Tandarts: een veranderend beroep

Het beroep van tandarts verandert. Denk je al snel aan een alleen werkende oudere man die meer dan fulltime werkt? Denk nog maar eens, zegt de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde. Steeds meer tandartsen werken parttime, en zoeken de samenwerking in en buiten hun prakijk. Ook wordt de mannelijke tandarts snel ingehaald door zijn vrouwelijke collega. Trends, tips en onderzoeksfeiten. Tandarts. Wat houdt het beroep eigenlijk in? Volgens de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) is het antwoord op die vraag heel anders geworden, anno nu. De ‘nieuwe’ tandarts is namelijk steeds vaker een jonge vrouw die parttime werkt in een samenwerkingspraktijk. Volgens de cijfers groeide het aantal vrouwelijke tandartsen tussen 2000 en 2010 met 10 %. De NMT zegt daarover in een toelichting: “De cijfers bevestigen een trend die wij al langer zien. De emancipatie van vrouwen én het feit dat het beroep van tandarts privé en werk goed laat combineren, leidt tot grotere interesse van vrouwen voor het vak."

Misverstanden over het vak

Wat is dan het grote misverstand over het vak van tandarts? Volgens de NMT ziet het grote publiek tandheelkunde nog steeds als een typisch mannenberoep, en dan ook nog eens een beroep waarbij je meer dan fulltime bezig bent. “Het ‘klassieke’ beeld van de tandarts is dat van een oudere man, die in zijn eentje lange werkdagen maakt in zijn solopraktijk. Dit beeld is achterhaald”, zegt de NMT. De toename van het aantal vrouwelijke tandartsen zie je vooral onder jongeren. Daar is de man zelfs al van de eerste plaats verdrongen in dit beroep. Als je kijkt naar de in Nederland actieve tandartsen onder de 39 jaar is meer dan de helft ofwel 54% vrouw. De NMT verwacht dat deze trend in de toekomst verder zal doorzetten. Dat idee berust niet op koffiedik kijken, maar op nuchtere cijfers. Zo was in 2010 60% van de eerstejaars studenten Tandheelkunde vrouwelijk. Het is jammer dat het aandeel van allochtone tandartsen c.q. studenten Tandheelkunde niet wordt bijgehouden in statistieken, want de NMT heeft de indruk dat ook het aantal allochtone tandartsen aan een opmars bezig is.

Opkomst van de parttime tandarts

Parttime aan de slag als tandarts? In een land waar de zorg onder vrouwen en mannen nog altijd ongelijk verdeeld is, is de parttime baan vooral voor vrouwen een belangrijke optie. Parttime werken is echter, in tegenstelling tot het gangbare beeld, ook onder tandartsen gebruikelijk geworden. “Die ontwikkeling maakt het, naast dat het een boeiend vak is, voor vrouwen aantrekkelijk om tandarts te worden. Gezin en carrière zijn goed te combineren,” volgens de NMT. Het blijkt dat de gemiddelde mannelijke tandarts een werkweek van 39 uur heeft, en vrouwen een werkweek van 32 uur hebben. Interessant is dat oudere tandartsen net zo vaak kiezen voor parttime uitoefening van hun beroep als jongeren. Dat is in andere beroepsgroepen nog weleens anders.

Niet solo, maar samen

De ‘nieuwe’ tandarts wil niet solo werken, maaar werkt graag samen met collega’s. Dat is een van de gegevens die uit onderzoek van de NMT naar voren komen. Het ziet ernaar uit dat de solo werkende tandarts steeds meer plaats maakt voor de tandarts die deel uitmaakt van een samenwerkingsverband. In 1997 werkte driekwart ofwel 76% van de tandartsen zelfstandig, maar in 2010 was dat percentage teruggelopen tot 61 %. Aan welke vormen van samenwerking kun je dan denken, als (aankomende) tandarts? Er zijn tandartsen die de samenwerking zoeken met een andere tandarts-praktijkeigenaar, maar er zijn ook tandartsen die de krachten bundelen met collega’-tandartsen die ZZP’er zijn (Zelfstandige Zonder Personeel). Een andere trend die zowel maatschappelijk als onder tandartsen doorzet, is de samenwerking met professionals in verwante beroepsgebieden. 90% van de tandartsen verwijst mensen door naar mondhygiënisten. 47% van de tandartsen draagt passende taken over aan assistenten.