Over competentiemanagement: Wat is een competentie?

Competentiemanagement is een veelgehoorde kreet, maar lang niet iedereen weet wat bedoeld wordt met de term competentie. Mensen verwarren competenties soms met een vaardigheid of een houdingsaspect, of zelfs met kennis. In feite is een competentie een combinatie van kennis, vaardigheden en houdingsaspecten.

Over competenties

Competentie betekent letterlijk ‘bekwaamheid’. Een competentie is dus een combinatie van kennis, vaardigheden en attitude, die er samen voor zorgen dat iemand in staat is zijn werk goed te doen.

• Kennis: beschikken over informatie, bekend zijn met iets, oftewel het ‘weten’.
• Vaardigheden: het vermogen om een handeling bekwaam uit te voeren of een probleem juist op te lossen, iets wat je meestal leert door ervaring. Anders geformuleerd is een vaardigheid het ‘kunnen’ van iets.
• Attitude: het houdingsaspect, de gevoelens over iets oftewel het ‘willen’.

Voorbeelden van competenties

• Aanpassingsvermogen
• Besluitvaardigheid
• Integriteit
• Klantgerichtheid
• Kwaliteitsgerichtheid
• Leidinggeven
• Omgevingsbewustzijn
• Organisatiesensitiviteit
• Overtuigingskracht
• Resultaatgerichtheid
• Samenwerken

Het nut van competenties

Je begint met op organisatieniveau in kaart te brengen welke competenties je nodig hebt. Dit volgt uit strategie en beleid van de organisatie: waar willen we heen en wat hebben we daarvoor nodig.

Met deze reeks van competenties ga je aan de slag om functieprofielen op te stellen op groepsniveau en/of individueel niveau. Een logisch samenstel van competenties, ook wel competentieset genoemd, maakt dan samen een functie.

Enerzijds zijn er competenties die specifiek zijn voor een functie, zoals accuratesse voor een boekhouder en overredingskracht voor een verkoper. Maar er zijn ook vaak algemene competenties die gelden voor iedereen die bij een organisatie werkt, zoals klantgerichtheid en creativiteit of collegialiteit.

Als helder is welke competenties waar nodig zijn, is het zaak ervoor te zorgen dat de juiste persoon op de juiste plek komt te zitten. De toegevoegde waarde van werken met competenties is, dat alle functies optimaal zijn ingevuld en daardoor de organisatie dichter bij haar doelstellingen kan komen.

Competenties zijn dus handig bij werving en selectie, maar dat is niet alles. Want competenties bieden medewerkers een raamwerk voor groei en ontwikkeling: je hebt op papier staan wat iemand zou moeten kunnen, weten en willen en daarmee kun je aan de slag. Ook is het een prima instrument om inzichtelijk te krijgen wie er mogelijkheden heeft om door te groeien naar een nieuwe functie. En een evenwichtig samenstel van verschillende competentiesets zorgt ook voor betere samenwerking in teams.

Competenties in kaart brengen

Als organisatie weet je welke competenties je nodig hebt. Hoe bepaal je of je medewerkers over te benodigde competenties beschikken? Dat kan door ze te testen, bijvoorbeeld via 360 graden feedback of een assessment. Zo ontstaat een beeld van hoe iemand functioneert op een bepaald aspect en op welk niveau: vaak hangen er aan competenties verschillende prestatieniveaus voor verschillende niveaus in de organisatie.

Competentiemanagement: tool voor ontwikkeling van mens en organisatie.