. Het ‘Besluit Sollicitatieplicht’ bepaalt in het verlengde hiervan dat, als op voorhand niet uitgesloten is dat aan deze voorwaarde kan worden voldaan, het UWV met de betrokkene kan afspreken dat de activiteiten die hij verricht om zich voor te bereiden op de mogelijkheid om als zelfstandige aan de slag te gaan, enige tijd worden beschouwd als activiteiten die ter invulling van de sollicitatieplicht worden verricht. De duur van deze periode wordt in overleg met de betrokkene vastgesteld.