Albarello tegelfabriek met veel handwerk

Albarello is de Italiaanse naam voor een apothekerspot. Het is ook de naam die Pieter en zijn vrouw Margaretha Baas kozen voor het aardewerkfabriekje dat ze in 1996 overnamen van Bob Brenkman in het Friese Oosterbierum dat aan de Waddenzee ligt. Baas professionaliseerde het bedrijfje en verhuisde in 1998 naar een oude boerderij in het dorp Menaldum dat een geringe afstand landinwaarts van Oosterbierum ligt. De plateelschilders van Albarello beheersen de technieken om tegels mooi te kunnen beschilderen en werken klantgericht. Zo kan de klant bijvoorbeeld een eigen tekst laten verwerken op een tegel.

Tegelfabriek weer snel uit de brand

Helaas sloeg in 1999 het noodlot toe en het schuurgedeelte en de inrichting van de oude boerderij gingen in een brand verloren. Maar een jaar later werd de productie alweer in de herbouwde boerderij voortgezet. De eerste jaren van het bestaan van de tegelfabriek Albarello werden vooral replica’s gemaakt van majolicaschotels en apothekerspotten uit de zestiende en zeventiende eeuw. Tegenwoordig worden hoofdzakelijk tegels en tegeltableaus vervaardigd.

Albarello geheel zelfstandig van klei tot tegel

De tegels die worden geproduceerd zijn bestemd voor verwerking zowel buitenshuis als binnenshuis en zijn geschikt voor wanden, gevels en vloeren en zijn eenkleurig of meerkleurig of gedecoreerd. Wekelijks worden er 8.000 tegels vervaardigd. Het ambachtelijke proces voor de productie van die tegels duurt van klei tot eindproduct ongeveer drie weken. Bij Albarello worden alle werkzaamheden zelf uitgevoerd wat begint met kleiplakjes uitsnijden uit de vochtige klei. Die plakjes gaan minstens tien dagen naar de droogkamer waarna ze gebakken worden. Vervolgens krijgen ze een laagje glazuur en worden weer gebakken.

Trots op restauratieprojecten

Bij Albarello worden tegels voor particulieren gemaakt maar er wordt ook gewerkt in opdracht van architecten die iets speciaals willen hebben voor hun nieuwbouwprojecten. Bij tijden worden ook grote restauratieopdrachten uitgevoerd zoals een restauratieproject met Delfts blauwe tegeltjes voor het Johan de Witthuis. Een andere restauratieopdracht betrof Friese witjes voor de Eerste Kamer. Een project waar Albarello bijzonder trots op is was de reparatie van verschillende tegeltableaus voor het Rijksmuseum. Dit project was een uitdaging omdat de nieuwe tegels niet van de oude te onderscheiden mochten zijn. Het precies lijken betrof zowel de exacte kleuren als de penseelstreken die overeen moesten komen met de oude tegels.

Milieuvriendelijkheid staat voorop bij Albarello

Binnen het productieproces is veel aandacht voor milieuvriendelijkheid. Zo wordt het water dat uit de ontvochtiger komt opnieuw gebruikt om de klei nat te maken als dat nodig is. Ook wordt de warmte die uit de ovens komt gebruikt in de droogkamer. Het materiaal van tegels die mislukt zijn en nog niet in de oven zijn geweest wordt niet afgevoerd maar hergebruikt in de klei.

Tegels worden met veel handwerk gemaakt

De tegels van Albarello hebben geen strakke machinale uitstraling zoals tegels die door bouwmarkten worden verkocht. Gedurende de productie komt er zeer veel handwerk aan te pas waardoor de tegels een zeventiende eeuwse uitstraling hebben. Momenteel werken er dertien mensen in de fabriek, waaronder vier plateelschilders.

Bedreven plateelschilders

Albarello heeft een eigen afdeling waar de tegelontwerpen worden bedacht. De ongeveer 250 ontwerpen breiden nog steeds uit met nieuwe voorstellingen. Om een goed ontwerp te kunnen maken is het noodzakelijk om te weten welke mogelijkheden en eventuele beperkingen door het materiaal worden opgelegd. Nagenoeg alle modellen van majolicategels vanaf de zeventiende eeuw worden bij Albarello nagemaakt. De plateelschilders hebben de nodige technieken daarvoor aangeleerd en kennen de nodige kleurrecepten.

Tegels naar wens van de klant eventueel met spreuken

Maar er worden ook hedendaagse tegels gefabriceerd met talrijke voorstellingen zoals bloemen, dieren, landschappen, mensen en planten. Ook kunnen wensen van klanten worden vervuld bij het maken van een ontwerp. En er worden speciale geschenktegels gemaakt van afbeeldingen die door klanten zijn aangeleverd of teksten zoals bijvoorbeeld spreukentegels met een eigen verzonnen spreuk.

Lees verder

• Tegels kiezen voor in huis
• Keramische tegels en hun eigenschappen
• Vloertegels meestal decoratieve functie