Hoe word ik een professionele stand-up comedian?

Wil je professioneel stand-up comedian worden? Op een podium staan, staat in de top 5 van allergrootste angsten. En toch zijn er veel mensen die het aspireren om voor een publiek grappen te vertellen. Stel dat je stand-up comedian wilt worden, waarbij je betaald wordt voor je optredens. Hoe begin je deze carrière en waar kun je terecht om te oefenen en om te verdienen aan stand-up comedy? En wat verdien je eigenlijk als je eenmaal professioneel stand-up comedian bent? Stand-up comedy is ontstaan in de Verenigde Staten. De grootste namen in stand-up comedy zijn dan ook Amerikaans. Beroemde comedy clubs zoals de Comedy Cellar in New York hebben artiesten als Robin Williams, Sarah Silverman, Amy Schummer en Jerry Seinfeld op het podium gehad. Voor veel artiesten begint hun carrière in Hollywood met een naam in stand-up comedy. Eddy Murphy, Roseanne Barr … allemaal begonnen ze op open mics in kleine comedy clubs.

Hoe weet ik of ik geschikt ben voor stand-up comedy?

Als je van nature grappig bent, een verhaal goed kunt vertellen en mensen om je heen goed kunt vermaken met anekdotes, dan heb je misschien wel talent voor stand-up comedy. Maar comedians zijn niet allemaal vlotte praters in het dagelijks leven, integendeel. Veel comedians hebben een unieke kijk op het leven en niet altijd een hele vrolijke. Comedy reflecteert op het leven, ook op de mindere kanten, en daarom is het vooral belangrijk dat je eerlijk durft te zijn. Of dit nu betekent dat je ruimte geeft aan je absurde fantasie of door eerlijk te zijn over je angsten en mislukkingen. Comedy gaat over het leven.

Wat moet ik doen om stand-up comedian te worden?

Je zult moeten beginnen met het langsgaan bij de zogenaamde 'open mics'. Dat zijn open podia voor comedians. Hier testen beginners en gevorderden nieuwe en herschreven grappen. Door de open mics te doen en te herschrijven en te oefenen, krijg je steeds meer goede grappen. Als je hier vaak genoeg gestaan hebt, en je bent goed, zul je opvallen bij de eigenaar van de club of bij een boeker. Deze zullen je op termijn vragen voor betaalde optredens. Als je dit een tijd doet kun je gescout worden door een impressariaat. Hier vanuit kun je bijvoorbeeld mee doen aan wedstrijden (dit kan ook als je amateur bent). En zo zullen theaterdirecties je leren kennen, en het grotere publiek. Als je dit hebt bereikt kun je steeds vaker en beter betaald op het podium staan. Je kunt je theatertour doen en daadwerkelijk geld verdienen (minder bekende artiesten houden nauwelijks geld over van op tournee gaan). Je zult wellicht gevraagd worden voor andere klussen, zoals een commercial inspreken of acteren in een film.
Wanneer je dit niveau hebt bereikt kun je leven van stand-up comedy.

Hoe kan ik mee doen aan een open mic?

Open mics worden door verschillende organisatoren, door het hele land, georganiseerd. Je hebt de clubs, zoals Comedyhuis Club in Utrecht, waar je een wekelijkse open mic hebt, of Toomler in Amsterdam. Sommige hanteren een wachtlijst (Toomler kan een half jaar rekenen), anderen geven beginners nog wel eens een kans. Je hebt, naast de clubs met hun open mics, ook organisatoren die op verschillende locaties open mics hebben. Dit kunnen kleine theaters zijn, maar ook café's. Reken er niet op dat je gewoon binnen kunt lopen en het podium op kan. Wat het beste werkt is om er een paar in je stad of provincie op te zoeken, er heen te gaan en dan te praten met degene die boekt. Vraag het de andere comedians.

Wat wordt van me verwacht op een open mic?

Een open mic wordt gepresenteerd door een 'MC' (Master of Ceremony). Deze vrouw of man praat de show aan elkaar en introduceert de comedians. De lijst van comedians heet de 'line up'. Waar in de line up jij staat geprogrammeerd is meestal aan de MC. Deze staat vaak in nauw contact met de organisator. Als beginner heb je niet zoveel te willen. Je zult misschien als eerste of tweede worden neergezet. Dit zijn enge plekken omdat de zaal nog niet heel warm is, maar je kunt beter niet gaan zeuren om een ander plekje. Dit wordt als onsportief gezien. Iedere comedian is ooit begonnen en moest die plekken pakken. Dus kop omhoog en ga ervoor. Een positieve, meewerkende houding doet wonderen. Val andere comedians niet teveel lastig voordat ze moeten optreden. Je kunt na de show feedback vragen aan de andere comedians. Als je net begint wordt het niet altijd gewaardeerd als je commentaar levert op meer gevorderde comedians. Houd dit in gedachte voordat je de comedian die de avond afsloot vertelt wat je van zijn/haar grappen vond.

Hoeveel tijd krijg ik als ik optreed?

Een open mic betekent meestal tussen de zes en acht minuten speeltijd. Maar de organisator zal je dit precies kunnen vertellen. Vraag het vooraf! Je wilt niet met veel te veel, of te weinig, grappen het podium op gaan. Weet je niet hoeveel tijd je act kost? Neem het een keertje op van tevoren. Of schrijf het uit: 100 woorden is ongeveer een minuut a anderhalve minuut.

Bij een betaald optreden zijn de acts meestal 20 minuten. De hoofdact ('headliner') is tussen de 25 en 45 minuten. Dan heb je vaak nog de 'open spot', dat is een plekje na de pauze. Hier mag een beginner (die dan vaak al jaren bezig is) een minuut of acht het podium op.

Wat krijg ik betaald als stand-upper?

Reken je vooral in het begin niet rijk. Een open mic kost alleen maar geld: je moet er heen, je moet je voorbereiden en soms krijg je een drankje cadeau maar vaak ook niet. Als je eenmaal betaald wordt voor professionele shows zul je, met geluk, op de donderdag, vrijdag en zaterdag spelen. Deze optredens zullen gemiddeld 80 euro opleveren. Beter is het wanneer je bij een impresariaat terecht komt die goede banden heeft met bedrijfsleven en productiehuizen voor film en televisie. Een bedrijfsoptreden van 20 minuten, voor een relatief onbekende comedian van niveau, kan tussen de 200 en 2000 euro opleveren.