Jongeren en werken: Wat en hoeveel?

Rond je vijftiende krijg je de behoefte aan wat meer geld en een baantje. Tot je achttiende ben je nog minderjarig en mag je dus niet zomaar elk werk doen dat je leuk vindt. Er zijn regels welk werk minderjarigen mogen doen en hoe lang ze mogen werken. Daarnaast is de minimumloon afhankelijk van je leeftijd. Wanneer, wat en voor hoeveel mag je werken als jongere?

Inhoudsopgave

• Wat mag je wel en niet doen?
• Hoeveel mag je werken?
• Stages

Wat mag je wel en niet doen?

Er zijn regels voor het soort werk dat je als kind mag verrichten. Tot je achttiende worden de moeilijkheid en het gevaar dat je loopt steeds een stukje opgebouwd. Hieronder zie je een overzicht.

12 jaar

Als twaalfjarige mag je voor het eerst werken, maar alleen als je een werkstraf opgelegd hebt gekregen. Je mag dan geen industrieel werk (in een fabriek of met machines) doen, alleen bijvoorbeeld een garage vegen of afwassen in een bejaardentehuis. In sommige gevallen mag je ook werken voor een leerproject.

Een twaalfjarige mag de werkstraf op een schooldag niet langer dan twee uur uitvoeren, maar op niet-schooldagen en in de vakantie is dit zeven uur. In een schoolweek mag niet langer dan 20 uur gewerkt worden en in een vakantieweek is dat 36 uur. Je mag niet meer dan 6 vakantieweken per jaar werken.

13 en 14 jaar

Kinderen van 13 en 14 jaar mogen voor het eerst echt werken, al blijft het bij klusjes en niet-industrieel werk. Dit is verboden:

• werken in een fabriek;
• werken met of bij machines;
• werken met gevaarlijke of giftige stoffen;
• dingen tillen die zwaarder zijn dan 10 kilo;
• dingen duwen of trekken van meer dan 20 kilo;
• achter de kassa en met geld werken;
• vrachtwagens laden of lossen;
• zelf kranten bezorgen (helpen bij het verspreiden van folders en huis-aan-huisbladen mag wel);
• werken in de horeca, als daar alcohol wordt geserveerd.

Wel mogen ze helpen in winkels en in de landbouw, al blijft het bij licht werk. Er mag aan de lopende band gewerkt worden, maar onder voorwaarden, onder meer is het ondertekenen van een akkoord door de ouders of verzorgers verplicht. Lichte werkzaamheden op bijvoorbeeld een manege, camping of speeltuin zijn ook toegestaan.

Kinderen vanaf 13 jaar mogen ook meewerken aan een uitvoering, zoals een toneelstuk of een reclamespot. Hiervoor gelden aparte regels voor de tijd die aan de uitvoering besteed mag worden.

15 jaar

Voor 15-jarigen zijn dezelfde werkzaamheden verboden als voor 13- en 14-jarigen, met uitzondering van het bezorgen van kranten. Hiervoor zijn wel speciale tijden van toepassing, zie verderop. Kinderen van 15 jaar mogen nu ook helpen in de horeca, zoals bedienen in een restaurant of kantine. Als er alcohol wordt geschonken is dit niet van toepassing.

16 en 17 jaar

Jongeren van 16 of 17 jaar mogen gevaarlijk werk uitvoeren. In ieder geval is nog steeds tot het 18de levensjaar verboden:

• werken met giftige stoffen;
• werken met bestrijdingsmiddelen;
• werken met gevaarlijke stoffen, virussen en bacteriën;
• werken onder overdruk (zoals duiken of werken in een afgesloten ruimte);
• werken op plekken met lawaai (meer dan 85 decibel);
• werken met trillingen.

Sommige werkzaamheden zijn wel toegestaan, maar alleen onder deskundig toezicht. Hieronder vallen bijvoorbeeld: werken in een omgeving met instortingsgevaar; werken met artikelen die kunnen ontploffen (zoals vuurwerk); het besturen van een trekker (met een trekkerrijbewijs mag je de openbare weg op) en dieren slachten in het slachthuis.

Hoeveel mag je werken?

Kinderen moeten voldoen aan een bepaalde tijd rust, om op school goed geconcentreerd te blijven. Hoe ouder je wordt, hoe meer je mag werken. Dit zijn de regels:

13 en 14 jaar

Het volgende tabel geeft weer hoeveel een kind van 13 of 14 jaar mag werken:

Een kind moet dagelijks 14 uur rust hebben, in ieder geval tussen 19.00 en 7.00. Dat geldt ook voor de vakanties. Bij een werktijd van aaneengesloten 4,5 uur is een pauze van 30 minuten verplicht.

15 jaar

Een 15-jarige mag nu ook tijdens de schoolweek werken. Hoeveel er gewerkt mag worden is wel afhankelijk van de leerplicht van een kind. Zie het tabel hieronder.

Een kind van 15 jaar moet 12 uur rust per dag hebben, in ieder geval tussen 19.00 en 7.00, voor de vakanties is dat tussen 21.00 en 7.00. Bij een werktijd van 4,5 aaneengesloten uren is een pauze van 30 minuten verplicht. Een kind van 15 mag ook op zondag werken. Ouders of verzorgers moeten daarvoor uitdrukkelijk toestemming geven en het moet echt nodig zijn door de bedrijfsomstandigheden. Daarnaast is de zaterdag een vrije dag als er op zondag gewerkt wordt en er zijn minstens vijf vrije zondagen per zestien weken.

Kinderen van 15 jaar die kranten rondbrengen, hebben een maximale arbeidstijd van twee uur per dag. Per dag moet het kind minstens 12 uur rust hebben, in ieder geval tussen 19.00 en 6.00. Ook hier geldt: Als er op zondag gewerkt wordt, is de zaterdag ervoor een vrije dag.

16 en 17 jaar

Als 16- of 17-jarige mag je gemiddeld 40 uur per week werken. Onderstaand schema geeft een overzicht van de werktijden voor deze leeftijdscategorie.

Jongeren van 16 of 17 jaar hebben minimaal 12 uur rust per dag nodig, in ieder geval tussen 23.00 en 6.00. Per week hebben ze 36 uur rust nodig en bij een werktijd van 4,5 aaneengesloten uren is een pauze van een half uur verplicht. Twee pauzes van een kwartier is ook toegestaan, als dat collectief wordt besloten. Er mag op zondag gewerkt worden, als dit nodig is voor het werk. Wel moeten er 13 vrije zondagen per 52 weken zijn, als dit in collectief overleg anders wordt besloten is dat ook toegestaan.

Stages

Kinderen van 13, 14 of 15 jaar mogen een maatschappelijke stage lopen. Dit houdt in dat het kind licht niet-industrieel vrijwilligerswerk uitvoert op bijvoorbeeld een zorgboerderij of een verzorgingstehuis. De school moet een stageovereenkomst afsluiten met de organisatie waarbij het kind werkt. Onderstaande werktijden zijn het maximum tijdens een maatschappelijke stage.

Werken op zondag is niet toegestaan, behalve als dit voor het werk nodig is, bijvoorbeeld om te helpen bij een viering of kerkdienst. Wel moeten de ouders of verzorgers hier toestemming voor geven, is de zaterdag ervoor een vrije dag en heeft het kind minstens 5 vrije zondagen in 16 aaneengesloten weken.

Een 13/14-jarige moet 14 uur rust per dag hebben, een 15-jarige 12 uur. In ieder geval mag er niet gewerkt worden van 19.00 tot 7.00, behalve voor 15-jarigen in de vakanties, dan mag er niet gewerkt worden van 21.00 tot 7.00. Bij een aaneengesloten werktijd van 4,5 uur is een pauze van een half uur verplicht voor 13, 14 en 15-jarigen. Als het kind al een bijbaan heeft worden de werktijden van de bijbaan en de maatschappelijke stage bij elkaar opgeteld. Het totaal van de uren mag de maximale werktijd niet overschrijden.

Voor beroepsstages gelden andere regels. Kinderen van 14 en 15 jaar mogen een beroepsstage lopen, mits de school een stageovereenkomst heeft gesloten met het bedrijf of de organisatie waar het kind werkt, of als de gemeente een verzoek tot vervangende leerplicht heeft goedgekeurd. In ieder geval moeten de ouders of verzorgers de stageovereenkomst ondertekenen.
Er mag ook werk worden gedaan in fabrieken, al blijft het bij licht, ongevaarlijk werk. Er mag alleen onder begeleiding worden gewerkt. Per dag mag er 7 uur gewerkt worden, per week is dat 35 uur. School telt ook mee werktijd. Minimaal moet het kind 14 uur rust hebben, in ieder geval tussen 19.00 en 7.00. Bij 4,5 aaneengesloten werkuren is een pauze van 30 minuten verplicht en werken op zondag is niet toegestaan.