Typemachine of schrijfmachine verdrongen door tekstverwerker

Een typemachine, met officiële naam schrijfmachine, is een apparaat dat na de introductie van de computer gaandeweg uit alle kantoren is verdwenen. Ook particulieren zijn amper nog in het bezit van een typemachine of hebben er slechts een ergens op zolder staan. Ooit was het een welkom apparaat waar ook door zeer velen veel gebruik van is gemaakt. Grote bedrijven hadden complete afdelingen met alleen maar typistes want het waren voornamelijk vrouwen die ermee werkten. Maar weinigen zullen rouwig zijn dat de typemachine is verdwenen want de tekstverwerker heeft zeer veel voordelen.

Typen onpersoonlijk en onbeleefd

Na de uitvinding van de typemachine is typen nog lang in ongenade gebleven. Een brief typen werd als onbeleefd en onpersoonlijk gevonden en sollicitatiebrieven mochten in het geheel niet getypt worden. Maar voor de leesbaarheid zou het vaak veel beter zijn geweest om te typen omdat lang niet iedereen een duidelijk handschrift heeft. Handgeschreven werk dat omgezet moest worden naar drukwerk heeft ook menige typograaf veel hoofdbrekers bezorgd.

Uitvinding typemachine

Over wie de typemachine heeft uitgevonden bestaat geen zekerheid. Verschillende landen claimen de uitvinding met de naam van de uitvinder erbij zoals:

• 1714 Henry Mill (Engelsman)
• 1808 Pellegrino Turri (Italiaan)
• 1829 William Austin Burt (Verenigde Staten)
• 1837-1855 Giuseppe Ravizza (Italiaan)
• 1837 Xavier Progin (Fransman)
• 1864 Peter Mitterhofer (Oostenrijk)

Fabrikant van schrijfmachines E. Remington and Sons

De enige echte uitvinders zouden Christopher Latham Sholes, Carlos Glidden en Samuel W. Soule zijn die in 1867 een schrijfmachine in meervoudige productie hebben genomen in een werkplaats in Milwaukee in de staat Wisconsin in de Verenigde Staten. Maar zij verkochten het patent aan de naaimachinefabrikant die ook wapens maakte E. Remington and Sons. Die firma maakte in New York schrijfmachines op commerciële basis vanaf 1873. Aanvankelijk waren de machines zwaar en degelijk maar later werden ook lichtere gemaakt die vervoerd konden worden. Het werken met die lichtere machines was echter weinig comfortabel en ze waren van mindere kwaliteit.

Vastlopende letters

De indeling van het toetsenbord was aanvankelijk niet universeel. Voor zover hij oorspronkelijk misschien mede was gebaseerd op de meest efficiënte manier voor de handbewegingen was dat later niet meer het geval. De Amerikaan Christopher Sholes heeft de volgorde van de toetsen aangepast omdat herhaaldelijk bepaalde letterarmen vastraakten. Hij plaatste letters zodanig links en rechts op het toetsenbord dat het risico van vastlopen sterk verminderde. Ook is later bij het toetsenbord van de computer die indeling overgenomen hoewel daar geen letters kunnen vastlopen.

Verschillen in letterindeling

De meeste toetsenborden, zowel van typemachines als van computers, zijn ingedeeld met als eerste letters links boven QWERTY. In sommige landen wordt een andere volgorde gebruikt met als eerste toetsen AZERTY. Dit is het geval in België en Frankrijk omdat daarmee makkelijker Franstalige teksten kunnen worden getypt. In weer andere landen hebben de toetsenborden kleine afwijkingen zoals in Duitstalige landen waar sprake is van een QWERTZ-indeling. Ook staan symbolen soms op een andere plek.

Uitvinding elektrische typemachine

Ook al had Christopher Sholes een indeling gevonden waarbij zoveel mogelijk voorkomen werd dat de letterstaafjes vastliepen kon dit toch wel eens gebeuren bij erg snel typen. Dat probleem werd definitief opgelost door de uitvinding van de elektrische schrijfmachine. Met de elektrische machine werd het ook mogelijk om het type van de letter te vervangen terwijl bij de handmachine per machine altijd slechts één lettertype mogelijk was.

Niet-proportioneel lettertype

Het merendeel van de typemachines heeft een niet-proportioneel lettertype. Daarmee wordt bedoeld een lettertype waarbij alle letters evenveel ruimte nodig hebben. De brede letter m heeft daarbij evenveel ruimte nodig als de smalle letter i. Met een niet-proportioneel lettertype heeft elke regel wel exact evenveel lettertekens. Er bestaat nog een computerlettertype waarbij dit ook het geval is namelijk de courier.

Voordelen tekstverwerker

Sinds tekstverwerking met de computer bestaat zijn typemachines vrijwel in onbruik geraakt hoewel er nog steeds schrijvers zijn die ermee werken zoals er ook schrijvers zijn die beslist alleen met een pen willen schrijven. De voordelen van tekstverwerken met de computer zijn echter erg groot. Enkele belangrijke voordelen zijn.

• Makkelijk schrijffouten en typefouten verbeteren.
• Verbeteren door middel van een programma voor spellingscontrole.
• Verbeteren door middel van een programma van grammaticacontrole.
• Opnieuw gebruik van reeds getypte fragmenten.
• Gebruik van verschillende lettertypes, letterkleuren en lettergroottes.